Skírnir - 01.08.1916, Síða 77

:Skirnir]
Utan úr lieimi.
801
Eðlilegast er að kaupa vörur, sem útlönd geta framleitt ódjrara og
gjalda þær með vörum, sem landið sjálft getur framleitt ód/rara.
Sambandið við önnur lönd getur þá fyrst og fremst látið alþjóða-
■v i n n u s k i f t i n g u u a njóta sín.
Annað er þó meira virði nú. Vegna viðskiftanna getur ófrið-
arþjóðin einnig eytt ónothæfum vörum s í n ii m til her-
kostnaðar, með því að skifta þeim fyrir nothæfar vórur útlauda.
Menn geta t. d. selt iunlend verðbróf til útlanda og krypt vörur þar
•fyrir andviiðið. Þá fyrst er unt að færa sér í nyt svo að um muni
iþjóðarauðiun, sem annars væri fastbundinn. Járngarður lok-
unarinnar er þá brotinn.
I þriðja lagi mætti benda á að hægt væri að fá vörur að
1 á n i í útlöndum. Þetta er þó í raun og veru sama sem hitt, því
að hér kemur upp skuld, sem verður að dragast frá þjóðarauðnum.
Þá má geta um a ð f e r ð i r n a r til að ná í féð og vörnrnar,
muninn á innlendum og útlendum lánum. U11 e n d lán eru
auðvitað mikill kostur fyrir þjóðina, á meðan á ófriðinum stendur.
Með þeim getur þjóðin fært sér í nyt vörur annara þjóða gegn
því að gjalda síðar. Mikill hluti herkostnaðarins er nú borinn á
þann hátt af hlutlausum þjóðum. En só land það, sem lán tekur,
• ekki auðugt, þa getur það komist á pólitískan klafa landsins,
sem lánið veitir. Aftur á móti kemur útlent lán að litlu gagni
fyrir einangrað land, sem ekki getur náð í vörur, sem svara
til lánsupphæðarinnar, nema þá heima fyrir, en það gæti landið
gert án lánsins. —
En i n n 1 e n d 1 á n í landi, sem á viðskifti við önnur lönd og
á fó hjá þeim, getur einnig haft áhrif á þau. Landsmenn geta
selt ríkinu í hendur krö ur sínar á útlönd og ríkið getur svo fengið
nothæfar vörur frá útlöudum í staðinn.1)
Af þvf sem á undan er ritað sést, að ekki er hægt að búast
-við, að ófriðarþjóðirnar verði að hætta ófriðinum vegna p e n i n g a-
■1 e y 8 i s. Aftur á móti er vöruleysið hættulegra fyrir einangr
aða þjóð.
Ef meta ætti beinan herkostnað eins og hann verður í raun
og veru fyrir þjóðirnar, þá yrði, eins og getið hefir verið um, fyrst
að draga frá herkostnaðarupphæðinni fyrir verðhruni peninganna í
samanburði við gull og vörur. Auk þess yrði að taka tillit til mis-
*) Hvort heppilegri séu innlend eða útlend lán yfirleitt er undir
.atvikum komið, en kemur þessu máli ekki við.