Skírnir - 01.08.1916, Page 83

Skirnir].
Ritfregnir.
307
Knut Liestöl : Norske trollvisor og norrone sogor.
Kristiania 1915. Olaf Norlis forlag. 250 bls.
Danska þjóðvísna-rannsóknin hefir lengi staðið á hau stigi,
en öðru máli er að gegna um þessi vísindi í Svíþjóð og Noregi.
Útgáfur eru flestar úreltar, ónákvæmar og ófullkomnar og komast
ekki í hálfkvisti við útgáfu þeirra Sv. Grundtvigs og Ax. Olriks
(Danmarks gamle Folkeviser), þó eru sumar undantekn-
ingar eins og Gamle norske Folkeviser eftir Sophus
Bugge og Norske folkevisor fraa millomalderen
ved Knut Liestöl og Moltke Moe. Eins hefir fátt verið
ritað um sænskar og norskar þjóðvísur, annað en það sem finst í
þjóðvísna útgáfu Grundtvigs, og þó eru eiukum norsku þjóðvísurn-
ar einkennilegar og frábrugðnar hinum dönsku. — Ein orsökin til
þessa er eflaust sú, að norskir málfræðingar hafa hingað til mest-
megnis hugsað um fornbókmentirnar, sem þeir skoða eða hafa
skoðað sem sína eign. Hinsvegar hefir lengi staðið Dönum ljóst,
að þeir eigi ekkert í fornbókmentunum, og hafa þeir vegna
þes8 snemma snúið sór að miðaldaritum sínum. Á seinni árum
hafa Norðmenn orðið að játa, að fornbókmentirnar sóu mestmegnis
r i t a ð a r á Islandi, en samt séu þær norskar eða »norröne«, þ.
e. vesturnorrænar, því Islendingar séu einskonar Norðmenn. En
þó vilja Norðmenu fegnir eigna sjálfum sór sem mest af fornbók-
mentunum, og tóku þeir því fegins hendi við Eddukvæðunum,
þegar próf. Finnur Jónsson lýsti þau flest norsk. Nú kemur mað-
ur, sem leitast við að syna fram á, að flestar fornaldarsögurnar sóu
norskar að uppruna og að til hafi verið fjöldinn allur af fornaldar-
sögubókum í Noregi, þótt nú sóu t/ndar, með því að gagnrýna
nokkrar þjóðvísur frá Þelamörku.
Knut Liestöl hefir ritað bók sína á nýnorsku (norska lands-
málinu), og stendur það eflaust í sambandi við áhuga hans á forn-
óldinni og trú hans á samhenginu og samfellunni í andlegu lífi
Norðmanna. Enda hefir hann sett sem einkunnarorð á bók sína
ummæli þessi eftir Moltke Moe: »Saaledes kommer folkedigtningen
til at repræsentere og til at klarlægge kontinuiteten i folkets
aand og i dets utviklingsgang. Eftjr syn og opfatning, efter byg-
ning og indre form, ofte ogsaa efter ytre fremstilling, knytter
folkepoesien led til led i den lange lænke fra fædrene til vore
dage«.
í innganginum tekur höf. fram, hvað Þelamörk só auðug fé-
hirzla, bæði hvað fornt mál, gömul munnmæli og gamla siði
20*