Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1913, Blaðsíða 10

12
fyr verið nokkru hærri, og að frá henni hafi verið þurlendi grasi
vaxið vestur með Stóru-Löngu, ÁIfheiðarpolli, Kleifnabergi, Litlu-
Löngu, »Eiðinu« og að Hlíðarbrekkum, sem nefnt hafi verið Stóra-
brekka eða- flöt, Litla brekka eða- fit, Langa land,-ftöt,- fit, eða grund. Eftir
uppblásturinn og sjóganginn hafa örnefnin og eiginnöfnin gleymst
þegar undirlendið norðan við voginn var horfið, en fyrri lýsingar-
orðin þrjú haldist og verið svo á seinni tímum mynduð tvö örnefni
með einu og sama eiginnafni, en tveim lýsingarorðum. Hörgarnir,
sem eyrin dregur nafn af, gátu þá vel hafa staðið við svokallaða
»Stóru-Löngu« á aflíðandi sléttu þar á fögrum stað. En að hin fyrsta
kirkja hafi verið bygð þar, er ólíklegt.
Hið svo nefnda Skrúðabyrgi, — eitt lítið grjótbyrgi á berg-
hillu austan í standberginu Neðri-Kleifum yfir »Stóru-Löngu«, —
sannar lítið i þá átt. Upp á »Kleifar« er að eins eitt einstigi,
norðanlega að vestan upp af Eiðinu, sem er stundum ófært, ef
mikill klaki og snjór er á því. Þarna hefði orðið að fara tvisvar
eða oftar hvern helgan dag til að síga í festi niður í byrgið, til að
sækja skrúðann og koma honum þangað aftur. Byrgið er yfir 30
faðma hátt, og til þess að »gefa« manni ofan í byrgið og niður úr
þurfti í það minsta tvo menn uppi á brún ; en til þess að draga
manninn upp úr byrginu þurfti 5—6. Sjá allir sjálfir að meðhjálp-
araverk hafa ekki samrýmst svo löguðum og þéttum fjallaferðum.
En hitt hefði getað átt sér stað, að skrúði og ýmsir munir til kirkj-
unnar hefði verið látnir í þetta byrgi eða hillu til geymslu, að eins
á meðan kirkjan var bygð, fyrir norðan voginn — en ekki oftar, sem
gat verið nóg til nafnsins, og aðgreiningar frá öðrum byrgjum, sem
eru til og frá sunnan og vestan í Kleifnaberginu.
öllu líklegra er, að kirkjan hafi verið bygð vestan við Kleifna-
berg og Litlu-Löngu. Hún var þar eins »fyrir norðan voginn«, en í
betra skjóli. Undir Litlu-Löngu var um 1882 bygð skipakví, í krik-
anum vestan við Kleifnabergið, fyrir 2 þilskip, og þau geymd þar
nokkra vetur.1) Þegar skipin voru látin þar inn og tekin út, þurfti
ætíð að grafa nokkuð frá þeim, 2—3 fet á dýpt, komu þar þá upp
úr allfúin mannabein í hvort skifti, og oftar fyr og seinna hafa
mannabein komið þar upp úr sandinum, lengra nokkuð frá berg-
inu. Jarðvegur undir sandinum er leir-moldarkendur. Þetta bendir
til þess, að einmitt þarna hafi verið grafreitur, þó óvanalegt muni
hafa verið að hafa þá þétt upp við standberg, ásamt kirkju.
l) Ef til vill skoðast kvi þessi (oftast kölluð Bólverk, þ. e. danska orðið Bol-
værk) fornmannaverk, þegar fram líða timar, því grjótið í henni er mjög stórt.