Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1980, Page 132

136
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
dr. Kristján Eldjárn, Bessast.; Vilborg Helgadóttir, Hafnarf.; Árni Jónsson,
Hrífunesi; Margrét Jónsdóttir, R.; próf. Hans Kuhn, Kiel; Sigríður Ólafsdótt-
ir, R.; Sveinbjörn Runólfsson, R.; Árný Guðmundsdóttir, R.; Gunnar Gunn-
arsson, R.; Árni Long, R.; Almenna bókafélagið, R.; Grétar Markússon, R.;
Bókaútg. Iðunn, R.; Finnbogi Guðlaugsson, Bölta; Magnús Karl Antonsson,
R.; María Salómonsdóttir, R.; Myntslátta Finnlands; db. Ólafs Jónssonar,
Stóru-Ásgeirsá; Þorkell Skúlason, Kópav.; Óskar Gíslason, R.; Sævar Jóns-
son, Kópav.; Sögusjóður M.R.; Barnauppeldissj. Thorvaldsensfélagsins, R.;
Sæmundur Sigurðsson, R.; Leifur Þorsteinsson, R.
Fornleifarannsóknir og fornleifavarsla
Haldið var áfram rannsóknum á Stóruborg undir Eyjafjöllum, sem Mjöll
Snæsdóttir fornleifafræðingur stjórnaði eins og undanfarin ár. Var tekið til
við bæjarrannsóknirnar og mest rannsakaðar hinar yngstu bæjartóttir framan
í hólnum. Þær eru líklegast frá 18. öld, en svo virðist sem yngstu rústirnar, frá
19. öld, séu eyddar af sjávargangi. Rannsókn þessi er á ýmsan hátt erfið við-
ureignar og flókin, þar sem búið hefur verið svo lengi á sama stað og rústir
fléttast hver inn í aðra, eins og við er að búast á bæjarstæði af þessu tagi.
Þá hófust rannsóknir á forna verslunarstaðnum í Gautavík við Berufjörð,
sem getið var í síðustu skýrslu. Guðmundur Ólafsson safnvörður hafði yfir-
umsjón með verkinu, og með honum var ívar Gissurarson, en að auki var
Torsten Capelle prófessor frá Munster í Þýskalandi með fjóra stúdenta. Rúst-
irnar í Gautavík eru á þremur stöðum og var grafið á öllum stöðunum eitt-
hvað, en mest þar sem nefnt var Eystribyggð og Suðurbyggð. Þarna eru aug-
ljósar búðarústir, en í Suðurbyggð svonefndu, sem Þjóðverjarnir rannsök-
uðu, kom í ljós einkennileg múrsteinalögn, kringlóttur botn með múrsteina-
röð í kring. Hér er því greinilega um framandi menningarminjar að ræða og
ekki íslenskar.
Guðmundur Ólafsson kannaði fornan kirkjugarð sem kom í ljós á Lauga-
landi á Þelamörk, en þar var kirkja fram yfir 1700. Var verið að grafa fyrir
húsi þar er mannabein komu í ljós, en síðan var hætt við byggingu á þessum
stað og sléttað yfir garðinn að nýju.
Viðvíkjandi fornleifavörslunni voru farnar ýmsar ferðir, svo sem venja er
til, bæði í könnunar- og athugunarskyni. Þannig fór Þjóðminjavörður til
Flateyjar vegna ráðagerða um flugvallargerð þar, en ef af verður mun hann
kreppa mjög að þeim stað, sem talið er að klaustrið hafi verið og er friðlýstur.
Þjóðminjavörður fór ásamt Guðmundi Ólafssyni og Pétri G. Jónssyni að
Stóru-Ásgeirsá í Víðidal um haustið til athugunar á ýmsum munum frá gamla
heimilinu þar, sem ætlaðir voru safninu á Reykjum og Þjóðminjasafni. Fóru
Lilja Árnadóttir og Pétur G. Jónsson síðar og sóttu gripina.