Lögberg - 17.06.1891, Qupperneq 2

2
LÖGBERG, MIÐVIKUDAGINN 17. JÖNÍ 1891.
Vindhögg Heimskringiu.
-----o----
„Heimskringla11 liafði haldið f>ví
fram í grein sinni „Srar til Lög-
bergsa, er birtist i 20. nr. hennar
J>. á., að Lögberg væri blað, sem
stæði „á boðstólum fyrir hvern f>ann
flokk, sem hæðst byður“; og enn
fremnr hafði „Hkr.“ sagt í áminnstri
grein: „Undir eins og farið var að
tala um kosningar, datt Lögb. í
liug, livort ekki mætti hafa meira
upp úr „Dominion“-stj<5rninni. Sam-
kvæmt f>ví var svo brjef skrifað til
f>eirra konservatívu, og f>eim svo
sagt hreint og beint, að ef vel
voeri sktpt við Lögberg, pá skjldi
Lögb. styrkja f>á konservatívu við
næstu kosningar, enda hefði f>að
allt af verið sama megin í pólitík-
inni, sem stjórnin í Ottawa“.
Ef f>essum staðhæfingum yrði
mótmselt, hótaði ,,Hkr.“ f>ví, að
„brjefið um f>etta atriði“ yrði „óð-
ara birt“ í f>ví blaði.
I>rátt fyrir f>essar heitingar var
I-ögberg (nr. 20 f>. á,) svo fífldjarft
ekki einungis að mótmæla ofan-
nefndum staðhsefingum, heldur að
jgra Hkr. að birta brjefið. Svo
siær Hkr. út f>essu stóra trompi
sínu, brjefinu, í 23. nr. f>. á., athuga-
semda iuust, og viti menn: f>etta
brjef sem Hkr. hafði sagt að hefði
verið „skrifaö til þeirra konservatívua,
er prívat brjef frá mjer til kunn-
ingja míns A. W. Iíoss, sem eptir
þessu er „f>eir konservatívu11!!
Þ6 Mr. Ross líklega ekki hafi
svo mikið álit á sjálfum sjer, að
hann eínn sje þeir konservatívu,
freinur en jeg, f>ó jeg sje stærsti
hluteigandinn í Lögbergs-fjelaginu,
skoða mig einan að vera fjelagið,
(>á hefur Hkr. með öllu f>essu flani
neytt mig til að taka til máls. —
En af f>ví að fjöldi af lesendum
Lögbergs ekki hafa sjeð brjefið,
sem um er að ræða, f>ó f>að vaeri
birt í Hkr., f>á álít jeg rjett að
birta f>að í Lögbergi, svo leaend-
urnir geti sjálfir dasmt um, hvort
staðhæfingar Hkr. eru sannar eða
ekki. Hkr. prentaði brjefið á frum-
málinu, ensku, og f>ar á eptir á
íslenzku. I>ó sá, er f>yddi brjefið
á íslenzku (mjer er sagt að f>að
sje vinur! Lögbergs og minn, fyrr-
um //íhirdir Jón Ólafsson) hafi
viljandi eða óviljandi f>/tt nokkur
orð og setningar rangt, og þannig
falsað brjefið fyrir þeim »r ekki
skilja ensku, f>á set jeg nú brjefið
í þessari Ilkr. f>/ðingu, og læt
mjer nægja að gera athugasemdir
neðanmúls við verstu f>yðingar-vill-
urnar. l>o4si f>/ðing hljóðar pá sem
fylgir:
Winnipej, Man., 2*. jaa. 1891.
Minn kæri hr. Ross.
Samkvsemt umtali sendi jeg yður nú
reikningana til ríkismála- eg akuryrkju
stjóriardeildanna fyrir anglýsingar í
„Lögbergi". Þessar auglýsingar voru
prentaðar upp eptir ,.Heimskringiu“ sam-
kviemt munnlegri heimild yðar, og er
borgunin, að jeg hygg, hin sama sem
„HeimBkringla“ setur upp. Jeg hef lagt
drög fyrir að „Lögberg“ yrði sent hvorri
um »ig af tjeðum gtjórnardeildum frá
beirn tímá er augl. voru teknar upp,
reikniagaum til sönnunar.— Je£ vona
>jer sjáið um að reikningarnir verði af-
greiddir án tafar, og að >jer einnig geríð
)>að sem ►jer getið til að útvega „Lög-
bergi allar þær augiýsingar aðrar, sem
nnnt er að fá hjá Ottawa-atjórninni.
Jeg sá brjef hr. Bovreils til yðar2. júní
síðastl., >að er þjer senduð „Lögbergi“
þar sem hr. Bowell segist, eptir beiðni
yðar, hafa lagt >að til, að „Lögberg-1
verði tekið upp á skrána yfir >au blöð
»em stjórnin styður með auglýsingum;
en jeg hef tekið eptir, að ýrnsar stjórn-
arauglýsingar hafa birtarverið í „Heims-
kringlu“, sem akki hafa verið sendar
„Lögbergi“. Þetta kemur liklega af ein-
hverri vangá, og mundi verða leiðrjett
«f þjer inntnð að þvi við hvei'ja stjérnar-
deild um sig.
Jeg er stærsti hlut-eigandinn 1 ,.Lög-
bergi>‘_, og satt að segja v,r það jeg,
sem stoúiaði blaðið og hjelt >ví áfram
með þungbærnm skaða, )>ar tíl nú, að
það fyrir aukning kaupenda 0£ auglýs-
inga er að komaat á það reki að borga
1) Ætti að vera: «r aö re.rða tjálf-
bjarga, í staðinn fyrir: „að komast a
J>að rek að borga sig sjálft".
sig sjálft. fílaði.ð fiefv.r ámllt veeið lilynnfí
Ottaira-itjárhinni, og verði ve.l við ]>að
gert,3 mun þuð styðji. opturhaldsflokkínn
við kosningnrnnr, *rm nú fara í höndð
Þjer munið að við l>áðir áttum tal við
Mr. Lewe í haust er leið eða að áliðnu
sumri, þegar hann var hjer. um að eitt-
hvað yrði goit5 fyrir biaðið, en síðan
heti jeg ekkert meir um það lieyrt. Þjer
gtctuð tninnzt á þetta við hann aptur
Jeg astlaði að rita yður á laugar-
daginn, en var þá of lisinn af kælingn
eða einhvevju þess leiðis, til að gera
nokkuð, en nú er mjer T>atnað.
Yðar einlœgur
Sigtr. Jónasson.
Eins og jeg hef f>egar tekið
fram, er ofanprentað brjef privat
brjef. Parnsest er, að J>að er frá
mjer persbnulega, en hvorki sem
forseta fjelagsins nje á neinn hátt
ýyrir hönd fjelagsins.
Enn fremur er í (>essu brjefi
hvorki beinlínis nje óbeinlínis boðið
að selja blaðið. Hvert á móti: (>að
er tekið fram, að (>ó blaðið hafi
að . undanförnu ekki borgað sig, (>á
sje það, ]>egar brjefið var skrifað,
að varða sjálfbjarga, og með (>essu
einmitt gefið í skyn, að það sje
óháð og ekki til sölu. Ef Hkr.
þvl ekki hefur önnur brjef
en þetta frá mjer til Ross, til að
sanna með staðhæfingar sínar, þá
standa þær alveg ósannaðar enn,
og II kr. hefur lijer slegið hið aum-
Lunarveröasta vindhögg. t>ar sem
jeg segi, að Lögberg muni styðja
konservatívu stjórnina við næstu
kosningar ef sanngjarnlega sje að
farið (ekki „vel við það gert“ eins
og Hkr. þ/ðir setninguna „if fairly
dealt with“) (>á á það við það, að blað-
ið þurfi í engu að breyta stefnu sinni
í verzlunarsambands málum, skóla
málinu nje öðrum málum, sem blað-
ið hafði tekið ákveðna stefnu í.
Eins og jeg hef gefið í skyn
að framan, erum við Mr. Ross gaml-
ir kunningjar. Þessi kunningsskap-
ur byrjaði þannig, að árið 1882
bauð Mr. Ross sig fram fyrir Lisg-
ar kjördærai, »em óháður þingmað-
ur, móti Doctor Schultz, sem verið
liafði þingmaður fyrir það kjör-
dæmi og bauð sig aptur fram fyrir
konservativa flokkinn, og náði Ross
kosningu fyrir það, að íslendingar
í Nyja íslandi studdu hann, og
átti jeg hlut að því, að þeir gerðu
það. Ross hafði verið „reformer11 í
pólitlk áður, en jeg taldi mig ó-
háðan í pólitík, eins og jeg tel
mig enn. Aptur, þegar almennar
kosningar fóru fram í febrúar
1887, ferðaðist jeg um N/ja ís-
land og mælti fram með Ross, s#m
þá var þó orðinn eindreginn stuðn-
ingsmaður konservativu stjórnarinn-
ar. Að jeg þá mælti fram með
Ross kom til af því, að mjer, sem
mörgum öðrum, fannst að varla
væri þá nægileg reynsla komin
fyrir því, hver áhrif hin svó nefnda
„National policy“ (tollverndunar-
stefna) Sir John A. Macdonalds
mundi liafa á hag landsins. £>ar
að auki hafði Sir John gefið í skyn,
að hann ætlaði að Játa undan og
nema úr gildi einveldi það, er hann
hafði gefið Canada Pacific járnbraut-
inni hjer í Manitoba, sem var liið
stæsta pólitíska mál, sem uppi var
um þær kosningar. Enn fremur
hafði Sir John, sem þrátt. fyrir
margar og stórar pólitískar yfir-
sjónir, óneitanlega var mikill sijórn-
vitringur og miklu hafði koinið til
leiðar á stjórnar árum síuum, skorað
á þjóðina að styðja sig til valda í
síðasta sinn, því hann væri orðinn
2) Ætti að vera: vingjarnlegt, í stað-
inn fyrir „hlynnt“ (úr þessu hefur ritst.
Hkr. gert samm mtgin í pólitík! eins
og sjest á >ví, sem tilfært er úr )>ví
blaði *ð ofan).
3) Ætti að vera: ef sanngjarnlrga er
farið nð við það, í staðinn fyrir: „og
verði vel við það gert“.
4) Ætti að vera: sem fara i hönd, í
staðinn fyrir „sem nú fara í hönd“.
(Hjer var átt við kosniagar sem færu
fram á rjettum tíma samkvæmt lögum
og siðvenju, en ekki lagabrotskosning-
arnar, sem fóru fram í vetur. þegar
brjefið var skrifað voru >ær kosningar
ekki ákveðnar nje _ auglýstar). I brjeíi
mínu er engin klausa auðkannd eða
undirstrykuð af mjer. Leturbreytingin
er verk einhverra annara og því fölsun
á textanum.
5) Ætti að veri: eitthvað fgrir bíaðið,
í staðinn fyrir „að eittlivað yrði gert
fyiir blaðið“. Hjer er átt við að prenta
bækling, sem í ráði var að gefa út á
Bkantlinavisku málunum, einu eða tleirum)
ganiall maður og byggist ekki við
að beiðast valdanna framar. Að
síðustu sá jeg fram á, að konserva-
tivi ílokkurinn mundi ná völdum í
það sinu, en /ms mál íslendinga
stóðu svo, að það gat orðið þeim
skaði, að vera á móti þeim flokkn-
um scm sæti að völdum. I>etta
allt voru ástæðurnar fyrir því, að
jeg mælti með Mr. Ross í það
skipti. Jeg hafði hvorki æskt eptir
nje Ross boðið mjer eitt
einasta cent fyrir sjálfan mig
fyrir liðveizlu mína, en yms
mál íslendinga liafði jeg falið hon-
um að bera frani fyrir stjórnina í
Ottawa, og þó það ekki væri neina
skylda hans sem þingmaður að gera
það, þá get jeg ímyndað mjer, að
hann hafi gengið röggsamlegar fram
í þeim fyrir það, að jeg mælti með
þeim, og höfðu íslendingar þannig
notið þess, ef nokkur annars naut
þess, að jeg hafði stutt að kjöri
Mr. Ross.
Fyrir meir en ári síðan eða
þegar Mr. Ross setti á fót land-
verzlunarstofu sína hjer 1 Winni-
peg, hitti jeg hann að máli og
spurði hann að, hvort hann ekki
vildi auglýsa landverzlan sína í
Lögbergi, og játti hann því, en
eptir sem hann sagði mjer síðar,
gleymdi hann að senda augljsing-
una til biaðsins, enda er hún ó-
komin þann dag í dag. E>ar á
móti ljet liann Hkr. hafa auglýs-
ingu þá stuttu á eptir. Yið þetta
sama tækifæri spurði Mr. Ro»s mig
að, hvort Lögberg ekki fengi aug-
lýsingar frá Ottawa-stjórni nni, og
sagði jeg honum eins og var, að
þess hefði aldrei verið farið á leit.
Hann spurði mig þá að, livers vegna
þess liefði ekki verið leitað, og
sagði j*g honum, að þó blaðið
hefði hintrað til verið osr væri vin-
n o
gjarnlegt í garð stjórnarinnar, þá
væri það óháð í pólitík, og útgef-
endurnir ætluðu sjer að láta það
lialda áfram að vera óliáð. Hann
sagði þá, að fyrst blaðið ekki væri
eindregið á móti, þá mætti það á-
lítast vingjarnlegt (friendly) og gæti
stjórnin því látið það hafa aug-
lýsingar. Hann sagðist þess vegna^
og sjerílagi vegna persónulegrar
velvildar við mig, vilja ganga í að
útvega Lögbergi auglýsingar hjá
stjórninni í Ottawa. Jeg sagðist
nittúrlega þ>ggj* þetta sem vin-
semdar boð. Nokkru seinna
sendir Mr. Ross Lögbergi brjef frá
Mr. Bowell, dags. 2. júní 1890,
stílað til Ross, í hverju sagt er
að hann (Boweil) liaíi mælt með
að Lögberg verði sett i list-
ann yfir þau blöð, sem fái stjórnar-
auglysingar. Svo leið og beið fram
yfir miðjan ágúst, að við Mr. Ross
hittumst. aptur, og barst þetta aug-
1/sÍBga mál aptur í tal, og segi
jeg honum hlæjaudi, að stjórnar-
auglýsingarnar frá Ottawa sjeu ekki
mikils virði. Hann spyr mig hvort
Lögberg hafi engar fengið, og segi
jeg honum þá sem var, að allt sem
komið hafi sje tvær augl/singar
frá póitmáladeildinni, sem komi upp
á hjer um bil $5. Mr. Ross fjell
þetta illa, að jeg var uð gjöra
hálfgjört skop að árangrinum af
augl/singa útvegan hans, og segir
að Lögberg megi, upp á sína á-
byrgð, taka upp úr Hkr. og öðrum
stjórnárblöðum hjer I Winnipeg,
þær augl/singar, sem þau hafi, og
segist skuli sjá um, að þær verði
borgaðar og að augl/singar verði
sendar frá Ottawa til Lögbergs I
framtíðinni eins og annara blaða.
Svo tók Lögberg I ágúst lok upp
tvær augl/singar, sem stóðu stöð-
ugt í Hkr., en ekkert úr öðrum
blöðum.
Nokkru seinna, þegar Mr. Lowe,
fullmektugur akuryrkjumála rið-
gjafans, sem einnig er gamall kunn-
ingi minn, var lijer á ferðinni, borð-
uðnm við þrír miðdegisverð saman
á Queens Hotel hjer í bænum;
báru þá meðal annars á góma skandi-
nava innflutnings mál, og notaði
Mr. Ross tækifærið til að fara fram
á við Mr. Lowe *ð ef hans stjórn-
ardeild hefði eittlivað að láta prenta
skandinavisku málunum, ijeti hann
Lögberg hafa part af því, og lof-
aði Mr. Lowe að hafa það í huga.
Þetta tal er það, sem jeg minni
Ross á í brjefi mínu.
í j*núar síðastl. þegar Mr.
Ross var á leið sinni frá Vancouver
austur til Ottawa, kom hann við
hjer í Winnipeg, og liittumst við
(>á aptur. I>á var farið að kvis-
ast, að stjórnin mundi ætla að upp-
leysa þingið og stofna til n/rra
kosninga, en ekkert var víst um
þetta, enda var þingið eklci leyst
upp fyrr en í byrjun febrúar. I>á
sagði Mr. Ross tnjer, að liann mundi
bjóða sig fram til endurkosningar
I Lisgar af bálfu konservativa fokks-
ins, livort sem kosningar færu fram
nú í vetur eða beðið yrði þar til
kjörtími rynni út, og spurði mig
hvort hann ekki mætti eiga lið-
veislu von hjá mjer eins og að
undanförnu. Jeg sagði honum að
það væri komið undir því, hvaða
stefnu Sir John og flokkur hans
tæki í stórmálum landsins, einkum
þeim, er velferð þessa fylkis væri
undir koniin. Sagði að Lögherg
liefði fyri löngu tekið fasta stefnu
í verzlunar-sambandsmálinu, skóla-
málinu o. s. frv. og þeirri stefnu
gæti blaðið ekki breytt, og jeg, sem
forseti fjelags þess, er gæfi blaðið
út, gasti undir engum kringumstæð-
um gengið inn á, að vinna í aðra
átt en blaðið. Ef íiokkur hans, sem
út liti fyrir eptir ýmsum orðum, er
ráðgjafarnir liefðu liaft á opinberum
fundum o. s. frv. í haust, gerði það að
sínu máli að koma á frjálsum viðskipt-
um við Bandarikin, og ef stjórnin
ekki næmi úr gildi skólalög Mani-
toba fylkis, gætiýeg með góðri sam-
vizku stutt hann og hans flokk, og
eins mundi vera með blaðið. Hins
vegar gat jeg þess, að hvorki jeg
nje Lögberg væri stjórninni á nokk-
urn hátt skuldbundið, að blaðið hefði
v.erið stofnað af einstakra manna fje,
mest mínu, en ekki af stjórnarfje,
eins og „Hkr.“ og sum önnur blöð,
ocr að fáeinir dollarar frá Ottawa-
O
atjórninni fyrir auglýsingar, sem
hann liafði af persónulegri velvild
við mig boðið að útvega, væri mjer
alveg sama um; þeir hrykkju hvort
eð væri skammt að borga árlegan
kostnað fjelagsins, sem væri um
$5000,00. Út af þessu leiddist talið
að því, að þær tvær augl/singar,
sem „Lögberg“ hefði tekið upp úr
„Hkr.“ væru óborgaðar. Jeg ;agði,
að þær hefðu staðið yfir 4 mánuði,
en reikningarnir hefðu #kki verið
sendir til stjórnardeildanna, af því
að engin heimild væri til fri þeitn
að setja auglysingarnar í blaðið.
Eini vegurinn að fá þær borgaðar
væri, að hann tæki við reikningun-
um, og kæmi þeim á framfæri. Mr.
Ross bað mig þá að senda sjer
reikningana með pósti til Ottawa,
skrifa sjer með þeim, og taka fram
sjer til minnis þau atriði, sem jeg
tók fram í brjefi mínu.
Jeg gat vol skilið, að Mr. Ross
vildi liafa þessi atriði skrifuð, svo
málið allt yrði ljóst fyrir honnm,
þegar hann færi að koma reikning-
unuin á framfæri. Jeg átti ekki
von á neinum níðingsskap af Mr.
Itoss, þ. e. að liann misbrúkaði per-
sónulegan kunningsskap, og reyndi
að nota privat-brjef mitt sein vopn.
J>ess vegna skrifaði jeg brjefið 26.
jan. og sendi með því reikningana
sem komu upp á þá stóru suminu
$92.
Fyrstu dagana í febr. frjett-
ist, að þiiigið væri rofið og að n/jar
kosningar ættu að fara fram að mán-
uði liðnum. Og fásinum dögum
þar á eptir birtist ávarp Sir Johns
til Canada manna, í hverju imnn
lýsir skýrt og skorinort yfir því,
að stefna sín og síns flokks í við-
skiptamálum við önnur lönd verði
hin sama, og hún hafi verið síðast-
liðin 13 ár. Bæði jeg og aðrir
höfðum búist við, eptir orðum er
Sir Jolin og ráðgjafar hans höfðu
látið falla næstu mánuðina á undan
kosningunum, að hann mundi breyta
stefnu sinni í verzlunar sambands-
málinu, en þetta ávarp tók af öli
tvímæli um, að anðkífingarnir og
verksmiðju-eigendurnir liöfðu kúgað
liann til að halda sömu tollvernd-
unar stefnunni fram og áður, landi
og lýð til óheilla. Aðal ástæðan,
sem gefin var fyrir uppleysing þings-
in* var, að stjórnin vildi fá at-
kvæði fólksins um verzlunar sam-
bands-malið, og var það mál þann-
ig aðalmálvS sem kosningarnar, er
fram fóru 5. mars, snerust um.
Nú hafði Lögberg, eins og allir
vita, síðan það byrjaði, verið hlynnt
frjálsum verzlunar viðskiptum, og á
almennum hluthafenda fundi í októ-
ber síðastl. hafði því verið slegið
föstu, að blaðið skyldi halda þeiir i
stefnu. I>egar því stjórnin auglýsti
að stefna sín yrði hin sama í þessu
stórmáli framvegis, ef hún kæmist
að völdum við kosningarnar, og
hún hafði verið að undanförnu, þá
var enginn vafi á, að Lögberg yrði
á móti stjórninni við kosningarnar,
enda kom það svo ljóslega fram í
næsta blaði (11. febr.) sem kom út
eptir að ávarp Sir Johns var aug
lýst, að engum — og ekki einu
sinni Hkr. — gat blandast hugur
um, hvoru megin Lögberg var.
Lögberg Ijet tafarlaust til sin heyra
og framfylgdi sömu stetnu og það
hafði fylgt slðan blaðið byrjaði.
Petta sýnir að blaðið ætlaði hvorki
að selja sannfæringu sína nje gerði
það. J>að er ekki svo að skilja að
Lögberg ætti ekki kost á að selja
sig eins og önnur blöð, blaða út-
gefendur og ýmsir aðrir menn um
síðustu kosningar. E>vert á móti:
það var vel boðið í það og að-
standendur þess, en slíkum boðum
hafnað. Lögberg, allir aðstandend-
ur þess og flestir íslendingar í
Manitoba börðust drengilega á móti
auðvaldinu, sem hafði, að álitið er,
kúgað Sir John til að berjast fyrir
tollverndaninni móti sannfæring sinni.
E>að er álitið, að Sir John hafi ver-
ið í sömu beiglunum og íslenzku
draugasiigurnar segj a um suma
galdramennina er vöktu upp drauga,
að þeir mögnuöu þá svó nijög, að
draugarnir báru þá ofurliði. Sir
John hafði vakið upp og magnað
svo auðvaldið hjer í Canada með
sinni „National Policy“ (tollvernd-
aninni) að það bar hann ofurliði,
og þessi draugur gengur nú ljós-
um logum lijer í Canada eins og
í Bandaríkjunum og hræðir og skað-
ar landslýðinn.
Enginn getur með rjettu borið
Löghergi á brýn, að það hafi ekki
fylgt sannfæringu sinni og gert
skyldu sína við síðustu kosningar,
og hið sama segi jeg um sjálfan
mig. En (>að er hægðarleikur að
ljúga u(>p á blaðið og mig eins og
aðra. Jeg gat nú fyrirgefið, þó
þetta væri gert á meðan kosninga
hitinn stóð yfir, enda var það ekki
sparað, en að vera að stagast á
sömu ósannindunum eptir á er ekki
hciðarlegum manni samboðið.
E>að mætti með meiri sanni
tala um framkomu Hkr. og forseta
hennar við kosningarnar. J>að væri
t. d. öll ástæða til að útskýra livern-
ig á því stóð að Ilkr. ekki túk í
strenginn fyrr en um elleftu stundu
og hvernig forseti hennar gat bæði
mælt með Mr. Campbell og Mr.
Ross. En þetta hirði jeg ekki um;
það hefur haft og hefur sína eigin
hegning í för með sjer.
iSigcr. Jónasson.
VEGGJA PAPPÍR
--OG-
GLUGGA - BLCEJUR.
Komizt eptir prísum hjá okkur áður
enn þjer kaupið annarsstaðar.
Sauéfs & Talbot.
345 Main St.,