Þingvallafundartíðindi - 01.01.1888, Blaðsíða 13

13
Fyrst sagði hann, að stjðrnarskráin væri
ekki neitt aðalskilyrði fyrir framfðrum
vorum, pví að hún hindraði ekki allar
framfarir vorar. pessi rðksemdaleiðsla er
alveg röng. pað mun enginn kalla præl-
inn frjálsan, pótt hann geti andað, og
eins getur stjórnarskráin hindrað fram-
farir okkar stórkostlega, pótt hún hindri
eigi allar framfarir vorar. En pað parf
eigi að taia um pessa stjórnarskrá, til
pess að sýna fram á, að hún er aðalskil-
yrði fyrir framförum vorum. H. full-
trúi (H. H.) heör játað, að stjórnarskrá-
in væri með göllum, og pá má jegspyrja:
Hvar er dæmi, til að illar stjórnarskrár
hafi eigi haft ill áhrif, og hvar er dæmi
til að góðar stjórnarskrár hafi eigi haft
gott í för með sjer ? pað vita allir, sem
nokkuð pekkja sögu pjóðanna, að góð
stjórnarskrá er aðalgrundvöliur allra fram-
fara og allra iaga. Ií. fulltrúi sagði:
»Bóndi er bústólpi«. En »með lögum
skal land byggja«, og góð stjórnarskipun-
atdög eru meira virði fyrir bændur, en
nokknð annað, og pá fyrst hefir hið
gamla spakmæli: »bóndi er bústólpi*,
fengið sína sönnu og rjettu pýðingu, peg-
ar bændurnir geta starfað að búi sínu
og aukið blómgun pess í skjóli góðrar
stjórnarskrár og góðra laga.
pví næst nefndi hann tekjuhallann, og
gerði fjarska mikið úr honum. En hvernig
stendur á honum? Hverjir sögðu á al-
pingi í fyrra, að peir sæju enga ástæðu
til að auka tekjur landssjóðs ? peir kon-
ungkjörnu í einum hóp. En hver heldur
uppi hinum konungkjörnu? Stjórnar-
skráin. pað er pá stjórnarskráin, sem
veldur hinum bágborna fjárhag landssjóðs.
En svo að jeg taki spurninguna dýpra og
tali um fátækt landsins, pá er hún mest
komin af pví, að frumframleiðsla lands-
ins kemur pví sjálfu ekki til góða, og
pað sýnir hvernig stjórnin er, pegar hún
lætur pað viðgangast, að pjóðin verði
rænd pessum ágóða. jþessu parf að kippa
í lag, en hjer er stjórnarskráin til fyrir-
stöðu, pví að hún heldur uppi stjórn, sem
ekkert pekkir og ekkert hugsar um hag
landsins. Frumframleiðsla landsins á að
koma pví til góða, en pað verður pví að
eins, að innlend verzlun og handiðnir
verði studdar og efldar sem mest að verða
má, og h. fulltrúi ætti fremur að hvísla
að stjórninni að vernda petta, en að hafa
fjárskortinn sem ástæðu til pess að vjer
ættum að leggja árar í bát.
pví næst sagði hann, að stjórnarskrár-
frumvörp alpingis mundu innleiða lýð-
veldi með grímu. Hvar á petta við?
Hyggur fulltrúinn að vjer ætlum með
lokaráðum að fiska pjóðveldið með stjórn-
arskrárfrumvörpunum ? |>essu neita jeg
alveg, og jeg neita pví alveg, að hjer sje
nokkur gríma, pví að vjer purfum eigi
að ganga með grímu móti Danastjórn.
Stjórnarskrárfrumvörpin tryggja ping-
bundna stjórn, og pau ganga ekkert
lengra en aðrar stjórnarskrár, sem tryggja
hið sama, og í stjórnarskrárfrumvörpum
alpingis eru konunginum geymd sín rjett-
indi (prærogativa), eins og vanalegt er,
par sem er takmarkað einveldi. En pað
verðum vjer að inuna, að öll rjettindi eru
frá pjóðinni, og á pað minnir pessi stað-
ur, er vjer stöndum hjer á, að hin ís-
lenzka pjóð hefir eigi purft að krjúpa á
knje til pess að biðja um að sjer yrði
veitt rjettindi, pví að hún hefir hjer verið
tæld til pess með fögrum loforðum, að af-
sala sjer peim rjettindum, sem hún nú
biður um hlutdeild í. En nú segir hinn
h. fulltrúi, að konungur drýgi sjálfsmorð,
ef oss eru veitt pessi rjettindi. En hefir
pá Englandsdrottning myrt sjálfa sig ? Hefir
nokkur heyrt pá fregn? (Hlátur). Og pó
hefir Englandsdrottning sleppt miklu meiri
völdum í hendur pegnum sínum, en vjer
förum fram á i stjórnarskrárfrumvarpinu.
H. fulltrúi hlýtur að sjá, að hann hefir
slegið vindhögg; en jeg vil ekki dvelja við
stóryrði hans, pví að hann hefir líklega