Sunnanfari - 01.03.1896, Blaðsíða 2

66
og fönnina og jöklana finst því ei þúngt
úr fjöllunum okkar að bera.
Og burtu flýr snær
og grundin grær,
er geislunum vermir sólin skær.
Og frónið vort kæra með fjöllunum há,
sem fönnunum enn þá er vafið
það dreymir nú vorið um vegina blá
og væntir það komi yfir hafið,
að lífga hvern lund
og græða grund
og geislunum strá yfir fjöll og sund.
p. G.
Frá Kaupmannahöfn.
II.
líegentsen,
stúdentabústaðurinn alkunni, af íslendingum kall-
aður »Garður«, stendur við Kjöbmagergade (á
Garðmáli: Kaupmakaragata) á horninu á Kannike-
stræde, andspænis- Sívalaturni í miðjum Kaup-
mannahafnarbæ. Garður var bygður árið 1624
af Kristjáni Danakonungi fjórða, sem svo margar
aðrar merkar stórbyggingar liggja eptir, t. a. m.
Rósenborgarhöll, Börsen (kaupmannasamkomu-
húsið) o. fl. Veggirnir eru hlaðnir úr rauðum
múrsteini, og myndar húsið ferhyrning rneð opnu
svæði innan í (garðinn), plantað trjám; stærst af
þessum trjám er linditréð í miðjum garðinum,
sem nú er 110 ára gatnalt. Fyrir nokkrum
árurn héldu eldri og yngri Garðbúar stórt gildi
í minningu 100 ára afmælis þeSsa veglega öld-
ungs. A sumrin eru borð og bekkir undir
trénu, óg hafa margir Garðbúar, ekki sízt ís-
lendingar, lifað sínar ánægjulegustu Garðsstundir
undir greinum þess. Linditréð er því sannkall-
aður vinur allra Garðstúdenta, enda spöruðu þeir
ekki, að sögn, að drekka skál þess vel og ræki-
lega við hið áðurnefnda afmælisgildi.
A Garði búa 100 stúdentar, tveir og tveir
saman í tveim smáum herbergjum, ennfremur
Garðprófastur, válinn úr tölu háskólakennaranna,
og varaprófastur, sem er umsjónarmaður og
aðstoðarmaður Garðprófasts við heimilisstjórnina;
auk þess er þar bústaður fyrir dyravörð, sem
sem líka hefir greiðasölu fyrir Garðstúdenta.
Auk þess að Garðbúar njóta húsnæðis og
eldiviðar borgunarlaust, fá þeir 40 kr. styrk á
mánuði (Kommunitet). Af þessum styrk verða
þeir þó að greiða rúmar 4 kr. á mánuði fyrir
þjónustu. Sem hlunnindi má ennfremur nefna
gott bókasafn, þar sem stúdentar endurgjalds-
laust geta feingið bækur að láni, svo og lestrar-
salinn og saungstofuna með »flýgeli« fyrir þá,
sem syngja og spila.
Af því, sem sagt hefir verið, er auðséð, að
Garðvistin með þeim hlunnindum, sem henni
fylgja muni vera »eptirspurð vara«. íslendingar
eru þó, eins og kunnugt er, æði miklu betur
settir í þessu tilliti en Danir; þeir eru nefnilega
»priviligeraðir«, o: eiga heimting á að fá
Garð eða þann styrk, sem því svarar, undir
eins og þeir koma til háskólans, þegar þeir hafa
sæmilegt stúdentspróf. Oðruvísi er ástatt með
Dani; skilyrðið fyrir því, að þeir geti feingið
Garð, er — með fáeinum undantekningum — að
þeir hafi góð próf, séu efnalitlir og hafi sýnt
iðni við háskólanámið fyrstu 2 eða 3 árin af
háskólavistinni. Af þessu leiðir meðal annars, að
það er talsverður munur á íslendingum og Dönum
á Garði. Danir eru venjulega úrval af þeirra
líkum, þeir eru þessutan reyndari og andlega
þroskaðri, þegar þeir koma á Garð, og hafa
betra vit á að verja tímanum vel. Vegna þess
að þeir komast svo seint inn, geta þeir optast-
nær tekið embættispróf meðan þeir eru á Garði,
án peningaeklu og búksorgar. íslendingar eru
þar á móti meira eða minna grænir og óreyndir
þegar þeir koma inn á Garð; þeir eru stirðir í
málinu, sem stendur þeim fyrir þrifum við lest-
urinn — sumpart vegna lélegrar dönskukenslu í
latínuskólanum — og þreyttir og slæptir eptir
stúdentsprófið; það er því eingin furða, þó að
þeim opt finnist, að þeir þurfi að lypta sér upp
og líta í kringum sig bæði sér til hressingar og
til þess að kynna sér líf og háttu manna í hinum
nýja aðsetursstað þeirra, sem er svo frábrugðinn
því, sem þeir þekkja að heiman. En svo líður
Garðtíminn óðara en varir, opt ogtíðum án nokkurs
alvarlegs lesturs, og svo einn góðan veðurdag
verða þeir að flytja frá Garði peningalausir,
kunnáttulitlir og með prófið yfir höfðinu. Og
svo byrja hörðu dagarnir fyrir þá, sem fátækir
eru, ákafur próflestur í sulti og seyru, og stundum
geingur prófið að því skapi.
þ»etta er gallinn á Garðstyrknum. Margir
fátækir stúdentar ráðast í að sigla af því þeir
vita, að þeir geta feingið Garð strax; en þeir
gæca þess ekki, að Garðstyrkurinn einn er als-
éndis ónógur og Garðtíminn er svo stuttur, að
menn geta ekki tekið próf áður en honum lýkur.
Sjálfsagt væri því miklu hollara fyrir íslenzka
stúdenta, ef styrknum væri svo háttað, að
þeir feingju ekki Garð, fyr en að minsta kosti
eptir eitt ár frá stúdentsprófinu; það mundi fæla
þá frá að fara hingað, sem eru of tátækir, og
vekja kapp hjá hinum til þess, að svo miklu
leyti, sem hægt væri, að ljúka sér af, meðan
þeir nytu styrksins; fyrir marga væri þetta
hér um bil ómögulegt, en hörðu dagarnir yrðu
þó æfinlega færri.
En þó að Garðstyrkurinn sé ónógur, er hann
þó dýrmætur fyrir oss íslendinga. Svo leingi
sem vér ekki höfum nema presta- og læknaskóla
í landinu sjálfu, verða þó þeir, sem önnur fræði
vilja stunda, að leita hingað, og mundi það flestum