Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1885, Blaðsíða 87
87
ur, og, sökum meðvitundarleysis, sleppir hann hinu
liðna millibili úr, sem aðrir hafa lifað með meðvitund.
í>ví, eins og enginn tími væri til, ef ekki væri annað
nú en hið sama, eins virðist enginn tími líða, þegar
vitundina vantar um rás tímans. Líkt á sér stað við
hvert starf, er fyllir hugann, og sem hugurinn fylgir
með alúð. J>ess innilegar sem hugurinn sökkur sér
niður í starfið, og þvi léttar, sem það fer úr hendi, þess
skemmri virðist timinn. En því lengri virðist hann,
sem sljólegar er starfað, eður ekkert aðhafzt. Eigi að
síður líður sami tími, og sannast á því, að tíminn er
hugarburði vorum og tilfinningum óháður, og það svo,
að því meira, sem um hann er hugsað, og því meira,
sem óskað er að hann líði, því lengri virðist hann, en
því minna, sem honum er sinnt, því fljótara þykir hann
liða; en þó er hann hinn sami. Af þessu má með fullri
vissu álykta, að tíminn hefir einnig tilveru fyrir utan
huga mannsins, að hann er sjálfs sín, og það sem mönn-
um á öllum hinum nýrri málum hefir komið saman um
að kalla objectiv.
Tíminn er því bæði tala hvíldarinnar, kyrrðarinn-
ar, og hreyfingarinnar, en miðast við hreyfinguna, því
í hreyfingunni, samanborinni við kyrrðina, liggur breyt-
ingin, og í hreyfingunni sjálfri, þótt í samfellu sé, er
kyrrð fólgin. þegar jeg geng, stíg jeg spor, set fæt-
urna niður til skiptis; þegar áin brunar fram í straumi,
eru ölduskipti, iðukast, — og hvildarhugsun, bil, vakir
fyrir hugsuninni. þessi bil eru fyr og síðar, dður og
eptir, en bilin eru einnig umskiptin á fyr og síðar,
áður og eptir, hin hugsaða hvíld, en sem að eins hugs-
ast, en er ekki. Fyr og siðar eru þau sönnu ww-leg u
(objectiv) einkenni tímans, er takmarkast af núinu,
hinu hugsaða (subjectiv) bili. því í núinu sjálfu er,
eins og áður er sagt, enginn tími. Núið er leiptur, er
hverfur skjótar, en það hugsast, skjótar en snöggvasti