Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1885, Blaðsíða 91

91
skapandi og hreyfandi kraptur eins sé hugsaður á und-
an sköpunarverkinu, þá getur hann ekki hugsast í
kyrrð, né heldur sem orðinn til „í upphafi“. En þeg-
ar rétt er hugsað (logice), stríðir sér í lagi hugmyndin
tími og þá fyrst og fremst núið, sem tima-takmark, á
móti endanlegleikanum; því fyrst það er viðurkennt
og sannað, að núið sé takmarkið á milli hins umliðna
og hins ókomna, þá gildir einu, hve langt til baka
vér setjum hið fyrsta nú; eitthvert fyr, sem takmark-
aðist af þessu núi, var á undan því, og hversu langt
eða opt, sem vér færum fram hið síðasta, sem kalla
mætti dómadags-mx, þá verður það síðar, er hefir þetta
nú að byrjunartakmarki, að koma á eptir; þetta síðar
útheimtir nýtt nú og verður sjálft að fyr, og þannig
áfram um aldir alda. Og þótt hreyfingin, — alheims-
lífið—, væri endanleg, og þótt hún hefði haft upphaf,
þá var samt timi áður en hún hófst, og verður eptir
að hún hættir. En,— eins og hið fullkomna Ekkert
er óhugsanlegt í rúminu, eins er það óhugsanlegt í
tímanum, svo að þó hreyfingin hafi byrjað og muni
liða undir lok í tímanum, þá var eitthvað annað og
verður í hennar stað i tímanum. Hitt er annað mál,
að hið óendanlega verður ekki höndlað á endanlegum
tíma.
En, — mrð nú einu sinni hreyfing, sem ekki var
áður, og hverfur hún aptur og breytist í kyrrð, eða
varð hún hvorki né forgengur, svo hún var og helzt,
sem ódauðlegt og óendanlegt líf alheimsins og náttúr-
unnar? Ollum ber saman um, að hreyfingin sé, og er
það svo játað og viðtekið, að það útheimtir enga frek-
ari sönnun. f>eir, sem halda með óteljandi heimum, er
skapist og forgangi, játa hreyfinguna eilífa, þvífæðing
og dauði, uppvöxtur og apturför gjöra ráð fyrir nokk-
urs konar hreyfingu. f>eir, sem ekki kannast nema við
einn heim, og hann forgengilegan, játa þó, að hreyf-