Vísir - 01.08.1962, Blaðsíða 4

VISIR
Miðvikudagur 1. ágúst 1962.
Þegar blaðamönnum
var á dögunum boðið að
skoða handritasalinn
nýja í Landsbókasafn-
inu, hafði einhver orð á
því, að hér væru um
þessar mundir tveir ung
ir íslenzkir starfsmenn
Árnasafnsins í Kaup-
mannahöfn. Og er að
var gáð, var einmitt
annar þeirra staddur þá
stundina í lestrarsal
heyra sér undir vegg, eða öllu
heldur fá hann niður í handrita-
sal, sem hann varð fúslega við.
Er þangað kom, báðum við Stef
án að setjast þar í stellngar við
eitt hinna nýju fínu borða og
glugga þar í handrit stundarkorn
rétt á meðan ljósmyndairnn
tæki af honum mynd yfir ís-
ienzku handriti. Pegar því var
lokið, skundaði ljósmyndarinn á
brott með bráð sína. En mag-
isterinn vissi ekki almennilega,
hvað var á seyði. Þegar hann
var búinn að átta sig, bað frétta
maður um viðtal, spurði tíðinda
úr Árnasafni og af öðrum Is-
lendingaslóðum í Kaupmanna-
höfn.
Stefán er orðinn býsna vel
norrænum málum, og Iauk mag-
istersprófi fyrir nokkru. Þá
hafði enginn Islendingur tekið
þetta próf í þeim stað síðan Ein
ar Ól. Sveinsson lauk meistara-
prófi 1928. Um mörg ár stóð
Stefán framarlega í Félagi ís-
Ienzkra stúdenta í Höfn og var
brívegis formaður félagsins.
íslenzka með
döhskunámi.
— .Leggja margir stund á nor
ræn fræði við háskólann í Höfn?
spyr ég Stefán.
— Þeir, sem taka magisters-
próf í norrænum málum við
Hafnarháskóla, eru fáir — varla
einn á ári til jafnaðar, og flestir
þeirra hafa dönsku að aðalgrein.
Hins vegar þurfa allir, sem taka
dönsku sem aðalnámsgrein til
kandidatsprófs en þeir eru mjög
margir, að hafa nokkur kynni
af íslenzkum fræðum. Áður en
þeir taka fyrrihlutapróf, verða
vísindaútgáfu
elztu íslenzkra
Landbókasafnsins, Ste-
fán Karlsson magister.
Hann sat þar álútur yfir fræð-
um sínum, þegar fréttamaður
Vísis kom þar að og bar upp
við hann erindi, bað hann að
*
kunnugur í borginni við sundið,
því að þar hefir hann verið með
annan fótinn í 14 ár. Hann hélt
utan að loknu stúdentsprófi
1948 og hóf dönskunám við
Kaupmannahafnarháskóla. Síð-
ar sneri hann sér að námi I
þeir að hafa lesið 200 bókarsíð-
ur i fornmálinu, þar á meðal ó-
bundna málið í Oldnordisk Læse
bog eftir Wimmer, þeirri forn-
íslenzku lestrabók, er lengi var
notuð í gagnfræð^.dgilÚÆiepnta-
skólanna hér á landí. Til seinni
hluta eða lokaprófs verða þeir
svo að skila nokkrum dróttkvæð
um og Eddukvæðum og fáein-
um blaðsíðum í nútímaíslenzku.
Og það hefir komið fyrir, að
þeir sem hafa dönsku sem að-
alnámsgrein, hafi skrifað próf-
ritgerð um íslenzkt efni. T. d.
skrifaði einn um Jóns sögu
helga.
Sex íslenzkukennarar
i fyrra.
— Hverjir hafa verið kennar-
ar þar í íslenzkum fræðum upp
á síðkastið?
Stefán Karlsson gluggar í handrit f nýja handritasalnum í
Landsbókasafninu.
en þau, er komu út á sínum
tíma í fyrstu bindum íslenzks
fornbréfásafns?
— Nei, þau hafa öll verið
prentuð þar áður, en fáein
þeirra ekki eftir frumriti. Aðal-
atriðið er það, að þetta á að
verða nákvæmari útgáfa. Þess
vegna verður hún tvöföld í roð-
inu, bæði textaútgáfa og ljós-
prentuð, og kemur út í ritsafn-
inu Editiones Arnamagnæanæ
um næstu áramót. Ég hef feng-
izt við þetta meira eða minna
síðan 1957, en þá var ráðið, að
ég skrifaði ritgerð um málið á
elztu Islenzku fornbréfunum.
Við nánari kynni komst ég að
raun um það, að hin fyrri út-
gáfa var of ónákvæm til að
fornbréfa
Húsið beint fram undan er Leyndarskjalasafnið í Kaup-
mannahöfn. (Þar starfaði m. a. Árni Magnússon á sínum
tíma). T. h. er Próvíantgarðurinn, þar sem fyrst var vista-
geymsla danska flotans, en nú er Árnasafn til húsa. (Mynd-
in fengin að Iáni úr bók Björns Th. Bjömssonar: Islendinga-
slóðir í Kaupmannahöfn).
— Aðalkennarinn er að sjálf-
sögðu Jón prófessor Helgason.
En auk hans kenndu þar íslenzk
fræði hvorki meira né minna en
fjmm manns í fyrra. Það voru
Ólafur Halldórsson lektor (sem
kennir nútímaíslenzku), þá tveir
danskir málfræðingar, Ole Widd
ing (sem hér er kunnur af dvöl
sinni hér) og Agnete Loth, bæði
lektorar, og loks Jón Samson-
arson og ég.
Vísindaútgáfa á elztu
fornbréfum íslenzkum.
— Og nú eruð þið Jón Sam-
sonarson báðir staddir hér. Er-
uð þið að vinna að einhverjum
sérstökum verkefnum?
— Við erum sífellt að fást
við eitthvað, en nú svara ég að-
eins til um það, sem ég hef fyr-
ir stafni. Ég er að búa til prent-
unar útgáfu elztu íslenzkra forn
bréfa, sem til eru í frumriti.
— Eru það einhver eldri bréf
reiða sig á stafsetning hennar,
og því fór ég að skrifa handrit-
in upp.
Lánsbréfum skilað eftir
nokkrar aldir.
— En er þá ekki frumritin að
þessum bréfum að finna meðal
þess, sem Danir eiga eftir að
skila Islendingum?
— Ekki nærri allt. Meira en
helming bréfanna fékk ég léð-
an héðan, en flest þeirra forn-
bréfa, sem hér eru, voru í Árna-
safni fram til 1928. Þá var skil-
að hingað eftir Iangvarandi
samningaumleitanir bréfum,
sem Árni Magnússon hafði á sín
um tíma fengið léð úr skjala-
söfnum klaustra og biskups-
stóla.
— Er það einhver nýr rit-
flokkur, sem þessi útgáfa yðar
verður í?
— Já, hann heitir Editiones
Arnamagnæanæ og er tiltölu-
lega nýbyrjaður. I þeim flokki
hafa komið út tvö bindi af þrem
ur af Ólafs sögu Tryggvasyni
hinni mestu, og annast Ólafur
Halldórsson þá útgáfu. Að öðr-
um bindum hafa brezkir menn
annazt um tvö, danskir tvö, og
Svli hefir gefið eitt út. Eins og
nafnið bendir til, er hér um að
ræða vísindalegar útgáfur á
fornum ritum. Áður var Árna
Magnússonar stofnunin farin að
gefa út stóran ritflokk, Biblio-
theca Arnamagnæana, fræðileg-
ar ritgerðir, sem þegar eru
komnar út í 25 bindum.
Danir kosta útgáfuna.
— Er þetta kostað af Dönum
eða íslendingum?
— Kostnaðurinn er að sjálf-
sögðu að langmestu leyti greidd
ur af danska rikinu, én auk þess
hafa sjóðir, t. d. Carlsbergsjóð-
urinn, veitt styrk til einstakra
verka. Það er ekki um að ræða
bein framlög til útgáfunnar frá
íslandi, en Vísindasjóður hér
hefur veitt slendingum styrki til
ákveðinna rannsókna, sem unn-
ar eru á Árnasafni og útgáfurn-
ar njóta góðs af.
— Hverjir eru fastir starfs-
menn Árnasafns?
— Við erum þrjú fastráðin
við safnið: Jón prófessor Helga-
Frh. á 6. síðu.