Dagblaðið Vísir - DV - 25.02.1984, Blaðsíða 12

c* r
12
Chevrolet Malibu Classic
station árg. 1979, ek. 83.000
km , blár, tvilitur. Verð kr.
290.000,-
Datsun 280 C disil árg. 1980,
beinsk., 5-gira, vökvastýri,
hvítur. Toppbíll.
Daihatsu Charade Runabout
1981, vinrauður, sumardekk,
útvarp + segulband fylgir,
toppbill. Verð kr. 190.000,-
Chevrolet Citation 1981,
sjálfsk., vökvastýri, ekinn að-
eins 10.000 km., silfurl. Verð
kr. 350.000,- Sem nýr, ath.
skipti á ódýrari bil.
Chevrolet Malibu Classic
station 1981, ekinn 34.000 km.,
6 cyl., sjálfsk., vökvastýri,
grænn, toppbíll.
Chevrolet Citation 1980, 6 cyl.,
sjálfsk., ekinn 21.000 km., út-
varp, rauður/hvitur. Verð kr.
270.000,-
Willys jeppi m/blæju árg. 1965,
hvítur, allur nýuppgerður.
Verð kr. 160.000,-
Ford Bronco árg. 1974,
beinsk., vökvastýri, rauður.
Verð kr. 155.000,-
Isuzu Trooper árg. 1982
bensin, m/vökvastýri, ekinn
aðeins 15.000 km, hvitur. Verð
kr. 540.000,-
BIFREIDADEILD
SAMBANDSINS
HÖFÐABAKKA9 SÍMI 39810
OPIÐ MÁNUDAGA TIL FÖSTUDAGA KL. 9-18
(OPIÐ I HÁDEGINU) LAUGARDAGA KL. 13—17
,18CI HAUH83T .ÖS HUOAQHADtJA, I VO
---DV. LAUGARDAGUR 25. FEBRUAR 1984.
FÍKNIEFNA-
]\EYSLA
„Fyrirbyggjandi aðgerðir
haf a verid
fálmkenndar99
— seglr Árni Einarsson
fulltrái
Áfengi á líklega sök á fleiri harm-
leikjum í heimiiium en nokkurt annaö
eiturefni. Er það því skynsamlegt,
þegar hinir fullorðnu skaða sjálfa sig
með áfengi, að unga fólkið vinni sjálfu
sér tjón meö maríhúana?
Foreldrar, sem vilja banna börnum
sínum að nota maríhúana, hafa ekki
haft aðgang að staðreyndum byggðum
á óhrekjanlegum rannsóknum. Nýj-
ustu rannsóknir sýna nú að maríhúana
er örugglega skaðlegt og hættulegt
efni.
Maríhúana safnast saman í h'kaman-
um, sérstaklega í heilavef. Neysla
maríhúana og annarra ofskynjunar-
lyf ja veldur eins konar skammhlauDÍ í
heilanum, skaðar að verulegu leyti
skammtímaminni neytandans, ruglar
tímaskyn og kannabisnotkun getur
valdiö vansköpun á fóstri í móðurkviði.
Hér að framan er vitnað í niðurstöð-
ur rannsókna tólf lækna í Bandaríkjun-
um um skaðsemi maríhúananeyslu.
,,Nú þarf að setja lappimar undir
þessa vitneskju, þannig að fólk setji
sér ákveðin takmörk og sýni ábyrgð,
til dæmis gagnvart ófæddum
einstaklingum,” segir Ámi Einarsson,
sem við erum sest að máh við.
Umræðuefnið er hvers konar fíkniefna-
neysla.
„Við höfum tahö okkur hafa vit-
neskju um það í mörg ár að áfengi og
önnur fíkniefni hafi slæm áhrif á
fóstur. Nú þegar nýlegar skýrslur
staðfesta shkt þarf fólk að gera sér
grein fyrir því að fíkniefnaneyslan á
ekki ahtaf viö.”
Þarf að taka þjóðina á beinið og
f ræða hana um fíkniefnin ?
„Já, þaö má segja það,” svarar Árni.
„Hvað varðar fræðslu í framtíðinni um
þessi mál, þá á ekki aö beina henni ein-
göngu til bama og unglinga, heldur
allra aldurshópa. Það má benda full-
orönu fólki á, eða fá það til að viöur-
kenna að fíkniefnaneysla eigi ekki við
alltaf við öll tækifæri og raunar í
sumum tilvikum alls ekki. Á þeirri
staðreynd þarf að verða þjóðarviður-
kenning.
Ef við lítum svo á hvaða mynd for-
eldrar gefa börnum sínum í þessu til-
liti, þá er samtengt í myndinni áfengis-
neysla og skemmtanir. Pabbi og
mamma fara út að skemmta sér og
þau fara í partí. Á meðan þau em að
ferðbúast heima, fá þau sér í glas. Nú,
og síöan fara bömin í partí og þá f á þau
sér í glas með sama hætti og for-
eldrarnir. Ef foreldrarnir færu öðru
hverju á skemmtanir án þess aö
bragöa áfengi, væri búið aö rjúfa
samasemmerkið á mihi áfengisneysl-
unnar og skemmtana. Það em ekki
órjúfanlegir hlutir að skemmta sér og
drekka. Heldur er þetta hugsanarútína
sem eykur líkumar á því að bömin líta
ekki á neinn annan valkost. Ef börnin
fara svo ung með áfengi í partíin eins
og fullorðna fólkið gerir, þá em við-
brögð hinna fullorðnu dæmigerð og
þeir kalla þessi börn vandræðaungl-
inga.”
Það er rétt að geta þess áður en
lengra er haldiö að Árni Einarsson
hefur verið í hálfu starfi hjá mennta-
málaráöuneytinu í rúmt ár og verður
út þetta árið. Einnig starfar hann sem
erindreki hjá Áfengisvarnaráði.
„TUgangurinn með ráðningu minni
hjá menntamálaráðuneytinu er að
undirbúa fræðslugögn um ávana- og
fíkniefni fyrir gmnnskólana. Til ýmis-
legs annars er ætlast tU af mér í starfi
mínu hjá ráðuneytinu, meðal annars
að leiða saman aöila sem hafa sinnt
AB YELJA OG HAFAA
Fræðsla um fíkniefni getur í
mörgum tiifeUum haft þveröfug
áhrif við markmið hennar í upphafi.
Sérstaklega á þetta við um fræðslu
sem fyrst og fremst beinist að
áhrifum og gerð þessara efna.
Árið 1970 gerðu tveir HoUendingar
könnun á mismunandi kennsluað-
ferðum og kom í ljós að besti
árangurinn náðist þegar athyglin
beindist ekki einungis að fíkniefnun-
um sjálfum heldur þegar kennarinn
beindi nemendum sinum inn á aðrar
brautir í sambandi við vandamál
þeirra.
Unglingsárin eru-stundum fuU af
aUskyns vandamálum og
freistingum en ekki bara fíkniefna-
ncyslu. Þessi mál hafa ungUngar
þörf á að ræða og komast til botns í.
Könnunin sem Hollendingarnir
tveir gerðu byggðist upp á því að
borin voru saman þrjú mismunandi
kennsluform.
Það fyrsta undirstrikaöi hætturnar
sem fylgja fíknlefnaneyslu.
Nemendur fengu staðreyndlr um
afleiðingar neyslu og voru varaðir
við að neyta þeirra.
Það næsta var fólgið í því að upp-
lýsa nemendurna aðeins um stað-
reyndir í sambandi viö fíkniefni.
Þriöja aðgerðin byggðist upp á
umræðuhópum þar sem
nemendurnir fengu að mestu leyti að
velja umræðuefnið sjálfir.
Valin voru umræðuefni sem snerta
unglinga og voru sjálf fíkniefnin lítið
rædd. Um eitt þúsund nemendur
tóku þátt í könnun þessari.
Eins og oft er venja í slíkum
hópum var einn viðmiðunarhópur
sem fékkenga fræðslu.
Seinna var síðan kannað hversu
margir hefðu byrjað að neyta fíkni-
efna. Kom í ljós að í fyrsta hópnum
höfðu 7,3 prósent nemenda neytt
fikniefna. í öðrum hópnum 4,6
prósent og í þeim þriöja 2,6 prósent. í
hópnum sem enga fræðslu fékk höfðu
3,6 prósent neytt f íkniefna.
Þessi könnun gefur vísbendingu
um að sú fræðsla sem beinist fyrst og
fremst að cfnunum sjálfum og áhrif-
um þeirra geti í mörgum tilfcllum
vakið upp forvitni ungs fólks á fíkni-
efnum.
Bent hefur verið á að þörf sé á því
að gera unglingum ljóst að þeir
standi frammi fyrir vaii, geti valið
og hafnað á lífsieiðinni.
Fræðsia sem hefur þetta sem
markmið hefur vakið athygli víða
erlendis og getur skólinn skipt miklu
íþví sambandi.
Siíkt kennsluform byggist upp á
því að ef unglingar læra að kanna sitt
eigið mat á verkum og gjörðum og
séu þjálfaðir upp í því að vera
meðvitaðir um sína stöðu bæði gagn-
vart sjálfum sér og umhverfinu
muni þeir ná fram féiagslegum
þroska sem muni síðar veröa til þess
að minni hætta sé á að þeir verði
fyrir sálrænum og félagslegum
vandamálum. Kennsla sem hefur
þetta að markmiði hefur meðal
annars verið reynd í Noregi og gefið
góða raun. Til að mlðla henni hefur
verið lögð mikii áhersia á leikræna
tjáningu nemenda. Þeir eru látnir
leika atriði sem mæta þeim í lifsbar-
áttunni og gera sér grein fyrir því að
þaö eru þeir sjáifir sem standa
frammi fyrir vali í hinum ýmsu
tilvikum og að valið getur haft mis-
munandi afleiðingar.
Einnig hefur video verið notað í
sambærilegri kennsiu. Svo virðist
sem augu flestra sem starfa að þess-
um málum scu að opnast fyrir þeirri
staðreynd að mikilvægast sé að
vinna að fyrirbyggjandi starfi. Starfi
sem hefur það markmið að ungling-
ar geri sér fulla grein fyrir orsökum
og afleiðingum fíkniefnaneyslu og
öðrum athöfnum. Ekki beina athygl-
inni aðeins að fikniefnaneysiu heidur
að öllum þeim vandamálum sem
ungiingarstandaframmifyrir. -ÞG