Dagblaðið Vísir - DV - 25.02.1984, Blaðsíða 13

nV. LAUGARDAGUR25. FEBRUAR1984.
13
Skaddaðar frumur
Samkvæmt rannsóknum dr. Gabriels
Nakas við háskólann í Columbia truflar
mariiiúana framleiðslu líkamans á efni
sem stjórnar frumuskiptingu. Þetta
veikir mótstöðu gegn sjúkdómum.
Dr. Forrest S. Tennant, forstjóri með-
ferðarstöðvar fyrir lyfjaneytendur við
Californiu-háskólann í Los Angeles, telur
náið samband á milli krabbameins og
þessarar röskunar á mótstöðu líkamans.
Með því að nota geislavirkt THC (tetra-
hydrocannabinol) hafa vísindamenn
komist að þvi að snefilefni marihúana
verða eftir í vefjum líkamans í marga
daga. Sá sem reykir marihúana vikulega
eða oftar hefur þvi efnið alltaf í líkaman-
Persónu-
leikasköddun
Dr. Andrew Malcom er sálfræðingur
sem hefur meðhöndlað eiturlyfjaneyt-
endur í New York, London og Toronto í 20
ár. Hann segir að neytendurnir verði af-
skiptalausir, sinnulausir og lifsorka
þeirra dvíni. Einnig segir hann aö í þeim
heimshlutum þar sem marihúana hefur
verið notað í margar aldir sé mikill hluti
fólksins syfjulegur, latur, hafi ruglað
tímaskyn og sé sinnulaus um hreinlæti.
Kæruleysis-
einkenni
Ef unglingur notar kannabisefni
(marihúana) þrisvar i viku efta oftar
meira en þrjá mánufti koijia fram kæru-
leysiseinkenni. Breytingar á persónu-
leika neytandans og lífi eru mjög óljósar
en hann missir áhugann á nær öllu ncma
cfninu.
þessum málum og hvetja til skoöana-
skipta. I september í fyrra tók ég þátt í
undirbúningi alþjóðlegrar ráöstefnu
sem hér var haldin. Rúmlega tvö
hundruö manns tóku þátt í ráöstefn-
unni. Samantekt um efni ráðstefnunn-
arveröurvæntanlegatilbúin fljótlega
til dreifingar.
Þama var rætt almennt um áfengis-
mál og önnur ávana- og fíkniefni.
Meðal annars um leiðir semmenn hafa
Ég skal segja þér eitt,” heldur Arni
áfram, „aö á námskeiöum hef ég látið
fulloröiö fólk svara spurningunni, hvaö
gæti helst fengiö þig til aö hætta aö
drekka? Yfirleitt er svariö, slæm per-
sónuleg reynsla. Fræösla er aldrei
nefnd í því sambandi. En svo á
fræðslan aö duga gagnvart bömum, er
þetta ekki tvískinnungur?
Það em orðnar nokkuð margar
fundargerðimar þar sem bókaö hefur
Árni Einarsson, fulltrúihjá Áfengisvarnaráði.
DIf-mynd Loftur
til aö ná meö fræðslu í gegnum fjöl-
miölana.”
Nú hefur áfengisfræösla verið í
skólum nokkur undanfarin ár, hefur
hún ekki boriö árangur?
„Það getur verið aö þaö sem ég segi
nú sé frekar mín tilfinning,” svarar
Ámi, „en mér finnst aö hún hafi frekar
leitt til þess að vaknað hafi gagnrýni
barna á foreldra sína, þeirra neyslu-
venjur. En ekki að krakkamir setji sig
inn í þá mynd sem dregin hefur verið
upp.”
En framtíðarsýnin?
„Mínar hugmyndir, svona í grófum
dráttum, eöa það sem ég geng út frá í
dag er aö koma fræðsluefni um ávana-
og fíkniefni inn í sem flestar náms-
greinar. Ætla slíkri fræðslu til dæmis
rúm í líffræöi, efnafræöi og samfélags-
.fræði, já, og líka í íþróttakennslu.
Sömuleiðis er í huga mér að útbúa
stutt verkefni sem kennarar geta
gripiö til þegar stund gefst. En í raun
hefur mér komiö á óvart hvaö öll
fræösla er vandmeðfarin og mikil til-
trú er á möguleikum hennar.
Þaö getur verið aö maöur þurfi aö
reima skóna sína upp á nýtt og endur-
meta þetta.
veriö að stórauka þurfi fíkniefna-
fræösluna í skólunum. En ein sér
dugar ekki slík fræösla, eins og ég
sagði fyrr, þá verður fræðslan aö ná til ■
allraaldurshópa.
Viö höfum enga ástæöu til annars en
aö ætla aö sterkari efni fylgi í kjölfar
áfengisneyslunnar, sem er á uppleið.
Reyndar eru nú þegar komin önnur
efni til viðbótar og fíkniefnaneyslan
rokin upp.
Menn vilja gera eitthvað, en hvar á
aö byrja?” spyr Árni. „Þaö er sjaldan
sem menn kalla sig til ábyrgöar. For-
dæmin blasa víöa viö okkur.
Spumingin er hvort viö viljum í raun
og veru breyta ástandinu, það er
fyrsta skrefið. Ef viö viljum breyta því
verður hvert og eitt okkar aö vera
ábyrgt. Þau viðbrögð vildi ég gjaman
sjá í minni framtíðarsýn.
En breytingin á ekki eingöngu aö
gerast í gegnum skólakerfiö, ekki ein-
göngu hjá löggæslunni, heldur verður
aö hnýta saman alla mögulega enda.
Viö veröum öll að spyrja okkur per-
sónulegra spurninga. Allar fyrirbyggj-
andi aögeröir hingaö til hafa verið
fálmkenndar, tilviljunarkenndar og
ómarkvissar,” segir Árni meö þunga.
„Nei, ég hef enga patentlausn á mál-
inu. En ég held að ég geti sagt meö
sanni að sú fræösla sem einkum er
horft á til þessa hefur ekki dugað. Sú
leið sem mér er efst í huga nú er
nokkuð annars eðlis. Hún beinist í
sjálfu sér ekki alfariö aö fíkniefna-
neyslunni sjálfri, heldur einstaklingn-
um og samfélaginu. Og eins aö segja
frá því hvaöa áhrif fíkniefnin hafa á
líkamann, eöa heilsufræðiþáttinn.
Hvaö snertir samfélagið þá hefur al-
mennt verið ríkjandi jákvætt viöhorf
gagnvart áfengisneyslu. Sá sem
kemur inn í þetta samfélag hlýtur aö
finna fyrir ákveðnum þrýstingi og
væntingum af áfengisneyslunni. Og
þaö hefur stundum verið viöloöandi
okkur Islendinga aö taka ekki mikið
mark á upplýsingum. Og á meöan
viöhorfin tÚ neyslunnar eru jákvæö er
sú hætta fyrir hendi aö einstaklingur-
inn fari aö neyta fíkniefna einmitt þess
vegna.
Af hverju byrjaöir þú aö drekka?
spyr ég oft, og fæ svarið... af því bara.
Þetta kalla ég afþvíbarakenninguna.
Þessi neysla er sjálfsögö í hugum
fólks, það tekur í raun enga ákvöröun
eöa veltir fyrir sér hvaö mælir meö
neyslunni eöa á móti. En um þaö á
málið aö snúast aö geta valið og
hafnaö. Valiö til dæmis á grundvelli
þekkingarinnar.
Félagsleg ástæöa var til dæmis fyrir
því að ég smakkaði vín fyrst. Mér tókst
aldrei aö hafa þau not af fylleríi eins og
til stóö svo ég ákvað að drekka ekki.
En umhverfiö gaf mér ekki leyfi til að
ákveöa mig, mín skoðun var ekki virt.
Eg átti aö viröa skoðanir þeirra sem
drukku en þeir ekki mína aö vilja ekki
drekka.
Unglingar í gamla daga áttu ekki sjö
dagana sæla, það er aö segja þeir sem
ekki drukku, það var hreinlega sest aö
þeim. Og líklega er þetta þannig enn.
Fyrir unglinga sérstaklega er viöur-
kenning hópsins, eða þörfin á aö til-
heyra hópnum, sterk. Þaö er oft erfitt
fyrir þá að standast þrýsting, erfitt í
samfélaginu viö hina aö standa á móti.
Viö skulum vera sammála um aö
eitthvaö þurfi til aö rjúfa þessa þróun
sem átt hefur sér staö í aukinni fíkni-
efnaneyslu hér á landi,” segir Ámi
Einarsson. „En þaö gerir enginn einn,
ekki heldur örfáir, samstööu margra
þarf til að rjúfa samasemmerkiö og
breyta viöhorfum.
Áfengisneyslan er hluti af „kúltúr”
fullorðna fólksins. Þaö er fullorðna
fólkiö sem skapar venjumar í kringum
fíkniefnaneysluna og hefur peningana
og völdin.
Þaö em ekki börn og unglingar sem
hafa byrjaö á fikniefnaneyslunni og
þaö em ekki börn og unglingar sem
flytja inn til landsins fíkniefni. Viö
þurfum að gera meiri kröfur til okkar
sjálfra, fulloröna fólkið.”
-ÞG

wm isɧ
■'