Dagblaðið Vísir - DV - 24.04.1984, Blaðsíða 6

6
DV. ÞRIÐJUDAGUR 24. APRlL 1984.
Neytendur Neytendur__________Neytendur_______ Neytendur
Lofað og lastað
Áleggog
barnatrú
„Mér til mikíllar furöu uppgötv-
aöi ég merkilegan hlut í síöustu
viku. Þessi uppgötvun er varðandi
verö á ýmsu kjötáleggi,” sagöi
neytandi einn sem kom að máli við
okkur. „Þar sem ég stóö í verslun
einni og bar saman verð á hinum
ýmsu kjöttegundum rann upp fyrir
mér ljós. Frá frumbemsku hefur
mér veriö talin trú um að lambakjöt-
ið sé ódýrast og best af öllu og okk-
ur beri aö borða þaö í tima og
ótima. Svo befur baraatrúin verið
sterk að ég ieyfði mér aldrei að
kaupa svinakjöt eða kjúklingakjöt
nema á stórhátíðum. En nú er öldin
önnur.”
, ,Það sem svipti hulunni f rá aug-
um mínum var verð á hangiáleggi,
svínaskinku, lambaskinku og rúllu-
pylsu í lofttæmdum umbúðum,”
heldur viðmæiandi okkar áfram.
Og takið nú efUr. Kílóverð á svína-
3kinku í sneiðum í þessum tilteknu
umbúðum er 491.40 krónur.
Verð á lambaskinku, einnig i
sneiðum, er 548.90 krónur kílóið.
Tæplega sexUu króna verðmunur á
svína- og lambaskinku og dýrari sú
úr lambakjötinu. Hangikjötssneið-
amar kosta svo 567.25 og rúllupyls-
an 534 krónur. „Eg vona bara aö
með þessum orðum minum opnist
augu fleiri neytenda.”
Rúilupylsan lækkaði
Svo mörg voru þau orð. Viö
könnuöum málið í viðkomandi
verslun. Þaö er rétt verð sem við-
mælandi okkar nefndi. En síöan
hann var þar á ferð hefur verð á
rúllupylsu lækkað niður i 369.40 kr.
kílóið. Það verð er miðaö við rúllu-
pylsusneiðar í lofttæmdum umbúð-
um. Kílóverð á rúllupylsu er svo enn
lægra ef sneiðarnar eru ekki í loft-
tæmdu umbúðunum, til dæmis af-
greiddar „í bréfum" í kjötborði
verslunarinnar. Þá fer kílóverðið í
335.30 kr. Sama má segja um annað
kjötálegg, þaö er langdýrast í loft-
tæmdum umbúöum. En sú verö-
lagning er oft dálitið skondin, því
að stundum munar tveimur krón-
um á kílóverði, stundum rúmlega
20 krónum á kilóinu, satt aö segja
litil samræming í verölagningu á
umbúöunum. Manni finnst að þess-
ar tilteknu umbúðir, vinnan viö að
setja áleggið í þær og annað, hljóti
alltaf aö vera fastur kostnaður.
Breytingar
En neytandanum okkar, sem lét
skyndilega af barnatrúnni í inn-
kaupaferð í síöustu viku, viljum viö
benda á að margt hefur breyst í
þessum málum á skömmum tíma.
Frá áramótum hefur verð á svina-
kjöti lækkað um ein 15%. Allt
síðastliðið ár hefur verið nánast
sama verð á kjúklingakjöti og þaö
er verðlækkun. Búvöruverðshækk-
un varð 2. mars sl. og þá hækkaöi
lambakjötið. Og síðast en ekki síst
hefur ýmislegt gerst í verðlagsmál-
um okkar síðustu dagana. Frjáls
álagning er á unnum kjötvörum, til
dæmis áleggi, og ekki er lengur f ast
verð á lambalærinu góða eða
bryggnum. Því er komið að neyt-
endum að vera á verði í þessum
málum. Við eigum völ í dag — og
kannski kvöl líka. Viö höfum stund-
um bent á verðmismun á áleggi í
verðkönnunum okkar því að hann
hefur verið mikill og þá sérstak-
lega eftir umbúöunum.
En gerum eins og viðmælandi
okkar — gerum verðsamanburð,
þá kemur ýmislegt í ljós.
-ÞG
EITT ERR
EBA TVÚ
í síðustu viku birtum við niður-
stöður verðkönnunar Verölagsstofn-
unar, sem gerð var dagana 20. febrú-
ar — 2. mars. Þessi könnun var tvi-
þætt, annars vegar verðsamanburð-
ur milli hverfisverslana og hbis veg-
ar samanburður milli vörumerkja. í
siðara tilfellinu var verðsamanburð-
ur á nokkrum hreinlætisvörum og
plast- og álfilmu i mismunandi
þyngdareiningum.
í frásögn okkar af þeim þættinum
slæddist ein prentvilia. Það var
greint frá að Dixan þvottaefni i 300 g
pakka værí 141% dýrara en sama
magn af Sparr þvottaefni í 2 kg poka
— ekki átti að standa Sparr heldur
Spar. Nokkuð mikill munur er á, þeg-
ar eitt r bætist i enda orðsins og
dæmið breytist, þvi að bæði er á
markaðnum Sparr þvottaefni og
SPAR. Sparr er íslensk framleiösla
en Spar er innflutt frá stóru Spar-
keðjunni í Hollandi. 1 þessum verð-
samanburði á lágfreyðandi þvotta-
efni var Spar, það hollenska, ódýr-
ast, aftur hið innlenda um 14% dýr-
ara.
Biðjumst við velvirðingar á r-við-
bótinni sem breytti myndinni.
Annað atriði þessarar könnunar,
sem vert er að komi einnig fram, er
varðandi verð á uppþvottalegi. Ödýr-
asta vörutegundin í þeim flokki var í
könnuninni Primó, verð pr. 100 ml
3,11 kr. En þá kemur aftur Spar —
með einu errri til skjalanna. Þeir eru
með 2,39 kr. pr. 100 ml af uppþvotta-
legi, því með ódýrustu vöruna í þess-
um flokki einnig. Þessi breyting hef-
ur veriö staðfest af fulitrúa Verð-
lagsstofnunar. -ÞG
FORFALLA TRYGGING,
SKYLDA EDA VAL?
Um síöustu áramót tók ferðaskrif-
stofan Urval upp fast aukagjald á
alla farseðla í hópferðir og ferða-
skrlfstofan Utsýn hefur haft þetta
aukagjald um eins árs skeiö. Þetta
gjald er fyrir forfallatryggingu. Ið-
gjaldið fyrir hvem farþega er 300
krónur en 150 kr. fyrir böm innan 12
áraaldurs.
Við höfum heyrt óánægjuraddir
sumra farjjega með þetta fastagjald,
og þeir hinir sömu hafa haldiö því
fram að það eigi að vera hverjum
farþega í sjálfsvald sett, hvort þeir
taki þessa tryggingu eða ekki. For-
fallatrygging eigi ekki að vera
skyldutrygging.
Við höfum leitað okkur upplýsinga
um forfallatrygginguna, en þessar
tvær ferðaskrifstofur, sem hafa tekið
hana upp, endurtryggja hjá Almenn-
um tryggingum.
Hjá Samvinnuferðum-Landsýn
fengum við þær upplýsingar að þessi
trygging væri ekki skyldutrygging
en farþegum bent á gildi hennar.
Hvað er forfallatrygging?
Hér er tekiö beint úr vátrygging-
arskilmálum fyrir forfallatryggingu
hjá Almennum tryggingum:
Vátrygging þessi greiðir bætur komi
tii eftirtalinna tilvika.
a) að aðili, sem pantað hef ur ferð h já
vátryggingartaka, forfallist vegna
h'kamsmeiðsla af völdum slyss, veik-
inda, þungunar, barnsburöar eða
sóttkvíar, enda vottað af hæfum,
skráöum starfandi lækni.
b) að aðili, sem pantað hef ur ferð h já
vátryggingartaka forfallast þar sem
honum er stefnt til að bera vitni fyrir
dómi.
c) að aðili, sem pantað hefur ferð hjá
vátryggingartaka andast.
d) að einhver ættingi eða náinn við-
skiptafélagi þess, sem pantaö hefur
ferð hjá vátryggingartaka.
I) andast
H) hljóti líkamsmeiðsl af völdum
slyss eða veikist, enda vottað af hæf-
um, skráðum, starfandi lækni.
Framangreind tilvik skulu vera
þess aðlis, að óhjákvæmilegt verði að
afturkalla áður gerða pöntun í hóp-
ferð.
Félagið mun greiða vátryggðum
þá upphæð, sem hann er samnings-
bundinn til aö inna af hendi.
Ýmislegt fleira er tíundað í skil-
málum tryggingarfélagsins, svo sem
greint frá forföllum sem ekki eru
tekin gild.
Almennir ferðaskilmálar
Samkvæmt almennum ferðaskil-
málum Félags íslenskra ferðaskrif-
stofa er heimilt að afturkalla far-
pöntun án kostnaðar, sé það gert inn-
an viku frá því aö pöntun var gerð.
Berist afpöntun síðar en með
meira en fjögurra vikna fyrirvara,
áskilur ferðaskrifstofan sér rétt til
að halda eftir 5% af verði ferðarinn-
ar. Sé pöntun afturkölluö með minna
en 30 daga en meira en 15 daga fyrir-
vara heldur ferðaskrifstofan eftir
10% af verði ferðarinnar.
Berist afpöntun með skemmrii en
15 daga fyrirvara á feröaskrifstofan
kröfu á 50% fargjaldsins, en sé fyrir-
varinn aöeins tveir virkir dagar eða
skemmri er allt fargjaldið óaftur-
kræft.
Um pöntun á þátttöku í hópferð
gilda ákveðnir skilmálar, sem ekki
verða tíundaðir hér.
Fast gjald hjá erlendum
ferðaskrifstofum
Samkvæmt upplýsingum sem við
fengum bæði hjá Útsýn og Urvali
hafa erlendar ferðaskrifstofur haft
fastagjald á farseölum vegna for-
fallatryggingar í mörg ár. Þeir far-
þegar sem panta hér í gegnum ís-
lenskar ferðaskrifstofur hópferðir
með erlendum ferðaskrifstofum
greiöa slíkt fastagjald aö þeirra
sögn.
Andrés Andrésson, fulltrúi hjá Al-
mennum tryggingum, tjáöi okkur að
nokkuð mörg tilvik hefðu komið upp
síðastliðiö sumar hjá farþegum sem
pantaö höfðu far í hópferðir hjá Ut-
sýn en orðið að hætta við á síöustu
stundu. Og vegna forfallatrygging-
arinnar og gildra tilvika voru greidd-
ar bætur.
Skiptar skoðanir
Við höfum heyrt að það hafi veriö
lauslega rætt innan Félags íslenskra
ferðaskrifstofa að allar ferðaskrif-
stofur tækju upp forfallatryggingu
fyrir hópferöafarþega, sem skyldu-
tryggingu. En ekki höfum við fengið
þær f réttir staöfestar.
En þeir aðilar sem við ræddum við
hjá Urvali og Utsýn, sem tekið hafa
upp fast iögjald fyrir forfallatrygg-
ingu á hvern farseðil, telja að hér sé
um mikið hagsmunamál fyrir far-
þega að ræða.
En skoðanir eru skiptar um þessa
tryggingu.
Farþegar kaupa farseðla hjá
ferðaskrifstofum eðli málsins sam-
kvæmt. Alveg eins og neytandi fer út
í búð að kaupa sykur hjá kaupmann-
inum. En það er spurning hvort
kaupmaðurinn getur skyldað við-
skiptavininn til aö kaupa lika hveiti.
Þeir sem eru ósáttir við þessa
tryggingu sem skyldutryggingu,
telja að um þetta eigi viðskiptavinur-
inn sjálfur aö velja.
-ÞG
Tvær ferðaskrifstofur hafa tekið upp iðgjald af forfallatryggingu sem fast gjald á hvera farseðil hópferðafarþega.
Þessi mynd er tekin hjá Ferðaskrifstofunni Úrvali, sem er annar aðilinn, hin ferðaskrifstofan er Útsýn.