Dagblaðið Vísir - DV - 13.11.1989, Blaðsíða 17

■DMIUlifcM
; MÁNUDAGUR 13. NÓVEMBER 1989.
17
Blessaður veri
bókaskatturinn

„Nú vita rithöfundar, að þrjár vikur
eru nóg, og starfa eftir kjörorðinu: Bók-
in á að hitta beint á budduna og bragð-
lauka lesandans.“
„Hvar i „vestrænum menningarlöndum", annars staðar en hér, hefur
gildi bóka verið reiknað í byggingu fiugstöðva?", spyr greinarhöfundur.
í staðinn fyrir þá reiði, sem
kveinstafir í blaðagreinum undan
bókaskattinum eiga að vekja, hlýt-
ur hann að vekja gleði hvers frjáls
og hugsandi rithöfundar.
Þeir kunna að vera fáir eftir í
heiminum. Vegna þess að sökum
„þróunar“ í Ust, landsmálum og
heimsmálunum, stunda þeir orðið
fremur bókhald en bókmenntir, af
ótta við Skattstofuna, í þeim reyf-
ara réttlætisins sem þjóðfélagið er
orðið. Eða þeir stússast í eilífri
markaðskönnun, hvað varðar efni
væntanlegrar skáldsögu.
Hvað sem nýfrjálshyggju líður og
kennimönnum hennar, voru ís-
lenskar bókmenntir famar að
„stíla upp á markaö" löngu á und-
an þeim; með jólabókamarkaðn-
um.
íslenskar bækur seljast ekki
nema á útsölum og mörkuðum.
Bókmenntirnar lifa aðeins í nokkr-
ar vikur fyrir jól. Og það er alltaf
verið að „þétta“ markaðstímann
fyrir helgihaldið. Nú vita rithöf-
undar að þrjár vikur eru nóg, og
starfa eftir kjörorðinu: Bókin á að
hitta beint á budduna og bragð-
lauka lesandans. Skelfmg held ég
að þessi kenning mundi gleðja
Margrétu Thatcher.
Gildi bóka í flugstöðvum
Það kemur út mikið af bókum
eftir „markaðshæfa" rithöfunda,
salan er í svo góðu lagi, ef marka
má það sem í dagblaðagreinum
stendur gegn bókaskattinum, að
fyrir tekjur ríkisins af honum væri
hægt að reisa eina Þjóðarbókhlöðu
fimmta hvert ár og Leifsstöð á held-
ur fleirum. Á þetta hafa ýmsir rit-
höfundar bent. Ég veit ekkert um
fagurfræði eða bókmenntalegt gildi
þessarar kenningar, en hún sannar
það, að rithöfundar eru orðnir fær-
ir í bókhaldi.
Getur rithöfundur þá annað en
glaðst yfir „áþreifanlegu" gildi
sínu? Hvar í „vestrænum menn-
ingarlöndum", annars staðar en
Kjallariiin
Guðbergur Bergsson
rithöfundur
hér, hefur gildi bóka verið reiknað
í byggingu flugstöðva? Munu hinir
skörpu íslensku gagnrýnendur
fara að ræða héðan í frá um „bygg-
ingarvísitölu innviða verksins"?
Mér fmnst útreikningurinn vera
afar skáldlegur. Það að skáld
spyrði saman skatt á bókum, flug
og bókhlöður, merkir að þau róa á
sannkölluð andleg mið.
Bæn tii Ólafs Ragnars
Grímssonar
Góði Ólafur Ragnar Grímsson,
gerðu það fyrir eitt orð að skatt-
leggja bækur mínar. Það er eina
örugga merki um gildi þeirra, ef
þær kynnu að geta veitt einhverj-
um landa minna þá ánægju að hefja
sólarlandasýn í flugstöð Leifs.
Að svo búnu hef ég ákall til Svav-
ars Gestssonar:
Elsku Svavar minn, fyrst þú vilt
leggja áfram skatt á bækur, finnst
mér trúlegt aö í fjölskyldu þinni sé
engin frekjudós sem vill, þaö sem
nú er kallað, „fara út í bókmennt-
ir“. Annars væri hún búin að
hakka þig svo rækilega í sig, að þú
afnæmir skattinn til að halda heim-
ilisfriðinn.
Aftur á móti getur verið að þú,
eins og margir, „hafir alltaf gengið
með rithöfundinn í maganum" og
viljir hefna þín á „sumum“ með
skattinum. Hver veit nema þú
verðir kominn allt í einu í Rithöf-
undasambandið og hirðir alla
styrkina.
Slík fordæmi eru til. - Ég nefni
engin nöfn.
Bænin heldur áfram
Nú hefurðu fundið lausn á vanda
Þjóðarbókhlöðunnar. Láttu bölv-
aða skattinn renna til hennar. Það
er réttlætismál. Láttu það ekki
ganga þér úr greipum. Hann Þor-
steinn Pálsson er vís til að hirða
hugmyndina og safna þannig í fjár-
rétt Morgunblaðsins öllum
gimbrum, hrútum, tvævetlum og
sauðum á sviði ritlistar hér á landi.
Þú kemst þá ekki þar að með grein-
amar þínar.
Og ennerbeðið
Elsku Svavar minn, farðu ekki
að eins og Ragnar Arnalds. Þegar
hann var menntamálaráðherra,
lagði hann lúxusskatt á allt sem
laut að málaralist og hrakti málara
frá sósíalisma fyrir bragðið. Síðan
hefur ekki sést rauður htur í ís-
lensku málverki. - Eins og velferð-
arþjóðfélagið okkar hefði ekki
haldið áfram að vera hamingju-
samasta samfélag í heimi, án lúx-
usskatts á zinkhvitum ht?
En nú er hann frelsaður, kominn
í Rithöfundasambandið, eflaust
búinn að fá sína „fyrstu úthlutun"
og talar vítt og breitt um Listahá-
skóla ahra hsta á þingum Banda-
lags íslenskra listamanna. - Rauði
liturinn er farinn að læðast aftur
inn í íslensk málverk.
Samt er enn hætta á ferðum. Á
velheppnuðu kvöldi í gærkveldi
var ég að lyfta glasi með skáld-
konunni NB. Hún er þekkt fyrir að
vera róttæk.'en sagði allt í einu:
Þaö er eitthvað þýðlegt viö hann
Þorstein Pálsson.
Kvöldið áður hafði ég verið að gá
í glas með HKL á eins konar ætt-
jarðarkvöldi, þar sem tollfrjáls vín
voru drukkin í hófi. AJlt í einu
sagði ungskáldið: Ég hef alltaf
kunnað við piltinn Þorstein Páls-
son.
Geta jafn mikhr póhtískir stærð-
fræðingar og þú og Ólafur Ragnar
annað en farið að leggja saman tvo
og tvo? Leggið bókaskattinn á, látið
hann renna óskertan til Þjóðarbók-
hlöðunnar en hættiö að leggja skatt
fyrir hana á fasteignir. Um leið
mundi Þuríður Pálsdóttir róast og
syngja sig inn á gafl í Alþýðubanda-
laginu.
Guðbergur Bergsson
Utsýnishúsið og íþróttirnar
A fundi borgarstjórnar 19. októb-
er sl. vísuðu borgarfulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins frá tillögu sem
Framsóknarflokkurinn flutti þess
efnis að gerð yrði fjögurra ára áætl-
un um uppbyggingu íþróttamann-
virkja í Reykjavík á næstu fjórum
árum. Var í tillögunni gert ráð fyr-
ir að til þessa verkefnis yrði varið
upphæð sem væri a.m.k. ekki lægri
en kostnaöi við útsýnishúsið í
Öskuhhð næmi, þ.e. tæpar 200
mihjónir króna á ári.
í ljósi þess að mörg brýn verkefni
á sviði íþróttamála bíða úrlausnar
í Reykjavík getur varla talist of-
rausn að ríkasta sveitarfélag lands-
ins sinni þessum málaflokki betur
en gert er, sérstaklega þegar litið
er til þess að öll nágrannasveitarfé-
lög Reykjavíkur eru að vinna að
stórverkefnum á þessu sviði.
Reykjavík dregst aftur úr
Borgarstjóri og borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins brugðust illa
við þessari tillögu, enda virðast
íþróttir ekki eiga upp á pallborðið
hjá Sjálfstæðisflokknum í Reykja-
vík.
Raunar sést það best á því hversu
htlu fjármagni er varið til þessa
málaflokks en það er staðreynd að
Reykjavíkurborg ver miklu minna
fjármagni til íþróttamannvirkja en
öh nágrannasveitarfélögin. Sum
Kjállarinn
Alfreð Þorsteinsson
varaborgarfulltrúi
Framsóknarflokksins
þeirra veria jafnvel hærri krónu-
tölu til íþróttamannvirkja en sjálf
höfuðborgin.
Þar ofan á bætist að Reykjavíkur-
borg skattleggur íþróttafélögin í
borginni með leigu á æfingasölum
og keppnisíþróttamannvirkjum
meðan önnur sveitarfélög hafa fellt
shk gjöld niður.
Kolvitlaus stefna
Aðstöðuleysi er farið að há ýms-
um íþróttafélögum í Reykjavík.
Þau verða þar af leiðandi að leita
út fyrir borgarmörkin til að fá
leigða æfingatíma. Það heföi ein-
hvern tíma þótt saga til næsta bæj-
ar. Og félög, sem reynt hafa að
bjarga sér með byggingu eigin
íþróttamannvirkja, ramba á barmi
gjaldþrots.
Svo koma borgarstjóri og borgar-
fuhtrúar hans fram fyrir alþjóð og
hæla sér af góðri stöðu þessara
mála í Reykjavík og telja allt í
stakasta lagi.
Stefna Sjálfstæðisflokksins í
íþrótta- og æskuiýðsmálum hefur
um-langt árabil verið kolvitlaus.
Áherslurnar hafa verið á félags-
miðstöðvunum sem reistar hafa
verið víða um borgina með ærnum
thkostnaði. Þá er rekstrarkostnað-
ur þeirra u.þ.b. 100 mihjónir kr. á
ári. Samt hefur gengið illa að fá
unghnga til að sækja félagsmið-
stöðvarnar. Unglingarnir vilja
miklu fremur stunda íþróttir en
skortir aðstöðu.
Nýju hverfin útundan
Breiöholtshverfin eru glöggt
dæmi um vanrækslu Reykjavíkur-
borgar á sviði íþróttamála. Þó að
meira en 20 ár séu síðan Breið-
holtið byriaði að byggjast upp hefur
íþróttaaðstaða þar verið af skorn-
um skammti alla tíð og margir
unghngar í því hverfi farið á mis
við íþróttirnar. Sá skaði verður
aldrei bættur.
í Grafarvogi er nýtt íþróttafélag
að hasla sér vöh. Mikih og vaxandi
áhugi er meðal forystumanna þess
að standa sem best að íþróttastarfi
í þessu yngsta hverfi borgarinnar.
Sú spurning vaknar hvort þeir fái
þá aðstoð frá borgaryfirvöldum
sem þarf til að halda öflugu starfi
uppi. Þennan áhuga er hægt að
drepa niður verði ekki komiö
myndarlega th móts viö þetta
áhugafólk. Þá kann sorgarsagan
úr Breiðholtinu að endurtaka sig.
Borgaryfirvöld verða að fara að
skhja það að fólk, sem er að vinna
að íþróttamálum fyrir yngstu borg-
arana, er að gera borginni greiða -
en ekki öfugt, eins og oft má skilja.
Eitt útsýnishús -10 stór
íþróttahús
Útsýnishúsið í Öskuhhð kostar
700 miiljónir. Fyrir það hefði mátt
byggja 10 stór íþróttahús. Ekki er
í sjálfu sér verið að amast viðþessu
verkefni þótt þessi samanburður
sé gerður en það fer greinhega i
taugarnar á borgarfuhtrúum Sjálf-
stæöisflokksins að útsýnishúsið
skuli tekið til viðmiðunar þegar
rætt er um fiárveitingar th íþrótta-
mála á næsta ári.
Er til of mikhs mælst að Reykja-
víkurborg geri áætlun til fiögurra
ára um uppbyggingu íþróttamann-
virkja, eins og lagt var til í tillögu
Framsóknarmanna, og th þess var-
ið tæpum 200 mhlj. kr. á ári? Varla
telst það ofrausn þegar einu einasta
íþróttafélagi í Kópavogi er úthlutað
118 mihj. kr. til uppbyggingar á
næstu árum. Eða er metnaður
sjálfstæðismanna í borgarstjórn
gagnvart íþróttum enginn?' Haldi
þessu fram mun reykvískt íþrótta-
fólk dragast aftur úr því að án góðr-
ar íþróttaaðstöðu er minni von um
árangur.
Alfreð Þorsteinsson
„Er til of mikils mælst að Reykjavíkur-
borg geri áætlun til fjögurra ára um
uppbyggingu íþróttamannvirkja?“