Alþýðublaðið - 12.05.1968, Blaðsíða 5

þarna á undan að ég fann hvöt
hjá mér til að reyna að vinna að
framgangi mikils baráttumáls
sem miklu varðaði á þeim tíma:
stofnun bæjarútgerðar togara í
Eeykjavík. Reynsla var fengin
fyrir því í Hafnarfirði hve mik-
ill styrkur atvinnulífinu var að
slíkri útgerð og ég efaðist ekki
um að sama yrði uppi á teningn-
um, ef reynt væri í Reykjavík.
Þess vegna skrifaði ég grein í
l-
Svava Jónsdóttir.
Alþýðublaðið þar sem ég hvatti
til þess að slík útgerð yrði sett
á stofn í Reykjavík, og ég þótt-
ist færa rök fyrir því að jafn-
vel þótt útgerðin bæri sig ekki
reikningslega, þá væri rekstur
liennar samt fjárhagslegur á-
vinningur fyrir bæjarfélagið
vegna meiri atvinnu. Mundi hall-
inn vinnast algerlega upp í aukn-
um skattatekjum vegna betri af-
komu. Finnbogi Rútur Valde-
marsson var þá ritstjóri Alþýðu-
blaðsins, nýlega tekinn við og
búinn að umbylta ekki aðeins
Alþýðublaðinu, heldur líka blaða
mennsku ó íslandi. Hann var þá
nýkominn frá Frakklandi og
flutti með sér til landsins þá
tízku í blaðamennsku að \segja
mikið í fyrirsögnum og spara
ekki pláss undir þær. Eitthvað
hálfum mánuði eftir að mín
grein birtist í blaðinu kallaði
Rútur mig til sín og sagði mér
að ég yrði að skrifa aðra grein,
um þetta sama efni. Hann sagð-
ist hafa það fyrir sið, að fara
niður á Hótel Borg, þegar blaðið
væri komið út á daginn, en það
var þá síðdegisblað, og veita at-
hygli við hvaða efni lesendur
sem væru þar í kaffi staðnæmd-
ust helzt. Það væri sér vísbend-
ing um efnisval fyrir blaðið.
Kvað hann mína grein hafa vakið
mikla athygli. Eg var heldur
tregur til að halda áfram greina-
skrifum, en hann hótaði þá að
birta sömu greinina aftur í blað-
inu innan ákveðins tíma, og þar
sem mér leizt ekki á þá hugmynd
lofaði ég að semjá aðra. Stóð ég
auðvitað við það. Þetta var sú
æfing sem ég hafði í blaðamenn-
sku áður en ég ^erðist erind-
reki, en þásr eru náttúrlega orðn-
ar nokkuð margar þær greinar
sem eftir mig hafa birzt á starfs-
ferli mínum fyrir verkalýðshreyf
inguna.
— Hvað var svo þitt fyrsta verk
þegar þú byrjaðir 1. marz?
— Ég lét það verða mitt fyrsta
verk að fara niður á skrifstofu
Alþýðusambandsins sem þá var
í Mjólkurfélagshúsinu að mig
minnir, til þess að kynna mér
alla starfsháttu skrifstofunnar.
Svava Jónsdóttir vann þá á skrif-
stofu sambandsins, hún var gjör-
kunnug öllum málum sambands-
ins og að mínu áliti, að öllum
öðrum starfsmönnum sambands-
ins ólöstuðum, langbezti s'carfs-
kraftur sem það hefur haft, Hún
setti mig inn í málin og sagði mér
hvaða menn ég gæti haft sam-
band við á hinum ýmsu stöðum
úti um land; líka þar sem ekkert
félag var starfandi, og hennar
ráð reyndust mér og öllum öðr-
um einsíaklega góð.
— Þá var enginn framkvæmda-
stjóri?
—Þá var enginn framkvæmda-
stjóri. Því hefur oft verið liald-
ið fram að Jón Axel Pétursson
hafi verið fyrsti framkvæmda-
stjóri Alþýðusambandsins, og
það er rétt að því leyti að hann
var fyrstur sem þar starfaði með
því nafni. En samkvæmt mínum
ráðningarsamningi var mér falið
að veita forstöðu skrifstofu sam-
bandsins þótt ekki héti ég fram-
kvæmdastjóri. Svo þegar Jón
var ráðinn, var hann um leið yf-
irmaður minn og var samstarf
okkar Jóns í alla staði hið bezta,
enda Jón með afbrigðum dugleg
ur, skýr og ákveðinn og hafði
mikla reynslu í verkalýðsmálum.
— Hvert fórstu svo fyrst?
— Fjórða eða fimmta marz fór
ég með einhverjum Fossanna ó-
leiðis til Hólmavíkur. Þangað
kom ég snemma að morgni þann
8., en á leiðinni hafði ég átt tal
við ýmsa verkalýðsforingja á öll-
um stöðum þar sem skipið kom
við. Á Hólmavík var þá ekkert
félag. Og þar stofnaði ég fyrsta
verkalýðsfélagið.
— Var ekki eitthvað sögulegt
við það?
— Kannski má segja svo. Ég
hélt þar fund og varð auðvitað
að standa þar fyrir málum.
— Varstu vanur ræðumaður
þá strax?
— Það er nú kannski of mikið
að segja að ég hafi verið vanur,
en ræður hafði ég flutí. Strax og
ég kom í land fór ég að taka
þátt í flokksstarfinu. Við fengum
einu sinni fimm af fimmtán í
bæjarstjórn, og þá var ég í upp-
stillingarnefnd. Það var þegar
við settum Sigurð heitinn Jón-
asson út úr bæjarstjórninni. Og
ég hafði framsögu fyrir nefnd-
inni á fundinum þar sem end-
anleg ákvörðun var tekin um
framboð. Það kom líka fyrir, að
ég var ekki sammála félögum
mínurn í stjórn sjómannafélags-
ins, og þá stóð ég upp á fundum
til að láta mín sjónarmið í ljós.
Nú, maður var auðvitað skjálf-
andi fyrst, vissi ekkert hvað mað-
ur átli að gera, en það hjálpaði
að áhuginn var mikill.
— Og hvernig gekk á Hólma-
vík.
— Ég satt að segja hálfkveið
fyrir þessari frumraun úti á
landi. En ég hafði strax samband
við menn, og við boðuðum til
fundar um kvöldið uppi á lofti
í sláturhúsinu. Þar voru að kalla
allir þorpsbúar saman komnir,
og ég hélt ræðu um starf og
stefnu Alþýðusambandsins og
Alþýðuflokksins og reyndi að
sýna fram á hve miklu góðu
verkalýðshreyfingin hefði komið
til leiðar. Ég tilkynnti um leið að
meiningin væri að stofna verka-
lýðsfélag á Hólmavík og hvatti
menn til að gerast stofnendur
eða að ganga í það sem fyrst.
Næstur mér talaði svo kaupfé-
lagsstjórinn og taldi af og frá að
stofna nokkurt félag, þess þyrfti
ekki. Hann talaði ekki lengi, og
á eftir lét ég þess getið, að nú
væri fundurinn aðeins fyrir þá
sem hyggðust gerast stofnendur
félagsins. Og nú þótti mér fara
að syrta í álinn, því nærri allir
fundarmenn fóru út, ekki nema
svona sex eða sjö eftir. En þarna
voru eftir menn sem sögðu mér
bara að taka þessu með ró, fólk-
ið mundi brátt fara að tínast inn
aftur, og það reyndist rétt. Við
stofnuðum þarna félag, Verka-
lýðsfélag Hólmavíkur, með eitt-
hvað 14 — 15 stofnfélögum, og
Guðmundur Jónsson, ágætur Al-
þýðuflokksmaður, var kosinn for-
maður.

Jón Axel Pétursson.
— Þeir hafa ekki þorað að
láta sjá hvað þeir ætluðu að
gera?
— Nei, líklega ekki, óttinn við
atvinnurekendavaldið var svo
mikill. Þeir töldu varasamt að
storka atvinnurekendum með því
að sitja eftir. Og sökum þess að
Alþýðusambandið var um leið
Alþýðuflokkurinn var lika talið
óvarlegt að ganga strax í það. Ég
sýndi þeim raunar fram á að það
væri óhjákvæmilegt ef þeir ætl-
uðu sér að ná samningum, en
það dugðl bara ekki í það skipt-
ið. Seinna gerðu Hólmvíkingar
mér svo orð og sögðu að samn-
ingar fengjust engir og jafnvel
væri ekki örgrannt um að félags
bundnum mönnum væri bægt frá
vinnu. Þá kom ég aftur og hjálp-
aði þeim til að fá sína fyrstu
sámninga, sýndi þeim fram á að
þeir yrðu að gahga í Alþýðusam-
bandið, og við atvinnurekendur
sagði ég, að þeim dygði ekki að
þverskallast lengur, heldur
skyldu þeir semja við félagið.
Ef þeir gerðu það ekki mundi
Alþýðusambandið sjá um að
þeir kæmu engum afurðiim frá
sér og fengju enga vöru af-
greidda til sín. Þcir áttuðu sig þá
á því, að í rauninni ættu þeir
ekki annarra kosta völ.
Framliald á bls. 14
Sumar-
rýmiiigarsala
/ Vinnufatakjallaranum
hefst mánudaginn 13. maí. — Selt verður m. a.:
Gallabuxur barna frá kr. 125.00
Gallabuxur kvenna á — 225.00
Vinnubuxur karla frá — 150.00
Terylene-buxur drengja frá — 250.00
Terylene-buxur karla frá — 550.00
Barnaúlpur og jakkar á —■ 250.00
Jakkar fyrir hestamenn á — 350.00
Drengjaskyrtur frá — 95.00
Köflóttar vinnusk. karla frá — 150.00
Vinnusloppar, hvítir og misl. á — 375.00
Notið tækifærið og útbúið börnin í sveitina.
MJÖG MIKIÐ ÚKVAL.
¥B NMIIF AT A K J ALL ARIN N
Barónsstíg 12 — Sími 23481.
AUGLVSING
um brottfarartíma sérleyfisbifreiða á leiðinni Reykjavík —
Keflavílt — Garður — Sandgerði.
Frá og með þriðjudeginum 14. maí 1968 verða brottfarar-
tímar bifreiða okkar þannig:
Frá Sandgerði kl. 8.00, 9.45, 12.45, 15.00, 17.00,
19.00,20,20, 22.00 og 23,35.
Frá Keflavík kl. *5.30, 8.30, 10.30, 13.30, 15.30,
17,30, 19.30, 22.30.
Frá Reykjavík kl. *6.50, 10.30, 13.30, 15.30, 17.30,
19.00, 22.00, 24.00.
* Ekki laugardaga og helgidaga.
Sérleyfisbifreiðir Keflavíkur,
Iðnskólinn í Reykjavík
Verknámsskóli fyrir þá, sem hyggja á störf í
málmiðnaði og skyldum greinum, verður
starfræktur frá byrjun september til maí loka
næsta skólaár. Kennsla verður bæði verkleg
og bókleg og eftir því sem aðstæður leyfa, í
samræmi við reglugerð um iðnfræðslu frá
15. september 1967.
Bóklega námið miðast við að nemendur ljúki
námsefni 1. og 2. bekkjar iðnskóla á skólaár-
inu.
Inntökuskilyrði eru 'að umsækjandi sé fullra
15 ára og hafi lokið miðskólaprófi — Iðnnáms
samningur er ekki áskilinn en nemendum sem
þegar hafg hafið iðnnám og eru á námssamn-
' ingi er að sjálfsögðu einnig heimil skólavist.
Skráning nemenda fer fram í skrifstofu skól-
ans á venjulegum skrifstofutíma, til 24. þ. m.
— Innritun nemenda, sem ætla sér ekki í vey'k
námsskólann, mun fara fram í ágústmánuði
n.k. SKÓLASTJÓRI.
12. maí 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ $