Þjóðviljinn - 20.11.1949, Blaðsíða 3

ÞJÓÐVILJINN
Suoaadagnr- .20.. aóv. 1949
Strætisvagninn, jeppinn
Fyrir kosningar var Thn-
inn mjög berorður Um AI-
þýðuflokkinn og forystu-
menn hans og felldi um þá
óvægilega dóma. Hann lýsti
því hvernig ráðamenn flokks
ins hefðu í einu og öllu venð
erindrekar og handbendí
íhaldsins, hvernig Ásgeir Ás-
geirsson væri einn af þrem-
ur fremstu forustumönnum
auðstéttarinnar í Reykjavík,
hvernig þeir Emil og Finnur
Jónssynir, að ógleymdura
amtmanninum Stefáni Jó-
hanni, væru aðeins vikapilt-
ar kaupmangara og fjár-
plógsmanna. Hann tók sam-
an í einni setningu vinnu-
brögð þessara manna á þá
leið að forustulið Alþýðu-
flokksins væri eins og lítil
jeppakerra aftan í strætis-
vagni íhaldsins, og taldi það
meginverkefni kosninganna
að brjóta á bak aftur hinn
sameiginlega meirihluta
íhaldanna beggja á Alþingi
og í öllum þeim nefndum og
ráðum sem stjórna þessu
landi. Sjálfum sér lýsti Fram
sóknarflokkurinn hins vegar
sem hinni algeru andstæðu
Alþýðufiokksins, sem ótrauð
um baráttufiokki og lagði
fast að kjósendum að veita
sér forustuhlutverk í þjóð-
málunum; þá myndi vel farn
ast.
*
Framsóknarflokknum varð
að ósk sinni, hann vann á í
kosningunum einn flokka. Að
visu var aukningin ekki stór
vægileg, flokkurinn vann að-
eins hluta af tapi sínu
1946, en þingmannaaukning
in varð veruleg vegna kjör-
dæmaskipunarinnar, flokks-
þingmönnum fjölgaði raun-
verulega úr 12 í 17 miðað
við kosningarnar 1946. Jeppa
kerra Alþýðuflokksins lenti
hins vegar í einu slysinu enn,
og hinn sameiginlegi meiri-
hluti íhaldanna á þingi fór
veg allrar veraldar. Það átti
að vísu að heita að þau
hefðu réttan helming þing-
manna, én þó virtist sá helra
ingur næsta brothættur.
Framsóknarflokkurinn fékk
þannig það forustuhlutverk
sem hann hafi falazt eftir,
og í samræmi við það flutú
formaður flokksins boðskap
sinn á sigurhátíð Framsókn-
armanna á Hótel Borg að
afstöðnum kosningum: flokk
ur bændanna hafði ákveðið
að „bjóða verkalýðnum sam-
starf.“
*
Allt til þessa er þróunin
rökrétt, atburðirnir eru í
samhengi. En svo fara undr-
in að gerast, torráðin undur
þeim sem trúðu á boðskap
Tímans fyrir kosningar.
Nokkrum dögum eftir boð-
skap Hermanns Jónassonar
lcom þing saman og nú skyldi
reyna á forustuhlutverk
Framsóknarflokksins. Sú
reynsla er nú á allra vitorði
Mennirnir sem töldu hinn
sameiginlega meirihluta
íhaldanna beggja á Alþingi,
kerran
í nefndum og ráðum mesta
böl íslenzkra stjórnmála
hafa nú lagt sig alla fram
til að tryggja þennan meiri-
hluta áfram í öllum þeim
nefndum sem enn hafa verið
kosnar! Aðeins á einu sviði
mistókst þetta; „án óska og
vitundar Framsóknarmanna"
voru tveir af forustumönn-
um flokksins kosnir forsetar
Alþingis, og aldrei hefur
nokkur flokkur beðið jafn
innilega fyrirgefningar á
nokkrum hlut og Framsókn-
arflokkurinn á þeim mistök
um. Það kom þannig ekki
að sök þó jeppakerrunni
hlekktist á, Framsóknar-
jeppirin var þegar reiðubúinn
til aðstoðar.
En hvað þá með verka-
lýðinn, hefur hann gle.ymzt
í þessu kerrustússi? Síður
en svo, Tíminn hefur daglega
helgað honum mikið rúin.
Svo sem til að undirstrika
boðskap Hermanns Jónas-
sonar hefur ekki linnt botn-
lausum svívirðingum í blaði
hans um meirihluta íslenzks
verkalýðs og flokk hans,
Sósíalistaflokkinn. Hvað sem
öllum óskadraumum líður er
það staðreynd, sem ekki tjóir
að mótmæla, að meirihluti
þeirrar stéttir, sem Hermann
Jónasson kvaðst vilja hefja
samstarf við, forustulið
þeirrar stéttar, fimmtungur
þjóðarinnar, skipar sér af ai-
hug um Sósialistaflokkina
og stefnu hans. Mönnum
kann að líka þetta betur
eða verr, en hver raunsær
stjórnmálamaður horfist í
augu við þennan veruleika.
Þess vegna er það þvætting-
ur og fíflska að tala í öðru
orðinu um samstarf við
verkalýðinn en telja í hinu
orðinu meirihluta hans óal-
andi og óferjandi.
*
^® v«»i e< *(«• ?! *? tr n» % y % * y »
Það er athyglisverð stað-
reynd að i níðskrifum Tím-
ans um íslenzkan verkalýð er
ekkert talað um innanlands
mál, þau mál sem þó hljóta
að verða hin alvarlegu verk
efni næstu stjómar. Tilefni
niðskrifanna er sótt út fyr-
ir landssteinanna. Afbrot
verkalýðsins er það að hann
neitar að taka þátt í því að
svívirða þjóðir þær sem eru
að koma á hjá sér samvirk
um þjóðfélagsháttum, neitar
að trúa því að tveir fimmtu
hlutar mannkynsins séu
villimenn undir stjórn
glæpahvskis. Þessi viðhorf
til alþjóðamála gera verka-
lýðinn óhæfan til samvinnu
að sögn Tímans, skoðanir á
fjarlægum atburðum yfir-
gnæfa þannig hina eðlilegu
og sjálfsögðu samstöðu
vinnandi fólks til sjávar og
sveita á íslandi og þær geig
vænlegu hættur sem vofa
yfir alþýðu manna. Sé þetta
af heilindum mælt hjá Tím-
og jeppa
anum verður því aðeins líkt
við geðbilun eða blint trúar
ofstæki. Engum sósíalista
myndi til hugar koma að
telja hinar fávísu, skamm-
sýnu og glámskyggnu skoð
anir Tímamanna á alþjóða-
málum nokkurn hættulegan
þröskuld í vegi hugsanlegs
samstarfs um brýnustu
vandamál alls almennings.
~k
Það er um það talað þessa
dagana í Alþýðublaðinu,
Morgunblaðinu og Tímanum
að sósíalistar séu á biðils-
buxum, þeir vilji ólmir taka
þátt í því að mynda stjóm,
og ritsnillingar þessara blaða
telja þetta mikið skopefni.
Það er rétt, sósíalistar eru á ■
biðilsbuxunum, þeir telja |
að nú sé eitt öðru nauðsyn |
legra: samfylking alls vinn-
andi fólks til verndar hags
munum sínum. Sósíalistar
gera sér fyllilega Ijósar
þær hörmulegu hættur
sem framundan eru,
þeir hafa varað við þeim
að heita má daglega undan
farin þrjú ár; og það er
blindur maður sem ekki sér
nú að þessar aðvaranir voru
allt of sannar. Ef ekki tekst
að koma á samvinnu verka- !
lýðs, launamanna og bænda
mun dynja á þjóðinni fyrr
en varir kreppa og atvinnu-
leýsi ásamt harðvítugri
stéttabaráttu og kúgunarað
gerðum auðmannastéttarinn-
ar í skjóli sívaxandi banda-
rískrar ágengni. Sá sósía!-
isti er ekki til sem ekki vill
snúast gegn þessum hættum
með raunhæfum og ábyrgum
aðgerðum.
..'.„wr -"»99SS»SSm
★
Sú er einnig afstaða
flestra óbreyttra kjósenda
Framsóknarflokksins og Al-
þýðuflokksins. En meðal liðs
oddanna eru annarleg áhrif
að verki. Fyrir kosningarna^*
var nefnilega ekki aðeins
jeppakerra Alþýðuflokksins
bundin strætisvagni íhalds-
ins, heldur skottaðist einnig
jeppi Framsóknar aftan í,
rammlega festur. Og nú er
á ný verið að treysta þann
hnút sem raknaði í sjálfri
kosningabaráttunni. Fyrir
kosningarnar sagði kunningi
minn, mikill og ötull Fram-
sóknarmaður, að nú
hefðu vinstri nienn flokks-
ins tekið vöídin og myndu
ekki sleppa þeim aftur; fyrr
skyldi flokkurinn klofinn.
Nú reynir á stóru orðinn.
Nú reynir á það hvort al-
þýða Framsóknarflokksins
og Alþýðuflokksins hefur
þrek til þess að rísa gegn
ódyggum forustumönnum,
knýja þá til hlýðni eða yfir
gefa þá, og mynda bandalag
vinnandi fólks, reist á sam-
eiginlegum hagsmunum og
lífsviðhorfum,. óháð trúarof
stæki og geðbilun.
Málverkasýning
Gunnars Gunnarssonar
í Listamannaskálanum er opin daglega
frá kl. 11—11.
Árnesingafélagið heldur
'■ DANSSKEMMTUN
í Tjamarcafé (niðri) í kvöld kl. 9.
Hljómsveit hússins leikur.
Aðgöngumiðar seldir við innganginn frá kl. 8.
Skemmtinefndin.
AÐALFUNDUR
AfgreiðsIumannadeiM.
deildarinnar verður haldinn n.k. miðvikudagskvöld
kl. 8,30. í Baðstofu iðnaðarmanna.
Dagskrá samkvæmt félagslögum.
STJÖKNIN.
f--------------
TILKYNHING
um greiðslur ellilífeyris til danskra, finnskra,
norskra og sænskra ríkisborgara, sem búsettir
eru hér á landi. á
Hinn 1. desember n.k. kemur til framkvæmda
milliríkjasamningur milli íslands, Danmerkur, Finn-
lands, Noregs og Svíþjóðar um gagnkvæmar
greiðslur ellilífeyris.
Sainkvæmt samningi þessum, eiga danskir,
finnskir, norskir og sænskir ríkisborgarar, sem
dvalist hafa samfleytt að minsta kosti 5 síðustu ár
á íslandi og orðnir eru fullra 67 ára, rétt til elli-
lífeyris á sama hátt og íslenzkir ríkisborgarar. Enn-
fremur eiga þeir rétt á lífeyri með börnum sínum
yngri en 16 ára, sem hjá þeim dvelja og eru á
þeirra framfæri, og koma til greina við ákvörðun
uppbótar á lífeyrisgreiðslur til jafns við íslenzka
ríkisborgara.
Þeir erlendir ríkisborgarar, sem samningur þessi
tekur til og vilja njóta þessara í’éttinda, eru hérmeð
áminntir um að snúa sér til umboðsmanna Ti’ygg-
ingastofnunarinnar, hver í sínu umdæmi, með um-
sóknir sínar, fyrir 1. desember n. k. og leggja fram
sönnunargögn fyrir því, að þeir hafi dvalið hér á
landi samfleytt 5 síðustu ár.
Islendingar, sem dvelja og dvalizt lxafa í ein-
hverju hinna Norðurlandanna samfleytt síðustu 5
ár og náð hafa lífeyrisaldri, eiga rétt til ellilífeyris
í dvalai'landi sínu eftir sömu í'eglum og ríkisborg-
arar hlutaðeigandi lands.
Reykjavík, 11. nóvember 1949.
Tryggingastofnun ríkisins.