Þjóðviljinn - 20.11.1949, Blaðsíða 4

t.
'• ÞJ<KyvnJŒKN > % ' V Simánflagru::;; f-
™ , i ...,■■'■!.. , , , i m.■.,■■■, ■■■■■■ ■ - ; ii^.i , milj iii'i ixi.!ria>
ÞlÓÐVtLllNN
Útgsísadi: Samalntngartlokkar mlþýða — Sóaíaliatatlokkurlna
Rltityórar: lCagnúa KJartanason C4b.). Slsurður Ouðmundaaon
VMtterttatJórl: Jón Bjarnaaon
Bhflwn: Arl K&raaon, lÆaynna Tarfl Olatamn. Jónaa Ixnaaon
Anctýategaatjóri: Jónateinn HmMmw
i ■ angtýstngar. prontemiSJa: aUkfMt-
atig U — Slml 7580 (þrjftr önor)
jLakrtftarrarS: kr. 1X00 ft mftnuSl — Laoaaaðlavaifl 50 aor. stnt
Prontamiðja ÞJÓSvOJana ki.
BóafaHateflokkarlnn. ÞórogStn 1 — Siml 7518 íþrjftr Unar)
Saltfisksmennirnir munu fá dóm
20. október birti Þjóðviljimi uppljóstranir Geirs H.
Zoega um saltfisksöluna á ftalíu og Grikklandi og krafðist
þá þegar tafarlausrar opinberrar rannsóknar, og á þeirri
kröfu var síðan hamrað hér í blaðinu. dag eftir dag. 21.
október skýrði Tíminn frá hneykslismálinu og tók undir
kröfuna um tafarlausa opinbera rannsókn. 22. október
birti Tíminn aðalgrein á forsíðu um málið, og þykir Þjóð-
viljanum rétt að rifja hana upp til athugunar handa stefni
varginum Vilhjálmi Þór og félögum jians. Greinin sem
heimilisblað Vilhjálms birti (fyrir kQsningar!) var á þessa
leið:
„Ákærur þær seua komið hafa fram á hendur þeim
aðilum sem fara með sölumál ísleazka saltfisksins vekja
mikla athygli meðal almennings, enda er hér um svo al-
varlegt mál að ræða að reynist áburðurinn að einhverju
leyti saanur ber að svipta þessa aðila tafarlaust umboði
sínu og koma í veg fyrir frekarí skemmdarstarfsemi þeirra
á erlendum mörkuðum, svo að ekki sé minnzt á hið f jár-
hagslega tjón sem þjóðin býður við braskið, ef milljónir
eru gefnar með saltfískinum úr vasa almennings sem út-
flutningsuppbætur.
,4 g*r heyrðist ekkert um það að dómsmálaráðherra
hafi fyrírskipað rannsókn í þessu alvarlega máli, ekki einu
sinni málamyndarannsókn, eins og honum er gjarnt að
grípa til þegar slá þarf pólitísk vimdhögg.
„Það er athyglisvert í sambandi við þessi saltfisk-
sölumál S.Í.F. að með aðstoð Hálfdáns og félaga hans á
Italíu mun SÍF ekki treysta sér til að greiða nema kr. 1.60
fyrir kg. af saltfiskinum, miðað við pakkaðan fisk. Hins
vegar liggja fyrir í landinu órækar sannanir fyrir því, að
ðanskt fisksölufirma getnr greitt mun hærra verð fyrir
fiskinn, eða kr. 1.83 fyrir kg„ og er þar miðað við ópakk-
aðan fisk. Pökkunin kostar varla minna en 11 til 12 aura
á kg., þannig að raunverulega bjóða danskir kaupsýslu-
menn 35 aurum hærra verð fyrir hvert kíló af saltfiski en
hinir íslenzku einkaútflytjendur telja sig.gpta greitt. Er þó
ástæðulaust að ætla annað en hinn danski kaupmaður v-ilji
fá citthvað I sinn hlut, og varla mimna en 1 Vz% til að
verða jafndrættingur við Hálfdám í Geraúa.“
En kröfur stjórnarblaðsins Tímans höfðu ekki meiri
■áhrif á dómsmálaráðherra landsins — æðsta mann afurða-
sölunnar — en kröfur Þjóðviljans. Þvert á móti greip
hann til þess ráðs sem orðið hefur meginregla í allri stjórn
hans á lögum og rétti:
Ef upp.kemst hneyksli um einhverja volduga ríkis-
stjórnarmenn, íslenzka eða bandaríska, skal höfða mál
gegn þeim sem Ijóstruðu upp um hneykslið fyrir
móðgauir við afbrotamennina.
Þessu ráði hefur Bjarni Benediktsson sem kunnugt er
beitt aftur og aftur, t. d. í sambandi við hneykslisástandið
á Keflavíkurflugvelli og í sambandi við misnotkun flug-
valla stjóra ríkisins á aðstöðu sinni, svo að aðeins tvö
dæmi séu nefnd. Lögin skuiu þannig notuð til að vernda
afbrotamennina en refsa þeim sem hrefjast þess að lög-
um sé hlýtt.
Sex af saltfisksmönnunum hafa nú fyigt snjallræði
dómsmálaráðherrans. Þeir skulu þó gera sér Ijóst að kraf-
an um opinbera rannsókn verður ekki látin niður falla, og
rannsókn verður fyrr eða síðar framkvæmd. Þeir hafa þeg-
»r fengið dóm sinn hjá þjóðinni.
Hæpinn. vitnisburðnr.
Útvarpshlustandi skrifar:
„Eg sat við útvarpið kvöld
eitt um daginn og hlustaði á
fréttirnar. Það var verið að
segja frá breikkun Lækjargötu,
var hún sögð sú breiðasta á
landinu. Fannst mér það hæp-
inn vitnisburður um umferðar
menningu íslendinga. Það sting
ur nefnilega að manni þeim ó-
viðfelldna sannleika að allar
brautir landsins eru mjórri en
Lækjargata. Það eru til met í
öllu, en um sum þeirra er bezt
að þegja. Væri ekki t. d. bezt
að halaa því leyndu að bezti
spretthlaupari okkar væri helm
ingi seinni en tíðkast erlendis?
□
Inið verðar að kenna
þessnm þul að tala.
„Svo er það kapítuli út af
fyrir sig, hvernig þulurinn til-
kynnti fornar og nýjar breiddir
á hinum ýmsu hlutum þessarar
frægu götu, akbrautum og gang
stéttum. Það, sem áður var tvo
komma fimm metra breitt, kvað
nú vera fjóra komma fimra
metra breitt. Annað var eftir
þessu. Út af þessu legg ég
fram eftirfarandi ályktun:
Það verður að kenna þessum
þul að tala. En það er kennara
skortur i landinu, og nemendur
efri bekkja barnaskólanna og
enn æðri skóla ættu eingöngu
að sinna þeim verkefnum sem
eru kunnáttu þeirra samboðin.
Þess vegna vil ég, að einhver
tíu ára eða yngri drengur eða
stúlka verði fengin til að setja
þennan þul á kné sér og kenna
honum íslenzka beygingu orð-
anna einn, tveir, þrír, fjórir.
Allmörg önnur einföldustu atr-
iði málfræðinnar þyrfti þessi
þulur líka að kynna sér. Ef
þetta mistekst, væri Ríkisút-
varpinu treystandi til að svip-
ast um eftir betri þul í sam-
bandi við næsta Grænlandsleið-
angur. Eskimóar kunna nefni-
lega að telja upp að sex. Eg
kalla Vilhjálm Stefánsson til
vitnis um það. — Hlustandi.“
□
Einkunnagjafir.
[ Fyrir skömmu birti Bæjar-
pósturinn bréf frá K. J. um
kvikmyndagagnrýni P. B. Hér
kemur svar frá P. B.
„Öilum kvikmyndum, eins og
öðrum listaverkum, er ætlað aö
verða fólki til geðs á einhvern
hátt. Vmist eiga þær að vera
skemmtimj'ndir, fræðslumyndir,
hugvekjur, hrollvekjur eða enn
annað. Það er nú hlutverk kvik
myndadómarans að meta,
hversu vel myndin hefur náð
tilgangi sínum. Hann á að telja
helztu kosti og galla myndar-
innar, en eigi dómurinn að
verða fólki leiðbeining um val
mynda, er nauðsynlegt að gefá
til kynna heildaráhrifin, útkom
una, þegar kostir og lestir hafa
verið lagðir saman. Þetta er
einmitt það, sem K. J. kallar
að skipta myndum í gæða-
flokka. Það er það, sem ég geri,
þegar ég gef einkunnir. í mörg
um erlendum kvikmyndaritum
eru þessir gæðafiokkar táknað-
ir með stjörnum, allt upp í
fimm fyrir beztu myndir. Aðrir
láta sér nægja lýsingarorð, eins
og sæmileg, afbragð, einskis
virði o. s. frv. Eg kaus fyrir
mitt leyti einkuaastigann 0—
10, vegna þess, að hann er al-
menningi svo kurmugur úr skól
unum.
□
Farðu í reiptog vlð sjáif-
an þig.
„Einu sinni var þingmaður
á íslandi, sem lagði til, að flutt
ir yrðu hérar til landsins. í
greinargerð fyrir frumvarpinu
komst hann þó að þeirri niður-
stöðu, að innflutningur á hér-
um væri skaðlegur mjög fyrir
fátæklegan skógargróður á
Fróni, og bæri því að sporna
við athæfi þessu. K. J. fer líkt
að ráði sínu. Hann biður mig
hætta þessu „fáránlega hátt-
erni, sem fær ekki staðizt“
(skiptingu kvikmynda í gæða-
flokka), en æskir svo þess, að
kvikmyndum verði skipt í gæða
flokka!
Kæri K. J.! Eg vil allt fyrir
þig gera, en báðar þessar bón-
ir get ég ekki uppfyllt, þó að
ég væri sjálfur Stalín. Nú legg
ég til, að þú farir í reipdrátt
við sjálfan þig til að ákveða,
hvora bónina þú leggur ríkari
áherzlu á. Svo lengi sem leikur
inn stendur mun ég halda upp-
teknum hætti um einkunnagjaf-
ir fyrir kvikmyndir.
P. B.“
9TM*
HÖFNIN:
Surprice kom úr slipp i fyrra-
dag og fór á veiðar í gær. Jón
Þorláksson fór á veiðar í gærmorg
un. Karlsefni fór í slipp í fyrra-
dag, og Laxfoss var einnig tekinn
úr slipp eftir langa viðgerð. Skúli,
Magnússon var væntanlegur frá
útlöndum kl. 6 í gær.
BIKISSKIP:
Hekla er á Austfjörðum á norð
urleið. Esja er x Reykjavík. Herðu
breið er væntanleg til Reykjavíkur
í dag frá Austfjörðum. Skjaldbreið
fór frá Reykjavík í gærkvöld til
Breiðafjarðar. Þyrill er á leið frá
Norðurlandi til Reykjavíkur. Helgi
fer frá Yestmannaeyjum annað
kvöld til Reykjavíkur.
E I M S K I P :
Brúarfoss hefur væntanlega far-
ið frá Gautaborg í fyrrakvöld
18.11. til Reykjavíkur. Dettifoss
fór væntanlega frá Rotterdam í
gær 19.11. til Hull og Reykjavíkur.
Fjallfoss er i R'eykjavík. Goðafoss
fór frá Husavík síðdegis í gær
19.11. til Akureyrar. Lágarfoss fói/
frá Reykjávík í gærkvöld 19.11
til Hamborgai', Póllands og Kau;
mannaliafnar. Selfoss fór fri
Kotka í Finnlandi 16.11. til Ham
borgar. Tröllafoss fór frá Reykjak
vík 9.11. til N. Y. Vatnajökull fór
frá Keflavík 14.11. til London.
Næturakstur í nótt og aðra nótl
annast Hreyfill. — Sími 6633.
Helgidagslaeknir: Úlfar Þórðar-
son, Bárugötu 13. — Sími 4738.
JSINA.BSSON&ZOEGA:
Foldin er í Reykjavík. Linge-
stroom er í Færeyjum.
MESSU'R.l DAG:
Oúmkirkjan.
Messa klíii •f. Ih.
- Séra J ón Auð-
uns. Messa kl. 5 e.
h. — Sérá. Bjarni
Jónsson. Altaris-
ganga. Laugarnesprestakall. Messa
kl. 2 e. h. —■ Séra Garðar Svavars
son, Barnaguðsþjónusta kl. 10 f. h.
Nesprestakall. Messa kl. 2.30 í Mýr
arhúsaskóla. — Séra Jón Thorár-
ensen. Fríklrkjan: Messa kl. 2 e.
h. Minnst verður 50 ára. afmæli
safnaðarins. Séra Sigurbjörn Ein-
arsson, próressor.
Næturvörður er í Ingólfsapóteki.
—— Sími 1330.
1 dag verða gef
in saman í
hjónaband af
séra Bjarna
Jónssyni, Guð-
rún hjúkrunar-
kona Jónsdóttir, Guðjónssonar
fyrrv. bæjarstjóra á Isafirði og
Jón húsasmíðameistari Halldórs-
son, Jónssonar á Arngerðareyri. I
dag verða þau stödd í Faxaskjóli
18. — I gær voru gefin saman i
hjónaband af séra Bjarna Jóns-
sjmi, ungfrú Þórunn Halldórsdóttir
og Þórarinn Guðgeirsson klæð-
skeri. Heimili ungu hjónanna vérð
ur að Karlagötu 9. '— I gær voru
gefin saman í hjónaband af séra
Jóni Auðuns, ungfrú Sæunn And-
résdóttir, Hrísateig 10 og Sigurður
Sigurðsson, bifreiðastjóri. Ennfrem
ur ungfrú Elin Ragnarsdóttir,
Stórholti 25 og Hilmar Mýrkjart-
ansson, bifreiðastjóri.
55 ára verður á morgun (mánu-
dag) Kristján Guðmundsson, Skóla
vörðuholti 13, Reykjavík.
Nýlega hafa opin-
berað trúlofun sína
ungfrú Kristjana
Sigrún Gísladóttir,
Langholtsvegi 164
og Sveinn Hannes
son, Brekkukoti, Reykholtsdal,
Borgarfirði.
11.00 Morguntón-
leikar. 15.45 Mið-
degistónl. 18.30
Barnatími (Þorst.
'. Stephens.). 19.30
Tónleikar. 20.20
Einleikur á fiðlu (Þórir Jónsson).
20.35 Erindi: Brennivín og bind-
indi (Oscar Clausen rithöfundur).
21.00 Einsöngur: August Griebel
óperusöngvari syngur; við hljóð-
færið dr. Victor Urbantschitsch.
21.30 Upplestur: Halldór Kiljan
Laxness rithöfundur les úr kvæða-
kveri sínu. 21.45 Tónleikar. 22.10
Danslög. 23.30 Dagskrúrlok.
Framhald á 7. síðu
A t b u g i ð
vönimerkið
um leið og þér kaupið