Þjóðviljinn - 07.05.1964, Blaðsíða 4

4 SlÐA
ÞJðÐVILJINN
Fimmtudagur 7. maí Í964
Ctgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson. Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurdur Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudagsins: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla. auglýsingar. nrentsmiðja. Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur) Áskriftarverð kr. 90 á mánuði.
Heilsuvernd
'J'ekin hefur verið upp barátta gegn hjartasjúk-
dómum á íslandi, en þeir eru sagðir vera ein
af afleiðingum svokallaðs velmegunarþjóðfélags.
Hefur verið stofnað félag í þessu skyni með mik-
illi þátttöku, og hér hefur dvalizt víðkunnur
bandarískur sérfræðingur og lagt mönnum lífsregl-
ur. Hefur hann lagt áherzlu á að hjartasjúkdóm-
ar geti m.a. stafað af hóglífi, skorti á líkamlegri
áreynslu, og skorað á menn að stíga út úr lúxus-
bílum sínum og ganga annað veifið. Hafa blöð-
in lýst þessum boðskap sem miklum og merki-
legum sannindum, Alþýðublaðið birt forustugrein
um nauðsyn hæfilegrar áreynslu, auk þess sem
forsætisráðherra fslands má naumast stika bæj-
arleið án þess að honum sé lýst sem brautryðj-
anda í þeirri merkilegu og sjaldgæfu íþrótt að
nota fæturna til að ganga á þeim.
yonandi ber baráftan gegn þessari tegund hjarta-
sjúkdóma mikinn og góðan árangur, en í öllu
þessu hóglífistali sakar ef til vill ekki að minna
'á að það eru fleiri sjúkdómar sem hrjá íslenzku
þjóðina um þessar mundir. Á sama tíma og sum-
ir komast jafnvel hjá þeirri áreynslu að ganga
á milli húsa, verða aðrir að leggja á sig stórauk-
ið líkamlegt erfiði. Það er algengt á íslandi að
erfiðisvinnufólk til sjávar og sveita verði um þess-
ar mundir að strita tvöfalt lengur en eðlilegt er
talið í nágrannalöndunum, og margir eru útslitn-
ir langt fyrir aldur fram. Þess eru jafnvel dæmi
að fólk verði þegar á tvítugsaldri að leita læknis-
hjálpar vegna afleiðinga vinnuþrælkunar. Þetta
mikla og háskalega erfiði er ekki til marks um
velmegunarþjóðfélag, enda stafar það af því að
kaupgjald er svo lágt á íslandi að hvorki verka-
menn, sjómenn né bændur geta dregið fram líf-
ið með vinnutíma sem talinn er hámark í ná-
grannalöndunum. En hætt er við að erfiðisvinnu-
fólk á íslandi fylgist með því af nokkurri undrun
þegar blöð og útvarp telja það nú eitt brýnasta
verkefni sitt að hvetja fólk almennt til að hreyfa
sig svolítið meira.
Jjess gerist ekki þörf að stofna sérstakt félag til
þess að berjast gegn vinnuþrælkun á íslandi;
það á að vera einn tilgangur verklýðssamtakanna.
En þeim ber þá einnig að leggja mikla áherzlu
á það í þeim samningum sem nú eru hafnir, að
einn þáttur þeirra verði að vera stytting á vmnu-
tímanum í áföngum unz eðlileg dagvinna ein
saman nægir til sómasamlegs lífsframfæris. Það
er ekki aðeins félagslegt réttlætismál, heldur og
nauðsynleg fieilsuvernd, ekki síður en baráttan
gegn hóglífissjúkdómunum. Til þess þarf að
biæyta tekjuskiptingunni í þjóðfélaginu verulega,
en samkvæmt niðurstöðum lækna setti slík jöfnun
á tekium einmitt. að geta orðið heilsuvernd fyrir
alla aðila. — m.
Áætlanir um kísilgúrverksmi&ju
verii teknar til endurskoiunar
ÞINCSJA Þ|ODVIL|ANS
Við aðra umræðu í neðri deild Alþingis um kísilgúr-
verksmiðju við Mývatn, en hún fór fram 30. apríl síð-
astliðinn, hélt Einar Olgeirsson langa og ýtarlega
ræðu þar sem hann ræddi um þessa verksmiðju og
þau vandamál sem að okkur steðja í sambandi við
byggingu hennar og um stóriðnaðarmálin almennt.
Tvennt mælir með
frumvarpinu
sagöi Einar. 1 fyrsta lagi er
þama um gott hráefni að ræða
eins og Baldur Líndal efna-
verkfræðingur hefur sannað
með sínu ágæta starfi og i
öðru lagi á að reisa verksmiðj-
una við Mývatn, þ.e.a.s. i
dreifbýlinu Norðanlands.
Að læra af
reynslunni
En persónulega sagðist E'n-
ar vilja segja um iðnaðarmál-
in, að æskilegt væri að þau
yrðu rædd án tillits til stjórn-
málalegs ágreinings og reynt
yrði að læra af reynslunni.
Okkar sérgreinar, sagði
hann. eru sjávarútvegur, fisk-
iðnaður og landbúnaður. En i
iðnaði erum við byrjendur.
Drap Einar síðan á þá
reynslu sem við þegar höfum
í uppbyggingu iðnaðar og
benti á, hver nauðsyn væri að í
læra af ýmsum mistökum sem
gerð hafa verið. Minnti hann
t.d. á Faxaæfintýrið og Hær-
ing og um Áburðar- og Sem-
entsverksmiðjuna sagði hann,
að að fenginni reynslu mund-
um við eflaust í dag kaupa
ólíkar vélar i Áburðarverk-
smiðjuna og haga tæknilegum
undirbúningi betur en staðsett
Sementsverksmiðjuna annars
staðar. Og við höfum reynslu
af glerverksmiðju og öðru
slíku; nú síðast höfum við
reynt með niðursuðuverk-
smiðju á Slglufirði og ráðið
ágætlega við það að öðru leyti
en hvað sölu snertir.
Hvað um Uísil-
gúrsöluna?
Og það er einmitt spurning-
in um sölu framleiðslunnar,
sagði Einar, sem fyrst verður
fyrir mér af þeim vandamál-
um er snerta verksmiðjuna
sem hér um ræðir. Benti
hann á. að höfuðatriði væri að
tryggja markað fyrir fram-
leiðsluna, en ljóst væri, að
eins og stendur væri ekki hægt
að selja fyrirfram eitt einsta
tonn og engin vissa fyrir að
okkur muni takast það í fram-
tíðinni. Við vitum að það er
markaður fyrir þessa vöru og
að hún verður góð, en það
höfum við einnig vitað um
ýmsa aðra ágæta vöru sem hér
er framleidd. sagði hann.
Rifjaði Einar síðan upp for-
sögu málsins, minnti á að
stærsti framleiðandi kísilgúrs
í V-Þýzkalandi hefði um tíma
haft áhuga á vinnslunni hér
en se'nna dregið sig til baka
og að hollenzka fyrirtækið sem
nú er verið að semja við hafi
enga sérstaka markaði fyrir
gúrinn þrátt fyrir fjárstyrk
sinn og annars konar sölusam-
bönd í Vestur-Evrópu. Við vit-
um bví fyrirfram, þegar nú er
útséð um að sambönd náisf
við að:la sem hafa öruggan
aðgang að markaðnum og stór-
iðjunefnd reyndi árangurslaust
að komast í samband við, að
við verðum að berjast við ein-
mitt bá sömu aðila til að kom-
ast inn á markaðinn. Þess.a
áhættu sagði Einar að menn
vrðu að horfast í augu við og
kæm; bptta einnig fram f at-
hugaspmdum við siálft frtim-
varnið bar sem segir:
..Hér er um nýia framleiðslu
að ræða bér á landi. sem ipita
^pr-f markaðar víða um lönd
1 harðri samkennni við öfluaa
fmmlpiðpndur. sem lengi hafa
búið um sig á heimsmarkaðin-
um, þótt árangur þeirra athug-
ana, sem fram hafa farið til
þessa, sé jákvæður, er hér ekki
um svo arðvænlegt fyrirtæki
að ræða í upphafi, að það geti
tekið á sig veruleg áföll“.
Sagðist Einar vilja undir-
strika þetta og athuga síðan
nánar um afkomumöguleika
þessa fyrirtækis, sem ætlazt er
til að ríkið festi raunverulega
á milli 150—200 miljónir í.
Vafasamir
útreikníngar
Benti Einar þá fyrst á þá
staðreynd að engin einstakl-
ingur utanlands né innan virt-
ist hafa áhuga á að leggja
fé í þetta fyrirtæki og gæti
það gefið nokkra vísbendingu
um gróðamöguleika af þessari
framleiðslu. Síðan benti hann
á ýmsar vafasamar niðurstöðu-
tölur f frumvarpinu, einkum i
sambandi við vinnulaun, að sá
liður væri of lágt áætlaður og
þar næst að við útreikning
stofnkostnaðar væri undanskil-
inn kostnaður við lagningu
vega og byggingu íbúðarhúsa
fyrir starfsfólk verksmiðjunnar
en gert er ráð fyrir að það
verði rnilli 50 og 60 manns.
Af þessu væri augljóst að
stofnkostnaður yrði mun meiri
en gert er ráð fyrir (150—200
miljónir í stað 130) og afborg-
anir og vextir, sem framleiðsl-
unni er ætlað að standa und-
ir, þar af leiðandi mun hærri
en áætlað er í frumvarpinu.
Sagði Einar að þessa útreikn-
inga þyrfti að endurskoða og
allar áætlanir að athugast bet-
ur.
Betur varið
til annars
Lagði Einar loks áherzlu á,
að athugað yrði hvort því fé. '
sem festa á í þessari verk-
smiðju yrði ekki betur varið
á annan og arðvænlegri hátt,
þó þannig, að það kæmi þeim
sem kísilgúrverksmiðjunni er
ætlað að verða til góðs, dreif-
byggðum Norðanlands. að
gagni. Bar hann fram breyting-
artillögu við frumvarpið í þessa
átt, en hún var felld við at-
kvæðagreiðslu í neðri deild
síðast liðinn þriðjudag. Var
hún svo hljóðandi:
Á eftir 10. gr. frv. komi sv»
hljóðandi ákvæði til bráða-
birgða:
Nú þykir ríkisstjóminni að
rannsökuðu máli tvísýnt að
hefja byggingu kísilgúrverk-
smiðju, og heimilast. ríkisstjóm
þá að taka engu að síður lán
allt að 150 milj. króna og
verja því láni, sem hér segir:
Ríkisstjórnin kallar saman
ráðstefnu fulltrúa bæjarstjórna
og sýslufélaga norðanlands.
Skal vera einn fulltrúi' frá
hverju sýslufélagi og hverri
bæjarstjórn. Ríkisstjómin gef-
ur síðan þessari ráðstefnu kost
á að fá handa bæjunum og
sýslunum lán, alls að upphæð
150 milj. kr.. til þess að koma
upp nýjum verksmiðjum víða
norðanlands samkvæmt nánari
áætlun, er ríkisstjórn og þess-
ir aðilar gera í sameiningu.
LAUS
HVERFI
Langahlíð
Fálkagata
Afgreiðsla Þjóð-
viljans, sími 17500.
CONSULCORTINA
^ ^ WW“' VWAVmT' *■* Vfrr. . ^
hann er metsölubíll á
Norðurlöndum
Vegna hins glæsilega útlits og mörgu góðu eig-
inleika, hefur CONSUL CORTINA verið met-
sölubill á Norðurlöndum.
Hann er stærsti bíllinn í bessum verðflokki —
rúmgóður og þægilegur, með góðu bili milli
sæta, sem gefur gott rými fyrir fæturna.
Hann er gæddur dæmafáum styrkleika í bygg-
ingu, eins og ótal akstursprófanir hafa sýnt —
og því vel valinn fyrir íslenzkar aðstæður.
Hann er ótrúlega sparneytinn, hefur rúmgóða
farangursgeymslu, og er búinn margs konar
þægindum, sem aðeins fæst í dýrari bílum.
Kynnið yður álit hinna fjöl-
mörgu CONSUL CORTINA-
eigenda.
SVEINN EGILSSON H.F • ' Laugaveg 105
t
I
I