Þjóðviljinn - 23.05.1975, Blaðsíða 5

Föstudagur 23. mai 1975 WÓÐVILJINN — StÐA 5
af erlendum vettvangi
Réttarhöldin gegn
Baader-Meinhof
Óhætt mun aö fullyröa aö
þessa dagana dragi engar per-
sónur i Evrópu noröan Pýrenea-
fjalla aö sér meiri athygli en
Baader-Meinhof-hópurinn, eöa
Rote Armee Fraktion (Rauöa-
hersbrotiö), eins og hópurinn
kallar sig sjálfur. Um þessar
mundir eru að hefjast gegn
fjórum meintum fyrirliöum
hópsins réttarhöld i Stuttgart,
aöalborg vesturþýska fylkisins
Baden-WUrttemberg. Fara þau
fram i byggingu, sem reist var
sérstaklega af þessu tilefni og
er enginn venjul. kofi, sem best
má sjá af aö htin hefur kostað
samhaldssama skattborgara
Vestur-Þýskalands sem svarar
nærri miljaröi islenskra króna.
Salur þessi er svo rammlegur
aö hann á aö standast sprengju-
árásir hvort heldur sem þær
væru geröar af láöi eöa úr lofti
og auk þess girtur gaddavir,
skiögaröi og þræivopnuöum
mannhring. Aörar eins
varúðarráðstafanir hafa ekki
veriö geröar viö nokkur réttar-
höld i Vestur-Þýskalandi siöan
réttaö var yfir fyrirmönnum
nasista í NUrnberg foröum og
engin réttarhöld i landinu hafa
vakið meiri athygli siöan þá.
Þegar haft er i huga hve litlu
Bader-Meinhof-hópurinn hefur i
raun og veru komiö i verk
veldur þaö undrun, hversu
gifurlega hræðslu þessum örfáu
manneskjum hefur tekist að
vekja i vestur-þýska velferðar-
þjóðfélaginu, sem flestum
öðrum . auðvaldsþjóðfélögum
fremur virðist ganga eins og vel
smurö vél. Akæruvaldið sakar
hópinn um aö hafa drepið fimm
manns og sært og slasað sjötiu
og einn og auk þess rænt nokkur
hundruð þúsund mörkum úr
bönkum hingað og þangað um
landið. Þetta er auðvitað tals-
vert, en þó ekki meira en
margur ópólitiskur bófaflokkur
hefur komið i verk.
Ástæður óttans
Allt frá stofnun vestur-þýska
sambandslýðveldisins hafa
yfirvöld þess rikis aldrei gert
sér viðlika fyrirhöfn til að
sigrast á nokkrum meintum eða
raunverulegum afbrota-
mönnum. Ljúgvitni hafa verið
fengin til með mútum, lögum
breytt i fasiska átt og fjár-
veitingar til lögreglunnar
margfaldaðar. En ekkert
dugar. Yfirvöldin telja sig að
visu hafa kjarna Baader-Mein-
hof-hópsins á bakvið lás og slá,
en engu að siður heldur nýjum
og nýjum liðsmönnum hópsins
áfram að skjóta upp hér og hvar
og valda yfirvöldunum nýjum
hrellingum. Einn daginn nema
þeir á brott ihaldspólitikus i
Vestur-Berlin, annan hertaka
þeir vestur-þýska sendiráðið i
Stokkhólmi. Hér er þvi greini-
lega um að ræða annað og meira
en „fáeina rugiaða brodd-
borgarasyni”, eins og eitt
vestur-þýska heimilisritið lét
það heita. Ljóst er að Baader-
Meinhof njóta meiri samúðar en
i fljótu bragði mætti ætla. Sú
samúð er óneitanlega ein
ábendingin I þá átt að vestur-
þýska velferðarsamfélagið sé
ekki eins velsmurð og fullkomin
vél eins og forráðamenn þess
vilja vera láta. Sú uppljóstrun,
sem felst i úthaldi Baader-
Meinhof og samúðinni sem hóp-
urinn nýtur á laun, er efalaust
skýringin á þeirri hræðslu og
hatri, sem hópnum hefur tekist
að vekja i Vestur-Þýskalandi.
Ósannaðar sakir
i Vestur-Þýskalandi er þegar
almennt talað um Andreas
Baader, Ulrike Meinhof,
Gudrun Ensslin og Jan-Carl
Raspe — þau fjögur ákærðu i
Stuttgart — sem „glæpamenn”
„morðingja” og „hryðjuverka-
menn”. Og það er ekki einungis
vestur-þýska pressan, sem
lætur sér slik orð og þviiik um
munn fara, heldur og ábyrgir
stjórnmálamenn i Bonn. Þó
gerir Vestur-Þýskal. kröfu til að
kallast réttarriki, þar sem ein
meginreglan á að vera, aö sak-
borningur skuli kallast saklaus,
svo lengi sem sök hans hefur
ekki verið sönnuð. Og ennþá er
ósannað, hvort þau fjögur, sem
nú svara til saka i sprengju-
helda salnum i Stutgart, hafa
átt þátt i nokkru þeirra verka,
sem eignuð eru Baader-Mein-
hof-hópnum.
Leigðvitni og
lagabreytingar
Hvað sem sönnunum liður er
ljóst að yfirvöldin ætla einskis
að láta ófreistað til að koma
dómi á fjórmenningana. Það
sýndi sig þegar i réttarhöld-
unum gegn Horst Mahler, lög-
fræðingi sem 1973 var dæmdur i
tólf ára fangelsi fyrir samkruli
við Baader-Meinhof. Aðalvitnið
gegn honum var Karl-Heinz
nokkur Ruhland, en siðar upp-
lýstist að hann fékk á hverjum
mánuði útborgaða peningaupp-
hæð, og var sú slóð rakin til
yfirvaldanna. Einnig komst upp
að Ruhland hafði svariö falskan
eið gegn Mahler.
Ofan á þetta hafa yfirvöldin
gert margháttaðar ráðstafanir
til að takmarka möguleika
hinna ákærðu á að koma
vörnum fyrir sig. Sambands-
þingið var látið samþykkja lög,
sem heimila að lögfræðingur sé
útilokaður frá réttarhöldum, ef
grunur leiki á að hann sé i vit-
orði með skjólstæðingi sinum.
Þessi teygjanlega lagasetning
hefur verið hagnýtt til að visa
frá þremur lögmönnum, sem
Andreas Baader hafði valið sér
sem verjendur. Lögmenn þessir
höfðu árum sam. búið sig undir
vörnina, en nú missir Baader
liðsinnis þeirra á siðustu
stundu. 1 staðinn skipar dóms-
valdið honum lögmenn, sem
hann vill hvorki heyra né sjá, og
jafnvel þótt út frá þvi sé gengið
að þeir væru óvilhallir, hafa
þeir engan möguleika haft til að
setja sig inn i málið á svo
stuttum tima, sem var til
stefnu.
Onnur lagabreyting vegna
Baader-Meinhof er á þá leið að
hægt er að halda réttarhöld-
unum áfram að þeim kæröu
fjarstöddum, ef þau sjálf eru
völd að fjarvistinni til dæmis
með hungurverkföllum. Það var
gömul aðferð striðsglæpa-
manna úr liði nasista, meðan
réttarhöld stóðu yfir þeim, að
tefja þau endalaust með þvi að
útvega sér læknisvottorð upp á
veikindi. Við þau tækifæri sá
vestur-þýska þingið ekki ástæðu
til að gera lagabreytingar til að
flýta réttarhöldum, en ljóst er
að slikum silkihönskum á ekki
að taka Baader-Meinhof-
hópinn. Þetta er út af fyrir sig
skiljanlegt þegar haft er I huga
að i vesturþýska embættis-
mannakerfinu og hægri armi
stjórnmálamanna úir og grúir
af „fyrrverandi” nasistum.
Þriðja lagabreytingin opin-
berar ef til vill betur en nokkuð
annað feiknlega hræðslu yfir-
valdanna við þennan örsmáa og
einangraða hóp borgarskæru-
liða. Hún er á þá leið að hinum
ákærðu skuli bannað að taka til
máls i réttinum hvenær sem er.
Yfirvöldin eru greinilega dauð-
hrædd um að þeim ákærðu
kunni að takst að tala svo vel
sinu máli, að það hafi áróðurs-
áhrif þeim i hag.
Árangur
Baader-Meinhof
Við þetta má bæta þvi að f jár-
veitingar vestur-þýsku
fylkjanna til lögreglu sinnar
hafa verið auknar um helming
siðan Baader-Meinhof fóru að
láta á sér kræla og f járveitingar
til sambandslögreglunnar hafa
á sama tima verið sexfaldaðar.
Stofnuð hefur verið sérstök lög-
regludeild, sem á að hafa
baráttu við borgarskæruliða
sem meginhlutverk.
Það hefur verið yfirlýstur vilji
Baader-Meinhofhópsins að
knýja vesturþýska auðvalds-
þjóöfélagið til þess að kasta af
sér lýöræðisgrimunni og sýna
hiö rétta andiit auövaldsins.
Ekki verður annað séð en að
þeim sé að takast þetta. Það,
sem hér hefur verið taliö upp,
bendir til þess að Vestur-Þýska-
land sé á góðri leið með að
breytast úr tiltölulega andlits-
sléttu „réttarriki” i hálffasiskt
iögregluriki. Og ihaldsöflin i
stjórnmálunum, með menn eins
og Franz-Josef Strauss i
Bæjaralandi fremstan i flokki,
berja i borðið og heimta að
miklu lengra sé gengiö i þá átt.
Eins og eðlilegt má kalla, hefur
vinstrisinnað og frjálslynt fólk,
bæði i Vestur-Þýskalandi sjálfu
og nágrannalöndum þess,
þungar áhyggjur af þessari
þróun. öllum er vel ljóst að
vesturþýska „lýðræðið” hefur
enn ekki skotið rótum djúpt.
dþ
Gudrun Enssiin og Andreas Baader, tvö af meintum forkóifum
Baader-Meinhof-hópsins, sem nú eru fyrir rétti i Stuttgart.
Mitterand — sósialistaleiðtoginn, sem á leiklistarhátíðlnni 1
Nancy var kjörinn „besti leikari hátiöarinnar’ai Parisarblaðinu
Le Quotidien.
ENGIN
BISNISS-
HÁTIÐ
Rabbað við Elísabetu
Þorsteinsdóttur sem var i för
með Inúk-hópnum
á leikhúshátiðinni í Nancy
Leikflokkur Þjóðleik-
hússins gerði garðinn
frægan á leiklistarhátíð í
Nancy í Frakklandi þar
sem hann sýndi Inúk.
Leiknum var forkunnarvel
tekið og f lokknum boðið að
sýna hann í Þýskalandi,
Hollandi og víðar í Frakk-
landi.
En á þessari hátið bar fleira á
góma en Inúk. Þar voru saman-
komnir leikflokkar frá öllum
heimsálfum, sérlega valdir af út-
sendurum hátiðarinnar. Aðeins
tvær sýningar voru valdar frá
Norðurlöndunum þannig að það
eitt má teljast upphefð að vera
boðin þátttaka.
1 för með leikflokknum var
Elisabet Þorsteinsdóttir, eigin-
kona Þórhalls Sigurðssonar leik-
ara. Við náðum tali af henni og
inntum hana eftir þvi hvernig
henni hefði likað hátiðin.
— Hún var alveg dýrðlega
skemmtileg. Móttökurnar voru
frábærar, við fengum ókeypis
miða á allar sýningar og m.a.s. i
strætó að leikhúsunum. Það var
enginn bisnessbragur af þessari
hátiö, þarna voru samankomnir
úrvalsleikhúsmenn og öll hátiðin
var frökkum til mikils sóma.
— Þarna hefur verið sitthvað
merkilegt að sjá.
— Já, ég nefni td. portúgalina,
þeir voru mjög kátir og sýndu
hvernig þeir tættu af sér fjötrana
og gengu siöan hver i sina átt,
táknrænt fyrir byltinguna. Þarna
voru lika spánverjar sem lyftu
þungum hlössum en japanir
sýndu táknrænt verk um góða og
illa anda. Söngur hnetunnar um
.sólarlagið hét það,og þvi lauk
með flugeldasýningu. En minnis-
stæöust var þó sýning vestur-
þýsks leikflokks, Rote Rube.
Hann sýndi dagskrá sem bar heit-
ið Dagbók frá Chile, magnað
stykki sem skaut óspart á tengsl
vestur-þýskra fjármálamanna
við herforingjastjórnina og illa
meðferð á chilenskum flótta-
mönnum i Vestur-Þýskalandi.
— En leikflokkurinn frá iran
fékk ekki aö sýna á hátiðinni.
Stúdentar i Nancy höfðu efnt til
mótmælaaðgerða vegna þess að
rithöfundur einn i Iran hafði verið
myrtur og þeir kenndu keisaran-
um um. Leikflokkurinn var viður-
kenndur af stjórninni i íran og
þegar hann ætlaði að hefja sýn-
ingu settist fjöldi stúdenta upp á
svið og kom i veg fyrir að hann
gæti sýnt.
— Það má svo nefna það að
Brynja Benediktsdóttir kom fram
i sjónvarpi ásamt stjórnmála-
manninum Mitterrand. Hann
hafði móttöku fyrir leikarana,
nokkurs konar auglýsing fyrir
hann. Þetta var alveg eins og i
brjálaðri franskri biómynd, tugir
blaðamanna, ljósmyndara, sjón-
varpsmanna og kvikmyndara.
Brynja hnippti i einn þeirra og
sagði honum að hún væri frá Is-
landi og þá var öllum myndavél-
um beint að henni. Það var skrif-
að um þessa móttöku Mitterrands
i franska blaðið Le Quotidien i
gamansömum tón og hann sæmd-
ur titlinum „besti leikari hátiðar-
innar”.
Hátiðin i Nancy er árlegur við-
burður og þetta var i 10. skipti
sem hún var haldin. Stóð hún i
hálfa aðra viku og á þeim tima
sýndu islensku leikararnir Inúk
sjö sinnum.
—ÞH
Jón G. Tómasson
í Kjaradóm
Fjármálaráðherra skipaði i
gær Jón G. Tómasson, skrifstofu-
stjóra, dómanda i Kjaradómi,
sbr. lög nr. 46/1973, 15. gr. og
ákvæði til bráðabirgða i þeim
lögum. Jón er skipaður dómandi i
stað Jóhannesar Eliassonar,
bankastjóra, sem lést nú fyrir
skömmu.
Skipun Jóns G. Tómassonar,
gildir frá 15. mai 1975 til 30. sept.
1977, eða sama tima og annarra
dómenda i Kjaradómi, sem skip-
aðir voru frá 1. október 1973.
Fjármálaráðunmeytið, 21. mai
1975.