Þjóðviljinn - 09.05.1976, Blaðsíða 12

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN, Sunnudagur 9. mal 1976.
Þorvaldur Jóhannesson
MINNINGARORÐ
Á morgun verður til grafar
borinn Þorvaldur Jóhannesson,
Kóngsbakka 2 i Reykjavik, sem
lést 24. april sl.
Þorvaldur var fæddur 22.
janúar 1912 að Sælingsdal i
Dölum. Foreldrar hans voru
Jóhannes Benediktsson frá
Fjósum i Laxárdal og Jóhanna
Guðrún Steinsdóttir frá Háls
húsum við Isaf jarðardjúp.
Fimm ára gamall missti hann
föður sinn og tveimur árum siðar
fór hann til Sigurðar Olafssonar
og Agústinu Sigurðardóttur að Bæ
i Miðdölum. Hjá þeim átti hann
heimili að Bæ og Kvennabrekku
til 1932, er hann fluttist til
Reykjavikur tvitugur að aldri.
Næstu 10 árin stundaði hann
ýmiskonar verkamannavinnu, en
1942 hóf hann akstur leigubifreiða
og stundaði það starf lengst af
næstu tvo áratugina. Vegna
heilsubrests hætti hann þvi starfi
og var um nokkurra ára skeið
auglýsingastjóri Þjóðviljans. Um
tima vann hann hjá Vátrygginga-
félaginu, en siðustu árin starfaði
hann að mestu leyti hjá B.S.A.B.
1940 kvæntist Þorvaldur Odd-
nýju Mariu Oddsdóttur. Þau
eignuðust þrjú börn, Jóhann Guð-
mund, Erlu og Ingibjörgu. Þor-
valdur og Maria slitu samvistum.
1957 kvæntist Þorvaldur eftir-
iifandi eiginkonu sinni, Elisabetu
Benediktsdóttur frá Hömrum i
Haukadal. Eignuðust þau einn
son, Guðberg, sem nú er upp-
kominn. Auk þess var Benedikt,
sonur Elisabetar, hjá þeim frá 14
ára aldri til fullorðinsára.
Enda þótt við Þorvaldur séum
upprunnir úr sömu sveit
kynntumst við ekki þar vegna
aldursmunar og þess hve
snemma hann flutti burt. Leiðir
okkar lágu fyrst saman á her-
námsárinu 1951, þegar ég hóf
akstur á bifreiðastöðinni Hreyfli.
Fljótt hafði ég kynni af honum
sem ákveðnum sósialista, félags-
hyggjumanni og hernámsand-
stæðingi og tók ég strax eftir þvi
að það voru meira en orðin tóm.
Alltaf var hann manna fúsastur
að aðstoða þá félaga sina sem
þurftu þess með, hvort sem var
vegna veikinda eða annars og
skar þá ekki framlög við nögl,
enda þótt hann hefði alla tið úr
litlu að spila.
Félagsmálaáhugi hans var
mjög mikill og ekki er mér grun-
laust að mörg stundin hafi farið i
ólaunuð félagsstörf meðan aðrir
öfluðu fjár. A árunum eftir striðið
og fram yfir 1950 var starfandi
meðal bifreiðastjóra málfunda-
félagið Kyndill. Þorvaldur mun
hafa veriö mjög liðtækur félagi
þar og formaður þess um tima,
þegar starf þess var hvað mest.
Seinna tóku aðrir við forystu þess
og gengu af þvi svo rækilega
dauðu að ekki fyrirfinnast einu
sinni fundargerðabækur þess
hvað þá annað. Ekki hefur þess-
vegna tekist að afla upplýsinga
um þennan þátt i ævi Þorvaldar.
En þetta var siður en svo eina
félagið sem á honum mikið starf
að þakka. Hann var formaður
Taflfélags Hreyfils 1956-58. og á
þeim árum var lagður grund-
völlur að samstarfi þess félags
við norræna starfsbræður
(Nordisk Sporvejs Skak Union).
Það samstarf hefur haldist til
þessa dags og munu þeir orðnir
margir, sem hafa notið þess. A
þessum sömu árum beitti Tafl-
félag Hreyfils sér fyrir þvi innan
Skáksambands tslands að koma á
hinni vinsælu skákkeppni
stofnana, sem enn er árlegur við-
burður og liklega fjölmennustu
skákmót á landinu. 1961-66 var
Þorvaldur i stjórn Skáksambands
Islands, en á þeim árum voru hin
alþjóðlegu Reykjavikurskákmót
að vinna sér það álit i skák-
heiminum, sem leiddi seinna til
heimsmeistaraeinvigis i
Reykjavik. 1967-69 var hann
varaformaður Taflfélags
Hreyfils.
Um fimm ára skeið 1965-70
störfuðum við Þorvaldur saman i
ritnefnd Hreyfilsblaðsins, sem
gefið var út af Iþróttafélagi og
Taflfélagi Hreyfils. A þeim árum
kynntist ég fyrst og að marki.
þeim ómetanlegu eigin-
leikum hans til félagslegs
samstarfs við aðra menn.
Sveigjanleiki, en þó festa og
trúnaður við þann málstað sem
hann taldi góðan. Alltaf var hann
tilbúinn að ræða málin á nýjum
grundvelli, ef færari leiðir kynnu
að finnast, en fyndist honum þau
vera að fara i hnút átti hann það
til að koma með ákveðna tillögu,
sem oft leysti hnútinn. Þessir
eiginleikar ásamt áhuga og vand-
virkni við undirbúning og fram-
kvæmd verða oft i félagsmálum
drýgri til árangurs en glamur-
yrtar ræður manna, sem e.t.v.
koma svo ekki nálægt neinu öðru
félagsstarfi, en þakka sér svo
jafnvel það sem vel tekst. Hann
hafði ánægju af að setja hugsanir
sinar fram i rituðu máli og kom
það sér vel við þær aðstæöur sem
Hreyfilsblaðið bjó við.
Þorvaldur var i stjórn B.S.A.B.
i rúm 14 ár, 1961-75, ætlð
ritari.Frá stofnun félagsins 1947
til 1961 var hann varamaður i
stjórn og var hann þvi i stjórn og
varastjórn B.S.A.B. samtals i tæp
29 ár. Frá þvi að B.S.A.B. hóf
samfellt starf 1966 vann hann hjá
þvi meira og minna; fyrst i auka-
vinnu og siðar sem aðalstarf.
Þrátt fyrir þessa löngu aðild að
stjórn by ggingasam vinnu-
félagsins eignaðist hann ekki ibúð
fyrr en 1968, þá kominn hátt á
sextugsaldur og segir það aö
minum dómi nokkuð um óeigin-
gjarnt starf að félagsmálum.
Að leiðarlokum verður okkur
oft hugsað til þess hversu
skammt okkur bar i þessu stutta
lifshlaupi, miðað við það sem við
vildum. Alltof viða reyndist þungt
fyrir fæti I baráttunni fyrir
félagshyggju og jafnrétti allra
manna.og enda þótt nokkuð hafi
áunnist er hitt svo miklu meira
sem fyrirhugað var. Þeir sem að-
hyllast hugsjónir bræðralags og
jafnréttis finna oft til þess að
,,vort feröalag gengur svo grát-
lega seint” og að „framtiðar-
landið er fjarri”. Samt er það bót
i máli aö „eitthvað I áttina liður”
enda þótt með timabundnum
afturkippum sé. Þessvegna
getum við veriö, eins og Stefán G.
sagði:
„svo viss, að I heiminum
vari þó enn
hver von min meö ljós sitt
og yl
það lifi sem best var I sálu
min sjálfs
að sólskinið verður þó til."
Um leið og ég votta Þorvaldi
virðingu mina og þakklæti fyrir
langt og gott samstarf á liðnum
árum, vil ég tjá aðstandendum
samúö mina.
Sig. Flosason
AFERLENDUM
BÓKAMARKAÐI
Wozu ist das Christentum
Heinz Zahrnt.
Deutscher Taschenbuch Verlag
1975
Höfundurinn stundaði guðfræði
við þýska háskóla og doktor i
þeim fræðum frá Heidelberg
háskóla. Hann hefur ritað
nokkrar bækur um guðfræði og
stundað fyrirlestrahald og unnið
við sjónvarp og útvarp. 1 þessari
bók snýst hann öndverður gegn
kenningum sumra guðfræðinga
um að guð sé dauður, en þær
kenningar komu upp meðal hópa
guðfræðinga innan mótmælenda-
kirknanna fyrir rúmum áratug
eða svo. Zahrnt telur að nú séu
kenmngar þeirra nopa eKKi
lengur timabærar og menn hljóti
að endurlifga guðstrúna undir
nýjum forteiknum. „Maðurinn er
ekki án guðs og guð ekki án
manna”. Höf. fjallar um
kenningar Peters Bergers um
félagsfræði og guðfræði og fleiri
kenningar i þeim dúr. Kenningar
höfundar minna nokkuð á þá
guðlausu trú mótmælenda guð-
fræðinga; höfundur kallar
kenningar sinar „Theozentris-
mus,” þar sem guð er aðalatriðið
á sama hátt og öxulgatið. Kenn-
ingarnar virðast frávik frá kenn-
ingum Vahanians og fylgjenda
hans, en niðurstaðan er ekki sér-
lega frábrugöin, þegar allt kemur
saman.
VERÐLAUNAKROSSGÁTA ÞJÓÐVILJANS
Leiðbeiningar
Stafirnir mynda islensk
orð eða mjög kunnugleg
erlend heiti, hvort sem
lesið er lárétt eða lóðrétt.
Hver stafur hefur sitt
númer og galdurinn við
lausn gátunnar er sá að
finna staflykilinn. Eitt
orð er gefið og á þaö að
vera næg hjálp, þvi að
með þvi eru gefnir stafir I
allmörgum öörum orö-
um. Það eru þvi eðlileg-
ustu vinnubrögöin að
setja þessa s.tafi hvern I
sinn reit eftir þvi sem töl-
urnar segja tii um. Einnig
er rétt að taka fram, að I
þessari krossgátu er
gerður skýr greinarmun-
ur á grönnum sééhljóða
og breiðum, t.d. getur a
aldrei komiö i stað á og
öfugt.
BROSIÐ
/ 2 3 S~ & <5> 1 9 10 u !2 <y /3 /Ý i/ 1
lS~ u> l(e /7 <? s z k> (p <5> 10 \r 7 3 <? 12
20 (d !?• 21 7- z IZ 17 I <5> 7S '°P SK V Ý /
\Z. <y 1 1? 2 2 \7 V 7 2 U <?> 3 1*1 1 17 IZ CY>
n 17 s? 1 n (p !o 17 fó> ?o 3 <9 1? 1 12 17
1o 0? 1\ 2? V (c> w ZCo 17- 1 Q? 12 27 (o II 1
22 1 (<? 17 IZ <P !9 2 / y 7 3o 5 17 U <5P
17 02 Zs ) 2 V 3 17 H (t> 0? 7 zr 2 17 2 (o
Q? Zz 1 2. U 11 y 1? n 7 3 / 2 S? 12 zr
2 17- 1/ <? Zo lo /7- V !Z zr / 2 V 2(T <P il
/<r (t> 7- tf W 20 )? IÝ (p S2 ) zr 2! 17 a 22 17
rftír
IÍRIST.OAV.V
miMirxossox
Setjið rétta stafi I reitina
neðan við krossgátuna. Þá
kemur fram gamalt og gott
islenskt kvenmannsnafn.
Sendið þetta nafn sem lausn á
krossgátunni til afgreiðslu
Þjóðviljans, Skólavörðustig 19,
merkt „Verðlaunakrossgáta nr.
31 1/ / 28 2! // /

kinum sem bjuggu þar á jarðar-
skika forsjárlaus og litils
megnug. Forsvarsmenn
héraðsins vildu skipta upp
heimilinu og taka unglingana
fyrir náð i sina umsjá. En ekki
voru allir samþykkir vald-
höfunum i þessu máii, og
upphefst nú mikil og tvisýn
barátta um örlög krakkanna.
29”. Skilafrestur er þrjár vikur.
Verðlaunin eru að þessu sinni
skáldsagan Brosið eftir
Kristmann Guðmundsson i
útgáfu Prentsmiðju Jóns Helga-
sonar. Sagan gerist i sjávar-
þorpi um siöustu aldamót. Hún
greinir frá foreldralausum syst-
Verðlaun fyrir krossgátu nr. 25
Verðlaun fyrir krossgátu nr.
25, sem birtist 28. mars, hlaut
Borghildur Sigurbergsdóttir,
Digranesvegi 72A.
Verðlaunin eru skáldsagan
Flug leðurblökunnar eftir
Donald Gordon.