Þjóðviljinn - 24.01.1979, Blaðsíða 8

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN' Miðvikudagur 24. janúar 1979.
Lúövík Jósepsson
Veiðiheimildir útlendinga og
samningar yið Færeyinga
Nokkrar umræöur hafa orðiö
um ný-geröan fiskveiöisamning
við Færeyinga. Þegar ég var
spuröur álits á þeirri samninga-
gerö af Þjóðviljanum og Morgun-
biaöinu, svaraöi ég þvf til, aö ég
væri andvigur samningunum og
öllum veiöi-heimUda-samningum
viö útlendinga eins og nú stæöu
sakir. Þessi afstaöa min var i
fullu samræmi viö marg-yfirlýsta
skoöun mina og umræöur á
alþingi.
Þar hefi ég itrekaö tekiö fram,
aö ég áliti, aö viö ættum að segja
upp öUum samningum viö útlend-
inga um fiskveiöiheimildir I
fslenskri landhelgi. bessi afstaöa
min og hliöstæö afstaöa Garöars
Sigurössonar alþm. og Ölafs
Ragnars Grimssonar alþm., er
þvi engin ný afstaöa og á ekkert
skylt viö upphlaup af hálfu
Alþýöubandalagsins, eins og
Styrmir Gunnarsson Morgun-
blaösritstjóri heldur fram.
Styrmir veit þetta mæta vel, en
henn er meö þeim ósköpum
geröur, aö hann vill alltaf hafa
þaö uppi, sem rangt er, ef um
pólitlska andstæöinga er aö ræöa.
Hitt hefir lika legiö ljóst fyrir, aö
„Ahætta slgarettureykinga-
manna aö deyja úr kransæöa-
sjúkdóm er 1,5 — 2sinnum meiri
en þeirra sem ekki reykja. Þessi
áhætta er mest meðal karla á
aldrinum 35 — 44 ára, en þá er
hún meiri en fimmföld,” sagöi
Nikulás Sigfússon, læknir, er
rætt var viö hann um hjarta- og
æöasjúkdóma I tUefni af hinum
reyklausa degi, 23. janúar.
„Grunsemdir tóku aö vakna á
fjóröa tug þessarar aldarum aö
eitthvert samband væri milli
reykinga og hjartasjúkdóma.
Þaö eru þó fyrst og fremst viö-
tækar hóprannsóknir, sem
undanfarna 2 — 3 áratugi hafa
veriö geröar viöa um heim, sem
hafa aukiö þekkingu okkar á
sambandi hjarta- og æöasjúk-
dóma og reykinga. Niöurstaöa
þessara rannsókna hefur oröiö
sú, aö jákvæö fylgni hefur fund-
ist milli reykinga og kransæöa-
stiflu, reykinga og kransæöa-
þrengsla og stundum milli reyk-
inga og hjartakveisu.”
Hvenær fóru reykingar að tiök-
ast?
„Þær hafa veriö tiökaöar
býsna lengi og má nefna sem
dæmi, aö Plinius og Heródótos
skýra frá reykingum á ýmsum
efnum. Þurrkuö kúamykja var
til dæmis reykt, en þaö þótti gott
viö þunglyndi.
Reykingar á tóbaki eru taldar
upprunnar meöal Indiána I
Ameriku og sagan segir, aö
fyrsti Evrópumaöurinn, sem
reykti tóbak, hafi veriö einn af
sjómönnum Columbusar.
Reykingar breiddust skjótt út
um hinn gamla og nýja heim,
þrátt fyrir harkalegar aögeröir
yfirvalda ýmissa landa, til aö
stemma stigu viö þeim. Murad
IV, sem var Tyrkjasoldán á 17.
öld, lagöi til dæmis dauöarefs-
ingu viö reykingum.
Boö og bönn uröu til litils, er
til lengdar lét, enda var trú
margra, aö lækningamáttur
væri i tóbaksjurtinni.
Nú hefur veriö vitaö um all-
langt skeiö, aö þaö er engin von
um lækningu fólgin f reyking-
um, heidur þvert á móti. Hvaöa
efni I tóbaksreyk eru aöallega
hættuleg?
„Efnasamsetning tóbaks-
reyks er talsvert breytileg eftir
tegund tóbaks, hvernig þaö er
unniö og hvernig þaö er reykt.
Geysilegur fjöldí efna hefúr
veriö greindur I tóbaksreyk og
tóbaksbiööum. Nikótln og kol-
sýrlingur hafa sennilega mesta
ýmsir aörir þingmenn Alþýöu-
bandalagsins hafa stutt sérsamn-
inga viö Færeyinga og má þar
sérstaklega nefna Gils
Guömundsson. Afstaöa Gils hefir
veriö öllum ljós I þessu máli, og
hann hefir aö sjálfsögöu haft
sama rétt og ég, til aö hafa slna
skoöun I þessu máli. Hann er
heldur ekki einn um þessa skoöun
i hópi Alþýöubandalagsmanna.
En hvers vegna er ég á móti
þessum veiöiheimildum til
Færeyinga?
1. tslenskum fiskimönnum eru nú
bannaöar fiskveiöar I 2 mánuöi
á ári á ýmsum skipum og i
mánuö á öörum.
2. Háværar raddir eru nú uppi um
aö stööva veiðarnar I ennþá
lengri tfma.
3. Færeyingar leyfa enn Bretum,
Vestur-Þjóöverjum og
sjómönnum annarra rikja aö
veiöa miklu meira magn af
botnlægum fiski en þeir
(Færeyingar) fá aö veiða hér
viö land.
4. Færeyingar hafa fengiö aö
veiöa hér viö land miklu meira
fiskimagn en þeir veiddu i
þýöingu fyrir hjarta- og æöa-
sjúkdóma. önnur efni eru til
dæmis tréspiritus, ammoniak,
fenol og formaldehyd. I tóbaks-
reyk er einnig litiö eitt af blá-
sýru, blýi og arseniki.
Kolsýrlingur er venjulega 3 —
5% af lofttegundum tóbaks-
nokkur ár fyrir landhelgis
stækkun okkar.
Ég hefi jafnan tekiö fram,
þegar rætt hefir veriö um fisk-
veiöar útlendinga hérviö land, aö
álit mittsé, aö Færeyingar eigi aö
hafa nokkra sérstööu I þessum
reyks en hann hefúr mikla til-
hneigingu til aö bindast blðö-
rauöa blóösins. Sá hluti veröur
þá óvirkur til súrefnisflutninga.
Hver eru áhrif nikótins á starf-
semi hjartans?
Nikótin er venjulega um 1 —
efnum ognjóta hér meiri réttinda
en aörir. Þaö þarf hins vegar ekki
aö þýöa, aö Færeyingar eigi aö
hafa hér rétt til veiöa hvernig
sem á stendur og hvernig sem
aöstaöa þeirra er heima fyrir.
Eg er mjög fylgjandi þvl, aö
Islendingar, Færeyingar,
Grænlendingar og jafnvel
Norömenn hafi meö sér náiö
samstarf um fiskveiöar i
Noröur-Atlantshafi. Til þess
liggja margar ástæður, sem ekki
er þörf á aö tilgreina hér.
Viö Færeyinga eigum viö aö
hafa náiö og gott samstarf, þaö
byggist hvorttveggja á þvl, aö
þeir eru okkar næstu nágrannar,
okkur vinveittir og hafa sýnt þaö í
reynd, og á þvi, aö fiskveiöiland-
helgi okkar liggur saman og
nokkrar fiskitegundir eigum viö
svo aö segja sameiginlega.
Ég á persónulega mikla frænd-
semi aö rekja til Færeyinga og vil
þvi gjarnan eiga gott samstarf
viö þá. En eigi aö siður læt ég þaö
ekki glepja mér sýn, aö viö þurf-
um aö losna viö alla undanþágu-
samninga útlendingai viö þurfum
aö losna viö Belgasamning, viö
2% af þurrvigt tóbaksblaöa. A-
hrif þess á hjarta eru aö þaö
eykur hjartsláttartlöni, hækkar
blóöþrýsting, eykur afköst og
eykur samdráttarkraft hjarta-
vöðvans. Þaö eykur einnig súr-
efiiisnotkun og getur valdiö
hjartsláttartruflunum og
breytingum á hjartalinuriti.
Onnur áhrif eru, aö þaö veldur
aukningu á svonefndum frjáls-
um fitusýrum i blóöi og eykur
samloöun á blóöflögum.
Taliö er aö bæöi nikótfn og
kolsýrlingur valdi aukningu á
bóöfitu. Sumir læknar telja aö
samverkun nikótíns og kolsýrl-
ings leiöi til æöakölkunar.
Hvaö er vitaö um reykingavenj-
ur tslendinga?
Fyrsta könnunin á reykinga-
venjum fór fram á vegum
Hjartaverndar árin 1967 — 1969.
Hún náöi til karla og kvenna á
aldrinum 34 — 61 árs.
Ar iö 1973 var gerö sams konar
rannsókn á fólki á aldrinum 20
— 34 ára. 1 þessum könnunum
kom fram, aö reykingar eru
mestar meöal yngra fólksins.
Helmingur þeirra kvenna, sem
eru um tvitugt reykja. Niöur-
stööur voru meöal annars þær
aö um 10% fleiri konur rejdija
sigarettur, í öllum aldursflokk-
um fram aö sextugu, en karlar.
Um 40% karla á aldrmum 20
— 30 ára reykja sigarettur, en
hundraöstalan lækkar niöur i
um 30% á sextugsaldri.
Hver er þáttur reykinga 1
hjarta- og æöasjúkdómum á
tslandi?
Hjarta- og æöasjúkdómar eru
algengasta dánarorsök hér á
landi eins og alkunna er. Ariö
1967 uröu 46% mannsláta I land-
inu af hjarta- og æöasjúkdóm-
um. Algengast er aö menn deyi
úr hjartasjúkdómum. Krans-
æðasjúkdómar eru langalgeng-
astir i þeim ftokki.
I fyrsta áfanga Hóprann-
sóknar Hjartaverndar reyndist
kransæöasjúkdómur nærri
helmingi algengari I elstu
aldursflokkunum meöal
reykingamanna. Sé hins vegar
litiö á dauösföll vegna krans-
æöasjúkdóms kom í ljós, aö þau
voru um helmingi algengari
meðal þeirra, sem reyktu 25
sigarettur á dag, en hjá þeim
sem ekki reyktu.
Vert er aö geta þess, aö niður-
stööur áöurnefndra hóprann-
sókna benda eindregiö til þess,
aö hættan á kransæöasjúkdóm-
um fari fljótlega minnkandi, ef
menn hætta aö reykja.”
Noregs-samning og viö
Færeyja-samning.
Þegar þaö hefir gerst, getum
við Ihugaö máliö, hvort aöstæöur
eru til sérsamninga viö Færey-
inga. Eins og nú standa sakir tel
ég þær aöstæöur ekki fyrir hendi.
Þegar ég lýsti afstööu minni til
Færeyjasamningsins, geröi ég
einnig athugasemd viö þau vinnu-
brögö, sem þar voru viöhöfö af
hálfu utanrikisráöherra og
sjávarútvegsráðherra.
Um vinnubrögöin liggur þetta
fyrir:
1. Samningsdrögin voru aldrei
borin undir rlkisstjórnina.
2. Þau voru heldur ekki borin
undir utanrlkisnefnd.
3. Einu umræöurnar um máliö
sem fram fór i þessum stofnun-
um, voru um aö taka upp viö-
ræöur viö Færeyinga, en ekki
um efnisatriöi samninga.
4. Til Alþýðubandalagsins var
aldrei leitaö um afstööu til
samninganna og þvi var aldrei
gefinn kostur á þátttöku I sam-
inga-viöræöunum.
Vinnubrögð af þessu tagi eru
furöuleg og hafa aldrei þekkst
áöur. Ef haldiö væri áfram á
þessari braut, gæti þaö gerst
næst, aö Benedikt Gröndal og
Kjartan Jóhannsson semdu viö
Efnahagsbandalagið um fiski-
réttindi hér við land og aö viö sem
styöjum rlkisstjórnina læsum um
samningsgeröina I blööum.
Auövitað er ekki aö efa, aö
Styrmir Morgunblaösritstjóri
myndi hæla þeim Gröndal og
Kjartani fyrir slikan samning.
Svona vinnubrögð I gerö utan-
rikissamninga ber aö fordæma.
Árshátið
Rangæinga
Rangæingafélagiö I Reykjavik
heldur árshátlö sina I Domus
Medica laugardaginn 3. febrúar
næstkomandi, og hefst hún kl.
19:00 meö borðhaldi. Heiöurs-
gestir veröa Ingólfur Jónsson frv.
ráöherra og kona hans, Eva Jóns-
dóttir. Kór Rangæingafélagsins '
syngur nokkur lög og einnig
veröur aö venju almennur fjölda-
söngur samkomugesta. Aö borö-
haldi loknu leikur hljómsveit
Jakobs Jónssonar fyrir dansi til
kl. 2 eftir miðnætti.
Vegna sivaxandi aðsókar aö
árshátiöum félagsins undanfarin
ár, er Rangæingum og gestum
þeirra bent á aö kaupa aögöngu-
miöa tlmanlega. Miöasala veröur
nánar auglýst i félagsbréfinu
GLJtJFURBtJA og I dagbókum
blaðanna.
(Fréttatilkynning frá Rang-
æingafélaginu)
4 sækja um
prófessors-
embætti við
lagadeild
Umsóknarfrestur um tvö
prófessorsembætti I lögfræöi viö
lagadeild Háskóla íslands meö
aöalkennslugreinar á sviöi rlkis-
réttar og réttarfars, sem auglýst
voru laus til umsóknar 5. desem-
ber s.I., rann út 3. þ.m.
Umsækjendur eru: Björn Þ.
Guðmundsson, settur prófessor,
Gunnar G. Schram, settur
prófessor (um embætti á sviöi
rikisréttar), dr. Páll Sigurösson,
dósent (um embætti á sviöi
réttarfars), og Stefán Már
Stefánsson, settur prófessor (um
embætti á sviöi réttarfars).
Reykingar og kransæðasjúkdómar:
„Dauðsföll
helmingi
algengari hjá
reykinga-
mönnum”
segir Nikulás Sigfússon, læknir
Nikulás Sigfússon: Hættan á kransæöasjúkdómum fer fljótlega
minnkandi ef menn hætta aö reykja.