Þjóðviljinn - 12.05.1984, Blaðsíða 2

2 SIÐA - ÞJOÐVILJINN Helgin 5. - 6. maí 1984
skammtur
af kynlífsvorboða
Lóan er einn þeirra fugla, sem ekki voru skapaðir í
öndverðu, heldur breytti frelsarinn nokkrum leirfugl-
um, sem hann hafði búið til að gamni sínu, þegar hann
var barn, í lóur. Þegar svo Sadúsei ávítaði hann og
vildi brjóta fuglana, sem gerðir höfðu verið á sjálfan
sabbatsdaginn, bráfrelsarinn hendi yfir leirmyndirnar.
Flugu þá upp leirfuglarnir og sungu „dýrðin dýrðin“.
Lengi trúðu menn því að lóan færi ekki burt á
haustin, heldur tæki laufblað í nef sér, eða birkiviðar-
anga, og svo svæfi hún í klettasprungum veturinn af,
eða þar til vorhlýjan vekti hana.
Lóan var einn Ijúfasti vorboðinn. Svo komu hinir,
einn af öðrum. Sá sem sá fyrsta ánamaðkinn að vor-
inu, átti heimting á fyrsta skyraskinum sem til féll eftir
fráfæruna, en sá sem sá fyrstu sóleyjuna fékk fyrsta
rjómatrogið.
Ómegðartíminn var genginn um garð, bjargræðis-
tíminn hafinn og menn fóru að berja skít niður í vallar-
rótina.
En þetta var nú í dentíð.
Nú er öldin önnur og lífið orðið talsvert flóknara en
áður, og þó einkum eftir að mætir félagsvísindamenn
uppgötvuðu að ekki verður þverfótað í tilverunni fyrir
svonefndum „próblemum", sem aðallega eru upp-
runnin í Svíaríki, en hafa borist hingað með aukinni
upplýsingu, menningu og menntun.
Með „próblemum" hefur tekist að koma í veg fyrir
atvinnuleysi stórra hópa langskólagenginna manna,
sem eru önnum kafnir við það dægrin löng að flækja
einfalda hluti til að hafa af því lífsviðurværi að greiða
aftur úr flækjunni, því hvað segir ekki í „lllustreret
Handbog for alle, redigeret af Fr. Winkel Horn, Dr.
Phil. under medvirkning af en större kreds af Fag- og
Videnskabsmænd", (Á íslandi jafnan kallaður Vínkil-
hornsleksíkoninn).
„Problem = Opgave der skal löses.“
Nú er vorboðinn orðinn annaren fyrr. I stað lóunnar,
sóleyjarinnar og ánamaðksins gerist það nú árviss
uppákoma, að um það leyti sem náttúran er að vakna
úr vetrardvalanum hefst kerfisbundin kynfræðsla í
Ríkisútvarpinu, og þávita allir, bæði ungirog aldnir, að
vorið er komið.
Þessar uppáferðarlexíur eru víst lífsnauðsyn, því að
mati félagsvísindanna er það eins með kynmök og
annað það sem á að vanda til, að ef menn ekki kunna
til verks er hætt við að allt fari í handaskolum.
Slíkt er ekki aðeins til þess fallið að ógna lífsham-
ingjunni í landinu, heldur beinlíns stofninum.
Fræðsla og upplýsing í kynferðismálum verður að
koma í stað þeirrar verklegu menntunar, sem íslend-
ingar hafa byggt á gegnum aldirnar.
Sören Kierkegaard vissi hvað hann söng þegar
hann sagði:
„Með aukinni upplýsingu eykst fáviskan".
Ég vaknaði semsagt í fyrragær við það að vorið var
komið. í útvarpinu sátu þrír sérfræöingar í kynferðis-
málum fyrir svörum í svokölluðum „símatíma" morg-
unútvarpsins og svöruðu spurningum hlustenda um
það sem allir eru alltaf að hugsa, en enginn vill tala
um, semsagt „hitt“.
Þessi símatími hófst á því að drukkinn maður hringdi
og óskaði eftir að fá óskalagið „breaking through", en
fékk það ekki af því að þetta var þáttur um kynferðis-
mál, en ekki óskalög sjúklinga.
Þá hringdi kona og spurði, hvort algengt væri að fólk
hefði áhyggjur útaf kynferðismálum, en félagsráðgjaf-
inn svaraði því til, að fólk hefði það stundum ef illa
gengi, en þegar vel gengi væri kynlíf frekartii ánægju
en hitt.
Nú hringdi kona, sem sagðist álíta að símatíminn
ætti að vera á öðrum tíma og ekki þegar allir væru að
vinna, en félagsfræðingurinn svaraði því til, að allt of
algengt væri að fólk færi útí kynlíf án þess að kunna
það.
Hér varð dálítil bið á því, að hringt væri, og þá
röbbuðu sérfræðingarnir svona vítt og breitt um kyn-
mök, eðli þeirra og tilgang. Læknirinn sagði að varast
bæri að taka kynlífið eins og sturtubað, og félagsráð-
gjafinn fullyrti að allt of algengt væri að fólk útkljáði
deilumál með samförum.Slíkt væri óæskilegt. Deilu-
mál ætti að útkljá á jafnréttisgrundvelli.
Nú hringdi kona og spurði hver væri sú lágmarks
kurteisi sem hægt væri að ætlast til, að eldri konum
væri sýnd í kaffiboðum á eftirmiðdögum.
Þessu svaraði sálfræðingurinn, eða var það félags-
ráðgjafinn - ég man það bara ekki - með upplýsingum
um forleiki og eftirleiki, fitl og dútl, ertingu, örvun,
ótímabær sáðlát, náttúruleysi, kynkulda, standpínu,
brundvekurð, brókarsótt og allt hvað nöfnum tjáir að
nefna, en sagði að lokum eitthvað á þá leið, að það
væri bara ekki hægt að tala um þetta af því að ekki
væru nein orð til yfir það, sem ekki væri von, af því að
aldrei væri um þetta talað.
Nú var konan sem óskaði eftir upplýsingum um
lágmarks kurteisi í kaffiboðum búin að leggja á.
Ég slökkti líka á útvarpinu af því að ég mundi allt í
einu eftir að ég þurfti að koma í verk einhverju sem ég
hafði forsómað allt of lengi, enda komið vor.
Og þá datt mér í hug þessi vísa:
Eiginlega segir það sitt
um sérfræðinganna kynlífsþóf,
hvað öllum finnst gaman að gera hitt
og geta það án þess að hafa próf.
sHráargatid
Leikhúsin
hafa gert nokkuð af því að leita á
gömul og fengsæl mið. Skemmst
er að minnast My Fair Lady á
Akureyri, Gísl og Hart í bak hjá
Iðnó. Nú er farið að ræða það
manna á meðal að Þjóðleikhúsið
ætli að róa á sígild mið á næsta
vetri. Það ku eiga að gera út á
Skuggasvein, Kardimommubæ-
inn, Frænku Charleys á miðnæt-
ursýningum og slútta leikárinu
með söngleiknum fræga West
Side Story. Og einhversstaðar
inn á milli á að koma Shakespe-
are undir leikstjórn erlends leik-
stjóra. En upphaf leikársins verð-
ur þó undir öðrum formerkjum
með nýju leikriti Ólafs Hauks
Símonarsonar sem sagt er ærið
spennandi. Sjónvarpið er líka á
sígildu miðunum með sitt Gullna
hlið. Og það mun vera róið líka í
Iðnó en hvort það verða alveg
sömu mið skal ósagt látið.
Þau
.tíðindi berast einnig úr leikhús-
heiminum að Bríet Héðinsdóttir
sem um langt skeið hefur verið
burðarás bæði í leikstjórn og leik
í Þjóðleikhúsinu mun vera á för-
um þaðan og hyggst starfa með
Leikfélagi Reykjavíkur. Bríet
hefur sett upp margar af viða-
mestu sýningum Þjóðleikhússins
á stóra sviðinu og verður fróðlegt
að sjá hana spreyta sig í Iðnó-
umhverfinu sem er allt minna í
sniðum.
Félag
íslenskra myndlistarmanna mun
ekki standa fyrir sérstakri sýn-
ingu á Listahátíð í sumar. Fram-
Bríet tll LR.
lag félagsins til Listahátíðar
verða hinsvegar 26 stuttir þættir í
sjónvarp um jafnmarga FÍM-
listamenn sem félagið hefur val-
ið. Helmingur þáttanna verður
sýndur á meðan á Listahátíð
stendur, og er verið að taka þá
upp þessa dagana, en síðari
hlutinn í þáttaröðinni verður tek-
inn upp í haust. Umsjónarmaður
þáttanna er Halldór Björn Run-
ólfsson listfræðingur, sem er les-
endum Þj v. vel kunnur af skrifum
sínum í blaðið.
j Hugmynd
Guðrúnar Erlu í stjóm Kjarvals-
staða um að efna til sýningar á
verkum íslenskra listamanna sem
búsettir hafa verið erlendis um
langt skeið hefur hlotið dræmar
undirtektir. Hér er um að ræða
fólk eins og Erró, Tryggva Ólafs-
son, Eyfells-hjónin, _ Louisu
Matthíasdóttir og fleiri. Það mun
einkum vera Einar Hákonarson
Halldór Bjöm stýrlr FlM þóttum I
ajónvarpl.
stjórnarformaður sem hefur beitt
sér gegn tillögunni, og telur hana
ekki tímabæra. Hversvegna er
ekki ljóst, en sumir halda að ekki
sé talið tímabært að hleypa hress-
andi sunnangolu inn í
lognværðina á Kjarvalsstöðum.
Nú
þegar það er orðinn draumur
ungra manna að komast í Víking-
asveitina sem er í einkennisbún-
ingum „af praktískum og sálræn-
um ástæðum" eins og segir í
Helgarpóstinum, þá er rétt að gá
að því að veruieikinn er oft grárri
en draumamir. „Ekkert hinna
hroðalegu morðtóla var notað“,
segir H.P. „Eins og aðrir lög-
regluþjónar á staðnum kusu þeir
fremur að leggja sig í lífshœttu við
að afvopna manninn en beita
þeirri miklu þjálfun sem þeir
höfðu fengið til að skjóta hann. “
Er þá ekki alveg eins gott að láta
sig bara dreyma um að komast í
Elnar telur það ekkl tfmabært.
götulögguna, úr því að Víkinga-
sveitin notar hvort eð er ekki tól-
in sem hún fær svo mikla þjálfun í
að beita.
Vera
er tímarit sem fram til þessa hefur
verið gefið út af Kvennaframboð-
inu eingöngu. Nú hefur hins veg-
ar Kvennalistinn keypt sig inn í
Vem og mun framvegis sjá um
fjórar þingmálasíður í tímaritinu.
Kaupverðið er hálf miljón króna,
sem Kvennalistinn tekur af því fé
sem honum er veitt til blaðaút-
gáfu frá Alþingi. Þessir auknu
sjóðir Veru munu gefa mögu-
leika á aukinni útgáfu, og þegar
er búið að ákveða að gefa Veru út
níu sinnum á ári í stað sex í dag.
Jafnframt hefur Vera auglýst
eftir föstum starfskrafti...
Mannabreytingar
eru tíðar í fjölmiðlunum. Nú mun
Elísabet Þorgeirsdóttir sem rit-
Sklpun Torbens veldur urg.
stýrt hefur Sjómannablaðinu
Víkingi vera að hætta störfum og
við tekur Sigurjón Valdimarsson
sem ritstýrt hefur Vestfirska
fréttablaðinu. Elísabet er á för-
um til útlanda og hefur fengið
starfslaun til þess að sinna ljóða-
gerð.
Mikill
urgur er meðal starfsmanna ríkis-
bókhalds með skipun fjármála-
ráðherra í stöðu ríkisbókara á
dögunum. Ráðherra skipaðiTor-
ben Friðriksson í embættið en
hann var áður framkvæmdastjóri
Félags ísl. stórkaupmanna. Alls
sóttu sex um stöðuna og kom
skipun ráðherra mönnum mjög á
óvart þar sem flestir höfðu talið
víst að ungur viðskiptafræðingur
sem verið hefur hægri hönd setts
ríkisbókara, Þorvaldur Ingi Jóns-
son, hlyti stöðuna. En Albert er
ekki í miklum vanda þegar fé-
lagar úr „hulduhernum" sækja
um stöðu hjá honum.