Dagblaðið Vísir - DV - 15.10.1996, Blaðsíða 11

JL#V ÞRIÐJUDAGUR 15. OKTÓBER 1996

ennmg
11
IIMóðurmálssjóður
efldur
i hófi í Ráðherrabústaðnum í
tilefni af 150 ára afinæli Bjöms
Jónssonar, ritstjóra og ráðherra,
og þvi að ritstjóri þessa blaðs,
Jónas Kristjánsson, hlaut verð-
laun úr minningarsjóði hans, til-
kynnti Björn Bjamason mennta-
málaráðherra að hann ætlaði að
heiðra minningu nafna síns Jóns-
sonar með þvi að veita kr. 200.000
í sjóðinn. Morgunblaðið styrkir
sjóðinn með 100.000 krónum og
nokkur fyrirtæki hafa heitið
framlagi. Meiningin er að veita
oftar úr þessum sjóði en gert hef-
ur verið hingað til en aðeins hafa
12 menn fengið þessi verðlaun
síðan hann var stofnaður fyrir
hálfri öld.
Blaðamennska er dægurlist og
afurðinni fleygt að lestri loknum
en þó skiptir máli að dagblöð séu
sæmilega skrifuð. Því er dýr-
mætt, eins og Jónas Kristjánsson
segir í viðtali í Helgarblaði DV,
að til skuli vera fólk sem hirðir
um að meta það sem þar er vel
Morgunblaðspistlar á
bók
Talandi um „sígilda“ dægur-
menningu þá hefur Gísli Jónsson
íslenskufræðingur gefið út úrval
Ívikupistla sinna sem hafa birst í
Morgunblaðinu síðan 1979 i bók-
inni íslenskt mál. Þetta eru stutt-
ir fjörlegir pistlar um hvaðeina
sem viðkemur daglegu máli og
kveðskapur iðulega notaður til að
bregða ljósi á einhver atriði eða
til skemmtunar - nema hvort
tveggja sé. Þetta eru vísur eftir
þekkt skáld og hagyrðinga en líka
hóp af lítt þekktum skáldum sem
Isennilega eru náskyld, þau Hlym-
rek handan, Sigvarð sagan, Ung-
ling utan, Inghildi austan og
fleiri úr ættínni. Eftir Inghildi er
þessi limra í pistli frá 20.8.1994:
«« Frú Halldóra Hauksmýrarlóa
í hreiðrið sitt vildi fá kjóa,
því Lói kunni ekki lagið,
honum lét ekki fagið
að koma og kveða burt snjóa.
í bókinni er ítarleg skrá yfir at-
riðisorð og nöfn til að auðvelda
notendum leit. Útgefandi er Bóka-
útgáfan Hólar á Akureyri.
LjóðNormu á ensku
Fyrir nærri tíu árum kom út
ljóðabókin Marblettir í regnbog-
ans litum eftir Normu E. Samú-
elsdóttur sem einnig hefur gefið
út skáldsögur. í bókinni er sam-
felldur bálkur ljóða sem segir ást-
arsögu konu sem elskar heitt
mann sem er alkóhólisti. Nú er
væntanleg ensk þýðing á þessari
ljóðabók, eftir
móður Normu,
sem er skosk,
Bruises in
the Colours
a Rain-
Höf-
undur
gefur
sjálf-
ur
út
báð-
ar bæk-
umar og dóttir
hennar gerði kápu-
mynd. „Mér fannst ekki nóg að
gert að gefa þau út á íslensku.
Það er fúll þörf fyrir skilgreining-
ar á sjúkri ást á fleiri tungumál-
um,“ segir Norma og ætlar að
dreifa bókinni í valdar bókabúðir
í Bretlandi. í haust em einnig
væntanleg ljóð eftir Normu í
skosku safnriti.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir
Hugarfarsbreytingar
er þörf
Norrænir músíkdagar, hátíð nútímatónlistar, stóðu yfír í Reykjavík 25.
septemher til 1. október. Þá viku vora haldnir sextán tónleikar. Hátíðin er
haldin annað hvert ár á Norðurlöndunum til skiptis, og þetta var í fimmta
sinn sem hún er haldin hér á landi. Við spurðum Óskar Ingólfsson klar-
inettuleikara, skipuleggjanda hátíðarinnar, hvernig til hefði tekist.
Flytjendurnir sigurvegarar hátíðarinnar
„Hún gekk afar vel,“ segir Óskar, „og ég held meira að segja að hún hafi
komið gestum okkar frá Norðurlöndum, tónskáldum, hljóðfæraleikurum,
gagnrýnendum og fulltrúum tónverkamiðstöðva, í opna skjöldu, og þá sér-
staklega standardinn á flutningnum. í þessu litla þjóðfélagi okkar er hópur
af tónlistarfólki sem getur staðið undir væntingum, hversu miklar sem þær
era. Á öllum tónleikum voru íslenskir flytjendur og flytjendur búsettir hér,
í bland við aðra, og skiluðu ævinlega verki sem hægt er að meta á mæli-
kvarða heimsins.
í fljótu bragði er kannski ekki fréttnæmt að konsert sé afbragðsgóður. En
þegar svona hátíð er haldin í Svíþjóð þá er kannski ein sinfóníuhljómsveit,
margar kammersveitir, margir kammerkórar og svo framvegis. Hér lítur
þetta alveg eins út á yfirborðinu: ein sinfóníuhljómsveit, margir kammer-
hópar og kammerkór, en munurinn er sá að þó að nöfnin séu ólík þá er það
alltaf sama fólkið sem kemur fram undir þeim! En útlendingamir átta sig
ekki á því og verða alveg hissa á þessum fjölda listamanna! Þetta er frétt-
næmt. En auðvitað er álagið mikið á einstaklingana og furðulegt að stand-
ardinn skuli haldast undir því.
Ef ég á að nefna eitthvað sérstaklega þá var ég ákaflega ánægður með
hvora tveggju sinfóníutónleikana, ekki síst þá í Langholtskirkju. Það var
lán að fá hana Anne Manson til landsins, hún vann þessa krefjandi tónleika
á ótrúlega stuttum tíma, þó með góðri hjálp Bernharðs Wilkinsonar sem
foræfði hljómsveitina. Þetta var átak
sem tókst.
Svo fengum við Matti Rantanen,
harmóníkusnilling frá Finnlandi til að
koma fyrir hátíð til að vinna með is-
lenskum tónlistarmönnmn, og mér
fannst það alveg svínvirka. Sérstak-
lega fannst mér gaman að heyra í hon-
um og Hávarði Tryggvasyni. Verk
finnska tónskáldsins Erkki Jokinen í
Gerðarsafni var glæsilega flutt hjá
þeim.
Aðsóknin var góð, því kjarni er-
lendra og innlendra tónlistarmanna
var svo stór. Það þýðir samt ekki að
hátíð eins og þessi njóti almennrar
hylli. Fólk er ekki tilbúið til að gefa
nýrri tónlist tækifæri. Það þarf hugarfarsbreytingu. Fólk þarf að hætta að
spyrja fyrirfram: Hvað er að þessu? og spyrja heldur: Hvað skyldi vera að
gerast hérna? Vera forvitið eins og bömin. Hlusta fyrst, taka svo afstöðu.
Við erum i norrænu samstarfi og þurfum að gefa ekki síður en þiggja.
Okkar verk eru valin til flutnings þegar hátíðin er haldin annars staðar, og
í raun og veru er þetta eina opna leiðin sem okkar tónlistarmenning á út í
heiminn. Þörf okkar fyrir þessa hátíð er meiri en granna okkar. Okkar tón-
skáldum er yfirleitt ekki boðið út um allan heim, en þarna er frjótt samstarf
sem hefur gengið i fimmtíu ár. En það þýðir líka að á tíu ára fresti verðum
við að standa okkar pligt. Og ég tel, sem sagt, að það hafi gengið mjög vel í
þetta sinn.“
Næstu Norrænir músíkdagar verða í Stokkhólmi 1998.
Óskar ingólfsson.
Bræðurnir á
á Hofsnesi, blaðamenn hefðu betur
Einn fyrirferðarlítill dagskrárliður í útvarpi,
rás eitt, yljar mörgum um hjartarætur og það er
ljóð dagsins í umsjá Njarðar P. Njarðvík. Stund-
um fær hann ljóðskáldið Sigurð Pálsson til þess
að flytja ljóð. Sigurður gerir það þannig að mig
langar, meðan enn er tími til stefnu, að stinga
upp á að Sigurður Pálsson verði fenginn til þess
að lesa Passíusálmana þegar þar að kemur. Og
ég er ekki ein um að langa til þess að hlusta á
hann lesa þá miklu sálma. Vel lesinn skáldskap-
ur nær hlustum fólks, illa lesinn verður hann
hlægilegur og gerir mikið ógagn.
Nú, fréttamenn eru búnir að ólmast svo voða-
talað meira við þá.
lega á Skeiðarársandi að maður tekur fyrir eyr-
un núorðið þegar gosið er nefnt. Ég sá viðtal í
Fjölmiðlar
Sigríður Halldórsdóttir
DV við bændur á Kvískerjum og nágranna
þeirra og hefðu fréttamenn betur gefið sér tíma
og sálarró til þess að tala við heimamenn fyrr,
nota-tækifærið og gera örlitla dagskrá um sveit-
ina milli sanda, ekki
standa bara á öndinni
dögum saman og pata
út í loftið.
Mér heyrist ég hafa
misst af góðu sjónvarps-
efni á RÚV í liðinni
viku. Auðvitað vil ég
ekki kenna sjálfri mér
um það heldur þeim hjá
sjónvarpinu. Þeir eða
þau þyrftu að kynna
dagskrána betur. Þessir
þulir era alveg búnir að
vera, það er miklu
sterkara að fá góða rödd
til þess að hamra á sér-
stökum dagskrárliðum
vikunnar eins og gert er á Stöð 2.
Geðverndardagurinn leið og í fjölmiðlum
kom fram að íslenskir geðsjúklingar búa ekki
við gott atlæti. En maður hefur oft heyrt því
fleygt að íslendingar hafi alltaf verið dálítið
miskunnarlausir í eðlinu. Hvað var það annað
en íslenskt miskunnarleysi að ætla að hrekja
veikt heimilisfólkið út af Amarholti á Kjalar-
nesi? Hvað er það annað en íslenskt miskunnar-
leysi að vilja loka svonefndum útideildum þar
sem hraktir Unglingar geta leitað skjóls að næt-
urlagi? Eða fjötra þá niður með límbandi á upp-
tökuheimili? Er hægt að kalla allt íjárskort sem
aflaga fer í umönnunarmálum? Og allar eiga
þessar stofnanir sameiginlegt að vera ríkisrekn-
ar. Hvar eru allar dásamlega innrættu konurn-
ar í íslenskri pólitík? Þær fá greinilega ekki að
vera með í Sjálfstæðisflokknum nema sem
tertuætur og kaffisopapunt á landsfundum.
Frekar ætti maður að leita að góðu konunum til
vinstri sem létu til stn taka í ýmsum nauðþurft-
armálum fyrir nokkrum áram. Eða eru mjúku
málin alfarið komin í hendur Kiwanis- og
Lyonsmanna, stelpur? I tilefni af kvenmanns-
leysi í pólitíkinni ætla ég að kasta hér fram
stöku sem ég lærði ung og framagjöm:
Vorfuglar fagrir, söngfuglamergð. Hví eru
þær frænkur mínar svona seint og síðbúnar á
ferð. Já, það held ég. Já, það held ég.
Litbrigði samleiksins
I íjörutiu ár hafa þeir ötulu hugsjónamenn sem
að Kammermúsíkklúbbnum standa skipulagt
kammertónleika af einstæðri elju og dug og ef-
laust hefur þeim köppum einhvem tíma þótt það
seinlegt verk og lýjandi að mennta þjóðina í
þeirri kúnst að hlusta á fagurtónlist. Af tónleik-
um klúhbsins á sunnudagskvöld mátti þó ráða að
með erfiðinu hefðu þeir haft erindi. Bústaða-
kirkja var þéttsetin gestum sem hlýddu á leik
Blásarakvintetts Reykjavíkur og píanóleikarans
Kristins Amar Kristinssonar og þétt lófatak í
tónleikalok bar þess vitni að tónleikagestir
kunnu því vel sem þar gat að heyra.
Á efnisskrá var úrval verka sem Blásarakvin-
tettinn hefur leikið á fimmtán ára starfsferli sín-
um. Blásarakvintett Carls Nielsens ópus 43 frá
1922 er trúlega það verk sem þeim félögum er
hvað tamast. Þessi danska ljúflingsmúsík er við-
kvæm í flutningi, fyrri þættirnir hefðbundnir og
samstæðir - sónötuþáttur og menúett - en þriðji
þátturinn, í tilbrigðaformi, hefst með dramatísk-
um og ómstríðum inngangi sem leiðir að aðalstefi
og þá tilbrigðum. Tilbrigðin era ólík, nánast
sundurleit á köflum, og þar þarf að halda vel á
spöðunum til að botninn detti ekki úr verkinu.
Hvergi bar skugga á leik þeirra félaga nú fremur
en endranær, samleikurinn var einhvern veginn
algjör, fimm raddir léku einum rómi, einni sál.
Bagatellur Ligetis frá 1953 í upphafi tónleik-
anna vora líka ákaflega vel leiknar. Þetta eru
fjörmikil og dýnamísk smáverk, byggð á þjóðlegri
hrynjandi og stefjum Balkanþjóða.
Eftir hlé kom Kristinn Öm Kristinsson til liðs
við Blásarakvintettinn og lék með þeim Sextett
fyrir píanó og blásara eftir Francis Poulenc frá
Tónlist
Bergþóra Jónsdóttir
1939. Franskur sætleiki einkennir þetta verk,
upphafsþáttur og lokaþáttur bera keim af munúð-
arfullum glaumi götulífs Parisarborgar þeirra
ára en milliþátturinn er íhugul serenaða, allt að
þvi andleg í þeirri andstæðu sem hún skapar við
léttúðarfulla umgjörð sína. Kristinn Öm leysti
krefjandi píanóhlutverkið mjög vel af hendi og
samleikur hans og Blásarakvintettsins var jafn
og góður.
Lokaverkið á
tónleikunum
var Kvintett
Mozarts í Es-
dúr K 452 fyrir
píanó, óbó, klar-
ínettu, horn og
fagott frá árinu
1784. Hér var
leikur þeirra fé-
laga góður sem
fyrr - tempó í
hæga þættinum
var kannski Kristinn Örn Kristinsson
hægara en geng-
ur og gerist en sú túlkun skilaði sér í dýpt og
íhygli.
Þetta voru ánægjulegir tónleikar. Fimmtán ára
samstarf félaganna í Blásarakvintett Reykjavíkur
skilar sér í frábærum og músíkölskum leik þar
sem hver og einn þeirra nýtur sín en kann þó sín
mörk í leitinni að jafnvægi heildarinnar og öll lit-
brigði góðs samleiks era þeim leikur einn.