Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.2002, Blaðsíða 16

16
DV-MYND BRINK
Hrólfur Sæmundsson barítonsöngvari
„Mér finnst þaö eiginlega skylda ungra tónlistarmanna aö koma meö sitt innlegg í tónlist síns samtíma og reyna aö flytja þekkta tónlist á nýjan hátt
og laöa þannig fleiri til þess aö hlusta á góöa tónlist og ná þannig til sinnar eigin tónlistar. í þessu sambandi eru ekki til neinar heilagar kýr, “
Engar heilagar kýr
- Hrólfur Sæmundsson barítonsöngvari kveður sér hljóðs
Helgarblað
Á morgun sunnudag stígur ung-
ur barítonsöngvari á sviðið í Saln-
um í Kópavogi og heldur sína
fyrstu einsöngstónleika eftir að
hann lauk mastersnámi frá The
New England Conservatory of
Music í Boston sem mun vera
einn elsti og virtasti tónlistarskóli
í Bandarikjunum.
Þetta er Hrólfur Sæmundsson
og þegar blaðamaður DV hitti
hann á kaffihúsi við Rauðarárstíg
yfir kaffibolla notaði Hrólfur tæki-
færið og fékk að hengja upp plakat
til þess að minna á tónleikana.
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem
rödd Hrólfs fyllir Salinn því hann
hélt tónleika þar á svipuðum tíma
í fyrra, skömmu áður en hann
flaug utan til að ljúka námi.
Hrólfur segir að á tónleikunum
á morgun ætli hann að syngja
aríu eftir Johann Sebastian Bach,
úr kantötu númer 13, en fyrir
flutning þessarar kantötu fékk
hann gullverðlaun þegar hann
sótti masterclass hjá Kenneth
Cooper sem er þekktur ameriskur
tónlistarkennari. Einnig mun
Hrólfur flyfja nokkur smálög eftir
Atla Heimi Sveinsson, lagaflokk-
inn Of Love and Death eftir Jón
Þórarinsson, sex laga flokk eftir
Edvard Grieg og þrjár frægar óp-
eruaríur eftir Ravel, Verdi og
Mozart.
„Lög Atla eru gamansöm smá-
lög sem flest eru samin við gamla
húsganga. Mér lætur vel að fást
við húmoríska tónlist og fékk oft
að takast á við slík verkefni í skól-
anum,“ segir Hrólfur sem er ný-
lega kominn heim til fslands en
hann ílentist um hríð í Boston
meðan hann beið eftir því að eig-
inkona hans, Guðný Hildur Magn-
úsdóttir, lyki námi í félagsfræði
við háskólann í Massachusetts
sem þarlendir kalla reyndar alltaf
U Mass. Þau hjónin eiga tvo syni
unga.
„Við komum til fslands um ára-
mótin og Guðný er að leysa af sem
félagsmálastjóri í Sandgerði en ég
ætla að hasla mér völf í tónlistinni
og stefni að því að reyna að syngja
eitthvað fyrir við óperuhús í Evr-
ópu,“ segir Hrólfur.
Bassinn og blokkflautan
Hann hefur fengist talsvert við
tónlist af ýmsu tagi og er langt frá
því við eina fjölina felldur í þeim
efnum. Hrólfur lærði lengi á
blokkflautu eða í sjö ár en einnig
fékkst hann við trompet- og píanó-
nám. Þáttaskil urðu þó þegar fað-
ir hans gaf honum rafbassa sem
varð hans meginhljóðfæri um
nokkra hríð og lék Hrólfur á bass-
ann í ýmsum poppsveitum um
árabil, lengst þó í hljómsveitinni
Stingandi strá sem fór víða.
„Það er afskaplega góð þjálfun í
því að koma fram að fást við að
leika í popphljómsveitum. Ég hefi
komið fram fyrir þijá áheyrendur
en einnig leikið á tónleikum þar
sem voru ellefu þúsund manns.
Þetta hefur reynst mér gott vega-
nesti í tónlistamáminu."
Hrólfur nam söng við Söngskól-
ann í Reykjavík áður en hann hélt
utan og var einkum í tímum hjá
Guðmtmdi Jónssyni sem kennt
hefur flestum barítonsöngvurum
á íslandi í nokkrar kynslóðir að
feta sig upp og niður tónstigann.
En skyldi Hrólfur alltaf hafa verið
ákveðinn í því að verða ópera-
söngvari?
„Ég var ákveðinn í að ég vildi
vinna við tónlist. Ég hef gaman af
því að koma fram og mér finnst
afar gaman að stunda rannsóknir
og grúska í tónlist og mér fannst
ég sameina þetta allt í söngnám-
inu.
Margir átta sig ekki á því hve
mikil vinna liggur á bak við tón-
listarflutning eins og söng. Ein-
söngvarinn verður að gera svo
miklu meira en bára að læra tón-
listina. Sagan bak við lagið og
ljóðiö, innihald og túlkun. Allt
þetta skiptir miklu máli. Ég vand-
ist því í skólanum ytra að við
lærðum yfirleitt textann utanbók-
ar áður en við svo mikið sem lit-
um á tónlistina."
Hrólfur ætlar að leggja land
undir fót með prógrammið úr
Salnum og flytja það 16. febrúar í
tónlistarhúsinu Laugaborg í Eyja-
firði.
Lífið verður leikrit
Hrólfur leggur gjörva hönd á
sitthvað fleira en tónlist og söng
því hann segist vera að langt kom-
inn með að skrifa leikrit sem
byggir að hluta til á hans eigin
reynslu af því að fara úr litlum
söngskóla í litlu landi og verða
einn þúsunda nemenda í stórum
erlendum skóla.
„Þetta er leikrit fyrir þrjár per-
sónur. Söngnemann, kennara
hans og undirleikara og myndi
því henta vel í svona nokkurs
konar kaffileikhús með lítilli um-
gerð. Ég get vel hugsað mér að
leika aðalhlutverkið sjálfur en það
útheimtir talsverðan söng. Ég
byggi persónu kennarans að
mestu á mínum eigin aðalkennara
úti sem var þéttvaxin miðaldra
kona sem hélt að fiskur og fransk-
ar væri megrunarfæði og gat ver-
ið blíð og ijúf þegar það átti við en
hlífði nemendum aldrei við mein-
ingu sinni og þeir fóru stundum
grátandi út úr tímum hjá henni.“
Hrólfur vill verða Eneas
Eins og þetta sé ekki nóg þá er
Hrólfur kominn á fulla ferð með
að undirbúa það að setja upp
nokkurs konar sumarhátíð í
Reykjavík sem myndi snúast
kringum óperuuppfærslu á
barokkóperunni Dido og Eneas
eftir breska tónskáldið Henry
Purcell sem byggir á Ene-
asarkviðu. Þetta er gert með er-
lendar sumarhátíðir í huga sem
fyrirmynd en slíkar uppsetningar
byggja alfarið á irngu fólki sem
flytjendum og Hrólfur nefnir
reyndar 35 ára aldurstakmark.
„Þetta hefur verið rætt við
ýmsa aðila og fengið mjög góðar
undirtektir. Mestan áhuga hefði
ég á því að fá Iðnó sem myndi
óneitanlega henta afskaplega vel
undir sýningu eins og þessa þar
sem húsið er gamalt og sjamer-
andi og það mætti ef til vill hugsa
sér mat í anda þess tíma sem óper-
an gerist á og þjóna í viðeigandi
búningum þannig að gestimir
gengju aftur í tímann.“
Hér er rétt að hafa í huga að
umrædd ópera er einungis
klukkutíma löng og er því sérlega
hentug til umrædds flutnings.
Hrólfur er óhræddur við að sjá
fyrir sér slíka sýningu en hann
tók þátt í starfi Harvard Early
Music Society sem meðal annars
setur upp slíkar sýningar.
„Ef okkur tekst að afla styrkja
getur þetta laðað að sér ferða-
menn sem vilja kynnast íslensk-
um tónlistarmönnum."
Engar heilagar kýr
Hann segist enn fremur hafa all-
nokkum áhuga á að útsetja eða
semja tónlist en hann flutti í skól-
anum sínar eigin útsetningar á
nokkrum íslenskum þjóðlögum
fyrir þverflautur og seUó.
„Mér finnst það eiginlega
skylda ungra tónlistarmanna að
koma með sitt innlegg i tónlist
síns samtíma og reyna að flytja
þekkta tónlist á nýjan hátt og laða
þannig fleiri til þess að hlusta á
góða tónlist og ná þannig til sinn-
ar eigin tónlistar. í þessu sam-
bandi eru ekki til neinar heilagar
kýr,“ sagði þessi ungi bjartsýni
söngvari að lokum. PÁÁ
LAUGARDAGUR 2. FEBRÚAR 2002
x>v
Undanfarið hefur verið fjallað lítil-
lega um bragarhætti. Rímnaháttunum
er skipt niður í þrjár ættir: ferskeytlu-
ætt, stafhenduætt og braghenduætt.
Ferskeytluættin er fjórar braglínur
meö víxlrími; stafhenduætt er fjórar
braglínur með runurími og brag-
henduætt er þrjár braglínur, afbrigði
af henni er afhending með aðeins
tvær braglínur. Skoðum fyrst vísu eft-
ir Dagbjart Dagbjartsson á Refsstöð-
um:
Stakan er, ef marka má
margar vísur snjallar,
afbragös grœja til aö tjá
tilfinningar allar.
Þessi vísa er ferskeytla. Eins og áður
hefur komið fram er ferskeytluformið
algengasti hátturinn. Og af honum
eru til óteljandi afbrigði. En allar fer-
skeytlur eru fjórar línur og með víxl-
rími. [Hallberg Hallmundsson orti:
Iöulega er enginn sér
út í búr ég feta
þar úr öllum fötum fer
ogfæ mér ber aö éta.
Þessi visa er úr merkri bók eftir
Hallberg sem hann kallar Vandræð-
ur.] Stafhenduætt er eins og fyrr sagði
með fjórum braglínum eins og fer-
skeytlan en munurinn liggur i skipan
rímsins. í samhendu ríma línumar
saman tvær og tvær. Það kallast
runurím. í háttatali Sveinbjarnar
Beinteinssonar er þessi vísa:
Hildur kom þar, vífa val
vildi fagna prúöum hal;
snilldin skein cf skírri brá.
Skildi fögrum hélt hún á.
Þessi vísa er framrímuð, þ.e. ris
fyrstu bragliða i hverri línu ríma
saman. En það sem ákvarðar ættina
er endarímið; hal/val og brá/á.
Ef allar línumar ríma saman kallast
það samhent. Hákon Aðalsteinsson
orti ungur að árum austur í Hrafn-
kelsdal, langþreyttur á búskaparpuð-
inu, þetta var fyrir daga dráttarvéla
og moksturstækja:
Ég á stauti bakiö brýt
biö um graut i mína hít,
marga þraut og mœöu hlýt,
moka blautum kúaskít.
Þessi vísa er hringhent, allar línum-
ar ríma saman í risi annars bragliðar.
Þar að auki em tengsl milli innríms
og endaríms, orðin ríma utan sér-
hljóðinn er annar. Það kailast sniðrim
og þetta form kallast, fyrir utan að
vera samhent, hagkveðlingaháttur.
Braghendan er þijár braglínur en þar
með er þó ekki öll sagan sögð því að
fyrsta lína í braghendu hefur þrjá
ljóðstafi sem samsvara tveimur stuðl-
um og höfuðstaf. Skoðum dæmi úr
Svínámessvísum eftir Brynjólf Guð-
mundsson, bónda í Núpstúni í Hruna-
mannahreppi.
Djöfull var nú, drengir, gott aö
detta í'öa,
megafrjáls umfjöllin ríóa
ogfullur o’nipokann skríöa.
Braghenduætt tilheyrir bragarháttur
sem heitir stuðlafall. Þá er fyrsta
braglínan stytt og ljóðstafir verða að-
eins tveir. Kona nokkur var lengi að
suða í Jóni Jónssyni á Gilsbakka í
Skagafirði að yrkja vísu um dreng
sem hún átti og Jón hét og mun hafa
verið í vöggu þegar þetta gerðist. Jón
á Gilsbakka varð að lokum við bæn
hennar og orti, reyndar nokkuð við öl:
Dúsu sýgur, drullar og mígur undir,
þykir snótum þráskœlinn;
þú ert Ijótur nafni minn.
Við endum á afhendu eftir Pál Ólafs-
son. Kirkjan á Dvergasteini við Seyð-
isfjörð fauk á haf út í ofsveðri um nótt
og Páli varð hugsað til prestsins sem
honum var að sögn ekki alltof vel við:
Kirkjunni drottinn burtu blés í brœöi
sinni.
Því var klerkur þá ekki inni?
ria@ismennt.is