Dagblaðið - 29.07.1976, Blaðsíða 11

11
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 29. JÚLÍ 1976.
fundu engin vopn hvorki þar
né á nemendunum. Lögreglu-
mennirnir fengu áhuga á
frænda Garys, Ike, sem bar
tómt skothylki í keðju um
hálsinn. Hann var handtekinn
fyrir aö „reyna að fela vopn.“
Þá dró Gary upp svipað
hálsband og sagði að þeir gætu
allt eins handtekið hann. Lög-
reglumennirnir urðu gramir og
handtóku Gary fyrir að „hindra
lögfeglumenn í starfi".
Daginn eftir var ákærunni
breytt í morðákæru.
Nýjar staðreyndir
Hvíti hluti ibúanna í
Destrehan þurfti að fá sinn
syndabokk. Settur var á stofn
kviðdómur sem eingöngu var
skipaður hvítum mönnum og
flestir þekktust innbyrðis og
voru kunningjar fjölskyldu
hins látna. Eftir að hafa þingað
um málið í þrjá tíma dæmdi
þessi kviðdómur Gary Tyler til
dauða í nóvember sama ár.
Er lögreglan hafði leitað í
þriðja sinn í skólabílnum
fannst 45 kalibera skammbyssa
þar án fingrafara. Ekki var
hægt að sanna að skotið hefði
komið úr þeirri byssu. Né
heldur var hægt að sanna að
Gary Tyler ætti þá byssu eða
hefði notað hana.
Aðalvitni réttarins, 16 ára
stúlka, sagði að hún hefði séð
Gary Tyler skjóta einu skoti og
fela síðan byssuna. ÖIl önnur
vitni sögðu að þau hefðu aldrei
séð Gary skjóta neinu skoti. Bíl-
stjóri skólabílsins og þeir nem-
endur, sem sátu við hlið Garys,
sögðu að þau hefðu heyrt
daufan skothvell en ekki nægi-
lega háan til þess að skotið
hefði verið frá bílnum.
Að r'annsókn í máli Gary
Tylers var unnið í miklum flýti.
Eftir réttarhöldin hafa hins
vegar komið fram nýjar og
mikilvægar upplýsingar.
M.a. hefur aðalvitnið sagt frá
því að hún hafi verið þvinguð
til þess að skrifa undir afrit af
yfirheyrslum sem hún hafði
ekki lesið. (Og þegar hún
loksins fékk að lesa þau skildi
hún ekki öll þau orð, sem þar
voru skrifuð). Lögreglan hefði
hótað að ákæra hana um
meðsekt í morðinu ef hún
skrifaði ekki undir. Yfir-
heyrslurnar voru hljóðritaðar
en þeir vilja ekki afhenda
segulbandsspólurnar. Við
réttarhöldin var stúlkan neydd
til þess að lesa upp „réttu"
svörin sem voru rituð á blað
sem lfmt hafði verið á gólfið við
fætur hennar!
Dauðaskotið
Málið komst á forsíður allra
dagblaða i nágrenninu og fleiri
og fleiri fóru að gagnrýna
niðurstöðu dómarans. A sama
hátt og menn höfðu staðið sam-
an til þess að berjast fyrir
Angelu Davis og Joanne Little,
bundust menn nú samtökum til
þess að berjast fyrir því að
Gary Tyler hlyti frelsi á ný.
Nefndir voru settar a
laggirnar víða um Suðurrfkin,
undirskriftum safnað og lög-
fræðingar buðu fram aðstoð
sfna ókeypis. Andstaðan óx
mjög ört.
Eftir dansleik, sem efnt var
til til styrktar baráttunni fyrir
málstað Tylers, var ungur
blökkumaður skotinn til
bana. Tveir hvftir menn f bíl
óku framhjá honum á fullri
ferð og hleyptu af skamm-
byssum sfnum á hann. Eftir
þann atburð óx almennur
stuðningur við hreyfinguna til
muna.
Þar eð margar nýjar stað-
reyndir voru komnar fram í
málinu krafðist verjandinn
þess að málið yrði tekið upp að
nýju. Um leið og taka átti af-
stöðu til þessa var efnt til
nýrrar yfirheyrslu f lok aprfl sl.
Um 300 manns söfnuðust
saman á grasflötinni fyrir utan
dómshúsið á hljóðum mótmæla-
fundi sem var vel undirbúinn
og fór friðsamlega fram og
höfðu menn bundizt um það
samtökum að láta ekki æsa sig
til óeirða. Aðeins um 10 hvftir
menn tóku þátt í mótmælunum.
Félagar úr kynþáttamis-
réttishreyfingunni Ku Klux
Klan hafa sfðar viðurkennt að
hafa sent vopnaða menn á
staðinn.
Á sfðasta degi réttar-
haldanna komu lögreglumenn
skyndilega á staðinn og þyrlur
hlaðnar lögreglumönnum lentu
í nágrenninu. Mótmælafund-
inum, sem var fullkomlega lög-
legur, var hleypt upp og
fólkinu sagt að halda heim á
leið.
23. aprfl neitaði kvið-
dómurinn, sem einungis var
skipaður hvítum mönnum, að
leyfa ný réttarhöld. Menn
sögðu að enda þótt aðalvitnið
hefði gefið nýjar skýringar á
framburði sínum og talað um
þátt lögreglunnar væri það ekki
nægilegt til þess að láta ný
réttarhöld fara fram. Haldið
var fast við upprunalegan
framburð hennar.
Samkvæmt því sem móðir
stúlkunnar segir, á stúlkan að
hafa mjög ríkt ímyndunarafl og
hefur þurft á aðstoð sál-
fræðings að halda frá árinu
1968.
Þeir sem vinna að frelsun
Gary Tylers urðu að vonum
fyrir miklum vonbrigðum.
Verjandi hans, Jack Peebles,
segir: „Það er ófyrirgefanlegt
ef framburður þessarar stúlku
á eftir að koma drengnum í
rafmagnsstólinn."
Undir lok júnímánaöar var
dóminum áfrýjað til hæsta-
réttar Bandaríkjanna, þess hins
sama og ákvað að dauðadómur
væri f samræmi við stjórnar-
skrána. Þar hafa menn enn
ekki tekið afstöðu til málsins.
rauninni gætu Sovétríkin sett hér
lið á land ef þau kærðu sig um, og
það þrátt fyrir þessar fáu her-
mannahræður í Keflavik og
nokkuð af úreltu hergagnarusli,
en þeir gætu ekki haldið landinu
stundinni lengur. Bandarísk her-
skip og flugvélar myndu óðar
setja þau I herkví eins og Kúbu f
eina tfð og fjölmennt fótgöngulið
yrði i snatri flutt til landsins, svo
að Sovétríkin yrðu að hverfa frá
áætlun sinni með mestu skömm,
nema þau þá einfaldlega vildu
heimsstyrjöld, sem ég hef ekki
trú á að þau vilji frékar en Banda-
rfkin.
Umræddur möguleiki, sem
notaður er til að réttlæta dvöl
hersins hér á landi, er alls ekki til
í dæminu, enda trúir enginn Is-
lendingur á hann. Sannleikurinn
er sagna beztur f þessu tilfelli.
Lygin gerir ríkisstjórnir vorar
tortryggilegar f augum þjóðarinn-
ar, sem er ekki það barn að hún
trúi á grýlusögur.
Öll þjóðin veit fullvel, að her-
stöðin er starfrækt í þeim einum
tilgangi að gegna mikilvægu hlut-
verki f þágu alls bandalagsins, f
starfrækslu hlerunarstöðva
neðansjávar og í margvíslegu
eftirliti með brölti Sovétríkjanna
á Norður-Atlantshafi. Þeir okkar,
sem eru hlynntir markmiðum
Nato og vita að sameinaðar standa
þjóðir þess en falla ella, hafa sætt
sig við herstöðina f Keflavík
vegna þess að þeir vilja að Nato sé
sem sterkast. Hins vegar hefur
þetta fólk aldrei skilið, hvers
vegna bandamenn vorir hafa ekki
þurft að borga eðlilegt aðstöðu-
gjald fyrir starfsemi sína, eins og
þeir gera beint og óbeint alls
staðar annars staðar.
Raunverulegar varnir eru allt
annars eðlis og hætta fyrir þjóð
vora skapast fyrst þá, er til heims-
styrjaldar dregur. Þá gæti líf
hennar verið undir vegakerfinu
komið ef nauðsynlegt reynist að
flytja fólk burt frá þéttbýlissvæð-
unum á Suðurlandi. Það sem
hefur hernaðarlega þýðingu fyrir
íslands sérstaklea er þvf vega-
kerfi með varanlegu slitlagi, flug-
vellir til innanlandssamgangna og
hafnir. Allt þetta væri fyrir löngu
komið í bezta lag ef rfkisstjornir
tslands hefðu ekki sett sig upp á
móti þvf og ekki mátt heyra á það
minnzt, að bandalagsþjóðir vorar
greiddu kostnaðinn, sem er í raun
inni allt of mikill fyrir fámenna
þjóð, enda er vegakerfið á íslandi
eins mikilvægt fyrir Nato og fyrir
íslendinga sjálfa. Varnir tslands
og Noregs, ef til styrjaldar dreg-
ur, byggjast á því sama, að til séu
fullkomnir flugvellir, sem stöðugt
sé haldið við og hægt að nota til að
flytja þangað mikinn herafla frá
Kanada og Bandarfkjunum strax f
upphafi strfðs. Erlendur her á ís-
landi yrði fljótlega eins mann-
margur og í sfðasta stríði. Þessum
herafla og þá ekki sfður íslend-
ingum sjálfum er það mikilvægt,
að vegakerfið sé brúklegt
hernaðarlega séð. í Noregi getur
það gegnt sínu hlutverki, enda
eru Norðmenn nýríkt olíuríki og
ólfkt fjölmennari þjóð en tslend-
ingar. Samt hafa þeir látið Nato
borga heilmikið fé til vegakerfis-
ins, enda er það ekki nema sann-
gjarnt þar sem það er mikilvægt
fyrir allar bandalagsþjóðir.
Á Islandi strandar allt á skiin-
ingsleysi rfkisstjórnarinnar.
Margir mega ekki heyra það
nefnt á nafn, að erlendir aðilar
kosti steinsteypu eða malbikun,
þó ekki væri nema eins hring-
vegar, og/eða eins eða tveggja
vegarspotta norður í land. Nato
munar ekkert um að kosta gerð
þessara vega, sem líf þeirra eigin
hermanna, engu síður en lff ts-
lendinga, getur oltið á í heims-
styrjöld. Hvf mega þeir ekki gera
þá skyldu sína við tsland og sjálfa
sig? Gerð þessara vega er hin
raunverulega vernd tslands f
ófriði, rétt eins og Rússagrýlan er
ekkert nema hugarórar „hyster-
ískra sálna. Vill hinn ágæti
þingmaður, Þórarinn Þórarinss.
skýra það fyrir okkur, af hverju
kjósendur hans og skjólstæðingar
f Reykjavík eiga að ástæðulausu
að deyja drottni sinum ef til styrj-
aldar kemur, af þvf að hann vill
ekki að Bandaríkjamenn borgi
fyrir brúklegt vegakerfi og hafn-
Þórður Valdimarsson
Kjallarinn
armannvirki á íslandi? Ég bið
hann lengstra orða að setja sig
betur inn f hernaðarmál og þá er
ég viss um að jafn heiðarlegur
maður og hann er tekur sinna-
skiptum. Ég bendi honum og
öðrum, sem eru líkt þenkjandi, á
að malbikað eða steypt vegakerfi
á tslandi er miklu þýðingarmeira
hernaðarlega séð en annars
staðar, af þvf að hér eru engar
járnbrautir eins og t.d. í Noregi.
Eg býst við, að ekki megi heldur
láta Nato leggja þær? Mesta fram-
lag til raunverulegra varna Is-
lendinga kemur í rauninni frá
þeim sjálfum, og á ég þá við hina
miklu bílaeign landsmanna. Ef til
styrjaldar kæmi, yrði hún sett
undir stjórn almannavarna eða
hersins og notuð til fólksflutn-
inga ef þurfa þætti. En þá komum
við aftur áð vegakerfinu, þessu
mikla trompi okkar til varðveizlu
lífs Islendinga. I styrjöld yrði það
gert að engu eða að minnsta kosti
dregið mjög úr gildi þess af því að
við erum of stoltir til að láta
bandamenn gera vegi hér á landi.
Guði sé lof að Norðmenn eru ekki
haldnir þeim nýlenduþjóðar-
komplex! Spánarstjórn lætur
Bandarikjunum eftir herstöðvar f
landi sínu sem eru báðum aðilum
mikilsverðar. Hún lætur Banda-
ríkjamenn borga háa leigu og
veltir mestu af kostnaðinum við
þergagnakaup af þegnum sinum
yfir á hið efnahagslega breiða bak
Sams frænda, enda er það alveg
rétt. Gjöf skal til gjalda, ef vin-
áttu á að halda. Allir verða að
gera sitt: Þeir vilja ekki una því
eins og Islendingar að láta fjögur
þúsund milljarða aðstöðu í té en
fá ekkert fyrir það, ekki einu
sinni þá vernd í stríði sem felst í
góðu samgöngukerfi. „Við
megum ekki taka leigu,“ segir
einhver þingmaður Framsóknar-
flokksins, „vegna þess að þá
mundum við lækka f áliti hjá
Nato.“
Hvernig í ósköpunum er hægt
að búast við að Nato beri virðingu
fyrir þeim einsdæmum og því
ófremdarástandi, sem ríkir f þeim
málum er varða líf íslenzku
þjóðarinnar og því, sem ég hef
verið að lýsa?
Eg veit, að Alþingi íslands
hefur veitt eins mikið til vega-
gerðar og það hefur mögulega
getað. Við höfum kunnáttumenn
á þvf sviði, sem unnið hafa stór-
virki við þær kringumstæður,
sem hljóta að vera til staðar f jafn
fámennu þjóðfélagi og okkar. Það
er f rauninni mesta furða hvað
vegakerfið er, en þvf miður er það
samt hættulega lélegt hernaðar-
lega séð, ef til styrjaldar kæmi.
Það getur kostað mikinn hluta
fslenzku þjóðarinnar lffið að
ástæðulausu, og því krefst ég þess
að þeir aðilar, sem ekkert munar
um að gera og f rauninni vilja það
gjarnan, fái að gera skyldu sfna
áður en það verður kannski um
seinan.
Reynsla þjóðarinnar af Banda-
rlkjunum hefur verið á þann veg,
að þeir eru jafnan fúsir að gera
skyldu slna, og ég tala nú ekki um
í máli sem er eins mikilvægt f.vrir
þá sjálfa og islenzka vegakerfið
verður, ef til styrjaldar kemur.
Ég þarf varla að benda á mikil-
vægi betrumbóta á íslenzka vega-
kerfinu fyrir jafnvægi f byggð
landsins, sem svo mikið er talað
jm en svo lftið er gert í, og það
hefur leiga af Keflavíkurflugvelli
lfka, ættum við að kalla það að-
stöðugjald, segjum tuttugu millj-
arða á ári.
I þeirri upphæð gæti falizt t.d.
kostnaður við vegaframkvæmdir
og ef til vill ókeypis olía. Hún er
það hergagn, sem við þurfum á að
halda í baráttunni við hafið og er
eins mikilvæg fyrir okkur og
aðstaða á ‘Islandi fyrir Banda-
ríkjamenn.
„Sannleikurinn gerir yður
frjálsa“ segir f hinni.góðu bók, og
vlst er mikil þörf á að hreinsa
andrúmsloftið. Svo mjög hafa
lygasögur ráðamanna um ástæður
fyrir bandarísku herstöðinni lævi
blandið það.
Eg er sannfærour um, að ytir-
gnæfandi meirihluti fslenzku
þjóðarinnar er hlynntur Nato og
vill jafnframt að vegakerfið sé
bætt og aðstöðugjald tekið af
starfrækslu Nato á vellinum.
Því miður hefur sá vilji ekki
komið fram, af því að enginn
flokkur hefur haft vilja þjóðar-
innar f þessu máli á stefnuskrá
sinni. Og hvaða flokk eiga þeir að
kjósa, sem vilja breytingu?
Þvf sting ég upp á lýðræðisleg-
ustu leiðinni, þjóðaratkvæða-
greiðslu um málið.
Leyfið vilja þjóðarinnar að
koma fram I þessu örlagarika
máli, spyrjið hana f þjóðarat-
kvæðagreiðslu, sem þið valda-
menn talið oft svo fjálglega um,
hvort hún vilji f fyrsta lagi að
herinn sé hér áfram, og ef svo er,
hvort hún vilji óbreytt fyrirkomu-
lag eða það. sem sumir ykkar
kalla Aronsku, eða Helga Briem-
isku en er í rauninni bara fs-
lenzka.
Þórður Valdimarsson
(hefur numið
stjórnmálafræði).
✓ V