Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 14.10.1945, Blaðsíða 4

SUNNUDAGUií
124
að segja jafnar. Síðustu árin hafði
hann að vísu ekki byrjað að vinna
fyrr en .klukkan 24 á laugardags-
kvöldum, en hann vann líka til
kl. 10 á sunnudagsmorgnana. Á
mánudagsnóttum var vinnutíminn
frá kl. 20—8, eða 12 klst., svo að
sunnudagurinn var ekki langur
hjá honum, eða lítið umfram hæfi-
legan svefntíma. Það hefur því
verið lítill tími til skemmtana eða
nauðsynlegrar upplyftingar. Verra
var þó hitt, að aldrei var tæki-
færi til að sofa út, til að sofa ró-
leguan hvílandi svefni, nema um
veikindaforföll væri að ræða, eða
þá með því að „skrópa“. En það
var ekki að skapi þessa manns.
Eg þekkti næturvörðinn ekkert
áður en ég byrjaði að vinna störf
hans. En flestir samborgarar hans
þekktu hann, annaðhvort í sjón
og raun, eða þá að þeir höfðu
talað við hann, án þess að sjá
hann, og hann leyst vandamál
þeirra.
Vinnutilhögun, sem hér hefur
verið lýst, er ekki vel til þess fall-
in að skapa vinnugleði eða
viðhalda lífsþróttinum hjá hinum
vinnandi mönnum. Þar að auki
er þetta stórt siðferðislegt brot og
frelsisskerðing, sem að vísu þótti
nauðsynleg einu sinni, en er með
öllu ósæmandi í siðmenntuðu þjóð-
félagi, þar sem kúgun á ekki að
vera til og allir eiga að hafa jafn-
an rétt, sem þeir eru bornir til.
Þó að þessi vinna sé ekki köll-
uð erfiðisvinna, þá er hún engu
að síður mjög lamandi fyrir tauga-'
kerfið og höfuðið, og hafa menn
fyrir allöngu séð, að ekki er fært
eða sanngjarnt að ætla símastúlk-
um mjög langan vinnutíma á dag.
Þær þurfa að hafa mjög góða
hvíld.
Starf næturvarðarins var þann-
ig,- að fyrstu 2—3 klst. á kvöldin
var oft mjög mikið að gera, enda
hafði það til skamms tíma, þegar
ég kom, verið þannig, að hann
hafði fengið mjög ónóga aðstoð
við afgreiðsluna, — af sparnaðar-
ástæðum! Fljótlega sá ég, hve
fáránleg sú hugmynd var, reikn-
ingslega. Þegar mikið er að gera
við afgreiðslu símtala og of mik-
ið er lagt á hvern afgreiðslumann,
má alltaf ganga úr frá því, að við-
talsbilin séu ekki rétt mæld, þann
ig að þau verði lengri en þrjár
mínútur. Það var fljótt að koma
kaup afgreiðslustúlku í 1—2 klst.,
sem var fremur lágt þá að krónu-
tölu. En „principið“ var það að
greiða sem minnst fyrir „auka-
vinnu“, jafnvel þótt það kostaði
fyrirtækið margfalt á annan hátt.
Sumir halda dauðahaldi í eyrinn,
en kasta krónunni fyrir ekkert.
En slíkt hefur verið nefndur ó-
nytjungsháttur og fávizka.
Frumorsökin til þess að ég kom
að þessu starfi var sú, að ég hafði
nýlokið námi méð mestu naumind-
um vegna fjárskorts og erfiðra
kringumstæðna. Fyrir atbeina
skólastjórans hafði ég fengið bráða
birgðavinnu eftir fyrri veturinn
til þess að ég þyrfti ekki að fara
út á land fyrir stuttan tíma. En
kaupið reyndist það lágt, að jafn-
vel þótt ég byrjaði ekki í skól-
anum fyrr en um áramót til þess
að geta unnið fyrir mér lengur,
hrökk það naumast fyrir fæði og
húsnæði, ef ég hefði átt að borða
tvær máltíðir á dag, enda þótt
hvort tveggja væri það ódýrasta,
sem völ var á um þær mundir.
Þó vil ég geta þess að kaupið
var nokkru hærra heldur en geng-
ið var út fráU fyrstu, og var mér
það mikill greiði, því að ég fékk
þá uppbót í einu lagi um leið og
ég fór. Mig minnir að hún næmi
150 krónum. Ekki veit ég hvort
ég hef átt það að þakka þeim sem
útvegaði mér þessa vinnu eða
vinnuveitandanum. Mér fannst
þetta talsverð upphæð, því að kaup
var yfirleitt mjög lágt þá, sér-
staklega fyrir fasta vinnu. Sér-
staklega var ég eftir atvikum þakk
látur fyrir að fá að vinna þess-
um þrem mánuðum lengur en um
var talað upphaflega, því að það
stytti tímann, sem ég þurfti að
kosta mig, án þess að hafa nokkr-
ar tekjur.
Þrátt fyrir alla erfiðleika og
með aðstoð góðra manna tókst
mér að ljúka námi á viðunandi
hátt að því er prófseinkunnir
snerti. Fljótlega fékk ég svo vinnu
hjá Landssímanum. Svo atvikaðist
þannig* að mann vantaði í nætur-
varðarstarfið og af þeim orsök-
um, sem ég hef áður lýst. Starf
þetta var lítið eftirsótt að vonum.
Hitt var annað mál, að þarna
hefðu verið ýmis störf, sem ég
hefði fremur kosið og meira
hefðu verið við mitt hæfi og und-
irbúning. En að því er ekki spurt,
þegar illa gengur að fá menn til
að gegna einhverju starfi samhliða
mikilli eftirspurn eftir atvinnu.
Eg vil geta þess í þessu sam-
bandi, að nú er mesti miðalda-
bragurinn horfinn af starfi næt-
urvarðarins. Á bví hafa orðið stór-
kostlegar breytingar og má svo
heita, að það sé komið í sómasam-
legt horf. T. d. hefur vinnutíminn
verið styttur geysilega mikið, svo
að nú er hann frá kl. 23—8 sex
nætur í viku og því frí eina nótt
í viku hverri, sem ekki var áður.
Þetta er mikil og merk breyting
frá því sem áður var, en ekki verð-
ur komizt hjá því að álykta að
sksmmtilegra hefði verið að þess-