Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1945, Page 64

64
PÁLL EGGERT ÓLASON
aðra bóka safnsins, aukin kaup á útlendum tímaritum, að halda lestrarsalnum opnum
einnig síðdegis, helzt að slá saman bókasöfnum alþingis, prestaskólans og læknaskólans
við landsbókasafnið, auka að mun fjárframlög til safnsins, svo að unnt sé að byrja á
spjaldskrá bóka þar og hækka kaup starfsmanna þess.
Upphafsmaður að meginhluta þessarar tillögu var Jón ritstjóri Ólafsson. Hafði hann
dvalizt alllengi vestan hafs og unnið þar meðal annars í bókasöfnum, síðast í New-
berry Library í Chicago. Arangurinn af þessu erindi stúdentafélagsins varð töluverð
hækkun á fjárframlögum til safnsins á alþingi 1899, svo að 4000 kr. voru þá ætlaðar
á ári (fj árhagstímabilið 1900—1) til kaupa á bókum og handritum og til spjald-
skrárgerðar (var fært á alþingi 1901 upp í 4500 kr.). En á alþingi 1897 hafði kaup
starfsmanna verið hækkað, bókavarðar upp í 1500 og aðstoðar-
manns í 900 kr., og voru þær fjárhæðir látnar standa óbreyttar
í bili.
Snemma árs 1900 var samið við Jón Ólafsson um spjald-
skrárgerð fyrir ákvæðisþóknun. Hélt hann því starfi fram um
liríð, og tókst honum að ljúka við mestan hluta í hinum útlendu
deildum safnsins, ])ó að ekki væri stöðug eða óslitin vinna hans,
enda nokkuð í sjálfsvald sett, er starf hans var ákvæðisvinna,
en hann bundinn ýmsum öðrum störfum. Hann kom á í safn-
inu skrásetningarkerfi því, sem kennt er við Melvil Dewey og
haldið hefir verið síðan. Segir síðar gerr af þessu skrásetn-
Jón Olafsson . . .
íngarverki.
Arið 1900 var sett á fót landsskjalasafn Islands (síðar var
nafni þess breytt og það nefnt þjóðskjalasafn). Þá var fjöldi skjala, sem varðveittur
hafði verið í handritasafni landsbókasafnsins, fluttur í þjóðskjalasafnið og raunar
smám saman síðar, eftir því sem mönnum varð kunnara handritasafnið. Auðvitað
var þetta réttmætt og skylt, enda bættist landsbókasafninu brátt þessi missir, með því
að um þetta leyti (1901) var ákveðið að kaupa til landsbókasafnsins hið mikla hand-
ritasafn beggja deilda bókmenntafélagsins. Var einkum handritasafn Kaupmannahafn-
ardeildar mikið að vöxtum og snemma byrjað að safna til þess, þótt nokkuð skadd-
aðist í bruna 1847. Alþingi ruddi sig svo, að það gekk að því að veita bókmennta-
félaginu 1000 kr. á ári í 22 ár í andvirði safns þessa, vaxtalaust að vísu. Safn þetta
er einkum auðugt að sögum, rímum og kvæðum. Er söfnum hvorrar deildar félagsins
haldið sér í handritasafni bókmenntafélagsins, eins og safni Jóns Sigurðssonar. Skrá
hafði verið birt á prenti um söfn þessi 1869 og 1885, í bæði skiptin heldur gölluð.
Síðan bættist við talsvert handrita, einkum í deildinni í Kaupmannahöfn, og fylgdu
þau að sjálfsögðu með í afhendingunni. Samtals eru handrit beggja deilda bók-
menntafélagsins, þau er til skila komu í landsbókasafnið, 1876 að tölu (þar af Reykja-
víkurdeildar 289). Fyrstu handritin í safni Kaupmannahafnardeildar voru keypt 1822,