Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1988, Síða 69

RÆÐA FLUTT 30. NÓVEMBER 1985
69
„Þjóðarbókhlöðunni er . . . ætlað að verða einn af hornsteinum
menningarinnar í landinu, þar sem sérstaklega sé hlynnt að þeim,
sem vísindastörf leysa af hendi. Vissulega njóta Reykvíkingar Þjóðar-
bókhlöðunnar meira en aðrir landsmenn. En þau fræðistörf, sem þar
verða iðkuð, eru óumdeilanlega eign vor allra og andlegt forðabúr og
fræðauppspretta, sem vér öll, hvar sem bústaður vor er, getum ausið
af, og því snertir hagur þeirra og aðbúð oss öll.“
Steindór lýkur grein sinni með þessum orðum: „Þjóðarbókhlaða
vor er að rísa af grunni. Þar verða fjársjóðir vorir geymdir um ókomin
ár. Þangað munu menn af öllum stéttum sækja sér fróðleik og
menntun. Þar sitja prófessorinn og fróðleiksfús alþýðumaður hlið við
hlið, lesa og leita. Þar inni er kyrrð og friður frá skarkala borgarinnar.
Þar er og verður menning vor geymd. Því ber oss að fagna af alhug,
að sú framkvæmd er hafin.“
Ég hóf mál mitt á því að vitna til norska skáldsins Eyvindar
skáldaspillis, en frá honum segir enn í síðasta kapítula Haralds sögu
gráfeldar, er lýst hefur verið hallæri miklu, er varð í Noregi um daga
Gunnhildarsona „og var því meira sem þeir höfðu lengr verit yfir
landi“.
„Eyvindr orti,“ segir Snorri, „drápu um alla íslendinga, en þeir
launuðu svá, at hverr bóndi gaf honum skattpenning. Sá stóð þrjá
penninga silfrs vegna ok hvítr í skor. En er silfrit kom fram á alþingi,
þá réðu menn þat af at fá smiða til at skíra silfrit. Síðan var görr af
feldardálkr [þ.e. eins konar næla höfð í feld], en þar af var greitt
smíðarkaupit. Þá stóð dálkrinn fimm tigu marka. Hann sendu þeir
Eyvindi, en Eyvindr lét höggva í sundr dálkinn ok keypti sér bú
með.“
Þótt saga þessi sé um sumt nokkuð ótrúleg, er andi hennar góður,
því að hún sannar, að íslendingar kunnu að meta skáldið og sýndu
það í verki.
Eigum við ekki að vona, að þessi gamli andi leynist enn með
alþingi íslendinga og senn fari að rætast úr málum Þjóðarbókhlöðu.
Og eigum við ekki jafnframt öll að rísa úr sætum og árna
Bókavarðafélagi íslands heilla, um leið og við minnumst með
þakklæti 25 ára starfs þess að málefnum íslénzkra bókasafna og
bókavarða.