Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1994, Blaðsíða 16

16
GILS GUÐMUNDSSON
Benedikt Gröndal. Hin þriðja var deilurit um trúfræði eftir
Magnús Eiríksson guðfræðing: „Nokkrar athugasemdir um sann-
anir kaþólsku prestanna í Reykjavík fyrir guðdómi Jesú Krists.“
Þar með mun hafa lokið bókaútgáfu Páls Sveinssonar.
Heldur er og mæðulegur tónninn í Páli, þegar hann vorið 1868
skrifar trygglyndum stuðningsmanni sínum séra Halldóri á Hofi:
„Herra prófastur og vin! Mikið ómak er ég alltaf að gera yður
með bókunum; nú dirfist ég að senda yður 10 Ragnarökkur og
vona að það ei verði meir í sumar. Eg veit að þér hafið ekki annað
en skaða á því að selja bækur, eða réttara sagt gefa bækur, og þó
borga mér, og ég get varla verið þekktur fyrir að hafa það á
samviskunni.“
Steingrímur Thorsteinsson segir síðast fréttir af Páli 16. nóvem-
ber 1868: „Ekki skilst mér á Páli Sveinssyni að útsalan hafi gengið
verr á Ljóðmælunum (þ.e. ljóðum Jóns Þorleifssonar) en öðrum
bókum; hún er svo ill, að hún getur naumast orðið verri, á öllum
íslenskum bókum, nema ef til vill „guðs orði“. Eg heyri alla kenna
hallærinu um þetta bókmenntalega volæði."
í athyglisverðri ritgerð eftir Indriða Einarsson fjallar hann um
tildrög þess, að Matthías Jochumsson hófst handa um að þýða
mikils háttar bókmenntaverk, svo sem Friðþjófs sögu Tegnérs og
Macbeth eftir Shakespeare. Kemst Indriði svo að orði, að „bókaút-
gáfur Páls Sveinssonar hafi vakið Matthías til að gera nú sem mest
stórvirki í íslenskum bókmenntum ... sannfært hann um, að unnt
væri að framkvæma þessa áætlun, og að hann hafi þess vegna lagt
upp í þessa andlegu herferð.“
Vafalítið fer Indriði hér með rétt mál. Því til staðfestingar skal
vitnað til bréfs séra Matthíasar, dags. 28. apríl 1869, til Steingríms
Thorsteinssonar. Kveðst hann vera að ljúka við þýðingu á
Macbeth: „Skaparinn, sem allt veit, þekkir einn, hvað ég hef haft
fyrir honum.“ Matthías veit, að Steingrímur hefur þýtt Lear
konung, sem enn liggur hjá honum óútgefinn. Hann hreyfir því
nýrri hugmynd: Hvernig líst þér á, að við látum Pál Sveinsson
prenta báða leikina saman?“
Ekkert varð úr þessu. Um afstöðu Steingríms til hugmyndarinn-
ar er ekki vitað, en telja má víst, að tillaga Matthíasar hafi þegar
strandað á því, að Páll Sveinsson var nú uppgefinn á því að gefa út
bækur.