Vísbending - 07.07.1995, Blaðsíða 2

skilaðiá samatíma 118milljónumkróna
verri afkomu en árið áður. Hins vegar
var reglulegur rekstur Landsbankans 83
milljónum betri nú en í fyrra. Þetta kunna
að vera smáar tölur, en þær tala þó samt
sínu máli, reksturinn hefur þyngst. Hins
vegar ber að taka það fram að reglulegur
reksturbatnaði mjögámilli áranna 1992
og 1993, eða um rúma tvo milljarða.
Veltufé frá rekstri minnkar
á milli ára
Það er eftirtektarvert að skoða sjóð-
streymi bankanna þriggja eða veltufé frá
rekstri. Þrátt fyrir góðæri 1994 og rýmri
reglur Seðlabankans varðandi lausa-
fjárstöðu skilarreksturinn jafnvel minna
af sér en árið 1993. Þetta endurspeglar
líklega þá lækkun á útlánsvöxtum er varð
1994, og einnig verður að taka það með
í reikninginn að veltufé frá rekstri jókst
mikið hjá flestum innlánsstofnunum á
milliáranna 1992og 1993.NÚ Búnaðar-
bankinn er eina innlánsstofnunin þar sem
veltufé frá rekstri eykst. Það stendur í
stað hj á Islandsbanka, en hj á Landsbanka
varð 10% minnkun. Geysilegur
samdráttur átti sér stað hjá
sparisjóðunum, mest hjá Sparisjóði
vélstjóra, 37%.
Bætt staða bankakerfisins birtist í
sjóðstreymi 1993, og síðasta ár hefur
litlu þar við að bæta.
Arðsemi og tekjur
Arðsemi eigin fjár þessara sjö innláns-
stofnana var 3,4% á síðasta ári, sem er
nokkuð fyrir neðan markaðs vexti og langt
frá því að vera viðunandi. En þetta kann
þó að standa til bóta ef bankarnir hafa
komist fyrir útlánatöp sín og áhættumat
og varkámi ráðaútlánastefnu. Hins vegar
virðist ljóst að í næstu framtíð rnunu
innlánsstofnanir eiga erfitt með að auka
tekjur sínar. Vaxtamunur mun líklega
minnka og llest tækifæri til þess að leggja
á þjónustugjöld hafa verið nýtt. Jafnvel
gætu þóknanir dregist saman, a.m.k. af
þjónustu við fyrirtæki. Landið hefur
tengst alþjóðlegum fjár-málamörkuðum
og íslenskt bankakerfi getur aðeins staðist
þá samkeppni með því að verða ódýrara
og skilvirkara. Það væri ósanngirni að
segja að íslenskar innlánsstofnanir hafi
ekki brugðist við þessum breyttu
aðstæðum að einh verj u leyti, en betur má
ef duga skal ef bankakerfið ætlar að skila
eðlilegri arðsemi í framtíðinn.
Þjónustugjöld og þóknanir skiluðu litlu
meiri tekjum árið 1994 en árið á undan.
Svo virðist sem fyrir hverja nýja þóknun
sem upp er tekin hverfi önnur í staðinn.
Lögð hafa verið á ný gjöld, s.s.
færslugjöld vegna debetkorta og
kostnaður tengdur ávísunum hefur
minnkað mikið. En í staðinn hafa
þóknanir horfið gjaldeyris-
viðskipta. Líklegt er að slíkar
þóknanir muni enn dragast
saman á næstu árum.
Sparisjóðirnir auka
enn hlutdeild sína í
innlánum
Umsvif í lánaviðskiptum
minnkuðu á síðasta ári, útlán
drógust saman um 2,4% en
innlán um 0,2%. Innlánjukust
hjá sparisjóðunum og hafa þeir
samanlagt náð um 20% hlut-
deild, en árið 1992 höfðu þeir
aðeins 17,5% hlutdeild.
Sjóðunum er þó misjafnlega
farið og virðast sparisjóðir á
höfuðborgarsvæðinu vera í
geysilegri markaðssókn. T.d.
eykur Sparisjóður vélstjóra
innlán sín um 21% semeralls
37% aukning frá 1992 og útlán
sín um 34% sem er alls 50%
aukning frá 1992. En einnig
má nefna að SPRON og
Sparisjóður Hafnarfjarðar
sækja töluvert á sem glögglega
má sjá af töflu hér til hliðar.
Þessi árangur virðist þó á
kostnað tekna, því vaxtamunur
minnkar þrátt fyrir útlán aukist
hraðar en innlán. Búnaðar-
bankinn er eini bankinn sem
eykur innlán sín og er aukningin
3% en útlán standa í stað.
Sparisjóðirnir hafa aðallega
lánað til einstaklinga og hafa
ekki tapað útlánum í neinum
mæli. En gagnstætt því sem
gerðist annars staðar á Norður-
löndum hafaeinstaklingsgjald-
þrot verið fremur fátíð. Astæða
þess gæti verið tilvera hús-
bréfakerfisins. Tugir milljarða
hafa verið lánaðir og fólki gert
kleift að veðsetja eignir sínar til
25 ára. Þannig gætu auknar
langtímaskuldir við Húsnæðis-
stofnun hafa orðið til þess að
fólki hefur auðnast að standa
skil á skammtímaskuldum í
bankakerfinu, og óformleg
skuldbreyting hefur farið fram
á skuldum einstaklinga. Það
gæti þó hefnt sín í næstu kreppu
þegar litlar eignir verða eftir til
veðsetningar.
ISBENDING
Heildarstærðir úr rekstri banka
og tjögurra stærstu sparisjóða
1993-1994 (milljónir króna)
Rekstrarreikni ngur 1994 1993 Raun-
Rekstrartekjur 16.228 16.463 breyting -2,8%
Vaxtamunur 9.924 10.325 -5,3%
Aðrar tekjur 6.305 6.139 1,5%
Rekstrargjöld 15.392 16.440 -7,8%
Þ.a. laun 5.291 5.236 -0,4%
Framlag í afskrsjóð 4.400 5.718 -24,2%
Óreglulegirliðir (175) (118) -46,8%
Tekju- og eignarsk. 411 352 15,2%
Hagn. af hiutdeildarfél. 327 126 155,1%
Hagnaður 577 (320)
Efnahagsreikningur 1994 1993 Raun-
Eignir 233.071 239.496 breyting -4,3%
Útlán 183.333 184.776 -2,4%
Afskrreikn. útlána 9.474 10.046 -7,2%
Bundið fé í Seðlabanka 3.546 6.046 -42,3%
Skuldir 215.731 222.787 -4,7%
Innlán 148.541 146.410 -0,2%
Útg. skammtímaverðbr. 20.283 21.184 -5,8%
Víkjandi lán 2.464 2.642 -8,2%
Lífeyrisskuldb. 5.122 4.449 13,3%
Abyrgðir v/viðskmanna 8.596 10.503 -21,9%
Eiginfé 17.340 16.709 2,1%
Skuldirogeiginfé 233.071 239.496 -4,3%
Kennitölur
Kennitölur 1994 1993 1992
Arðsemi eiginfjár 3,4% -2,3% -16,0%
Hagnaður/tekjur 3,6% -2,1% -18,5%
Eiginfjárhlutfall 7,4% 7,0% 6,4%
Raunaukning útlána -2,4% 2,2% 1,0%
Raunaukn. innl. og verðbr. -0,9% 3,4% 1,4%
Vaxtatekjur/heildartekjur 61,2% 62,8% 60,8%
Hlutdeild í innlánum og
verðbréfaútgáfu 1994 1993 1992
Landsbanki 37,8% 38,6% 37,9%
Islandsbanki 22,5% 23,4% 23,3%
Búnaðarbanki 19,4% 19,2% 19,5%
SPRON 4,3% 3,9% 3,7%
Sparisj.íKeflavík 3,0% 3,0% 3,0%
SparisjóðurHafnarfj. 2,8% 2,6% 2,6%
Sparisjóðurvélstj. 2,4% 2,0% 1,8%
Aðrirsparisjóðir 7,8% 7,1% 6,3%
Samtals 100,0% 99,8% 98,2%
Heimild: Arsreikningar og útreikningar Vísbendingar
Af öðrum merkum við-
burðum frá útlánahlið má nefna að allar
innlánsstofnanir í heild minnkuðu útlán
sín til fyrirtækja um 7,6 milljarða. En
íslensk fyrirtæki kepptust við að greiða
upp skuldir sínar á síðasta ári og skuldir
atvinnuvega við innlendar lánastofnanir
minnkuðu alls um 9,3 milljarða. Utlán
aukast mest til sveitarfélaga eða 24,5%.
Lausafjárstaða
Lausafjárstaðan á síðasta ári var vel
yfir lögboðnu lágmarki sem er 10% og
náðihámarki íágúst, 16,4% en minnkaði
svo jafnt og þétt þar til hún var orðin
12,5% í desember. Innlánsstofnanirhafa
2