Frjáls verslun - 01.05.1944, Blaðsíða 31

að hverfa með sauði sína og komu þeim hvergi
á markað. Má geta nærri hvílíkt tjón og óhag-
ræði hefir af því stafað, er vetur fór í hönd.
Víða var þá erfitt að skipa fénu út, því að
bryggj ur skorti, eða þá að þær voru svo lélegar
að stórum skipum var vart að þeim leggjandi.
Oft hrepptu sauðaskipin veður ill, og urðu þá
að vonum mikil vanhöld á fénu. Við skulum nú
heyra, hvað Zöllner segir okkur um haustferð,
sem hann fór hingað til lands fyrir tæpum 60
árum:
„Árið 1888 keypti ég af vini mínum, Mr.
Vaughan, þeim sem byggði brýrnar yfir Ölvusá
og Þjórsá, gamalt farþegaskip, „Sumatra". Lét
ég síðan gera á því nokkrar breytingar, svo
hægt væri að hafa það til sauðfjárflutninga.
Var skipið síðan fermt og haldið til íslands.
Vörum var skipað upp á Seyðisfirði og Akur-
eyri. Því næst var farið að skipa út Eyjafjarðar-
fénu, og var byrjað við Oddeyrarbryggju. Gekk
það allt vel.
En eftir var Svalbarðseyri. Þar átti að taka
það, sem eftir var af farminum, og var það
stór fjárhópur. Þegar þangað kom fór mér ekki
að lítast á blikuna. Bryggjan var veikbyggð, en
skipið stórt. Ég sagði við skipstjórann, að það
mundi aldrei blessast að leggja 400 feta skipi
að slíku bryggjuskrifli. En hann var á öðru
máli. Benti á, að veður væri gott og sjólaust, og
væri hægðarleikur að ganga svo frá,skipinu, að
það haggaðist ekki. En þetta fór á aðra leið.
Með útfallinu hreyfðist skipið lítils háttar, en þó
nóg til þess, að bryggjan fór með. Ég beið nú
ekki boðanna, fékk mér tafarlaust bát og var
róinn lífróður til Akureyrar. Þar tókst að fá
mannafla og útskipunarbáta til að flytja Sval-
barðseyrarféð um borð. Seinkaði þetta ferðinni
um hálfan annan sólarhring.
Er nú látið í haf og ber ekkert til tíðinda
fyrr en komið er fyrir Langanes. En þá um
nóttina skellur á okkur hamslaust stórviðri af
norðaustri. Gerði brátt haugasjó svo að gekk
yfir afturþiljur á skipinu. En ég hafðist við
afturá ásamt brytanum og slátraranum. Vor-
um við þarna gersamlega einangraðir og gátum
ekkert samband haft við aðra skipsmenn. Innan
stundar streymdi sjórinn í stríðum straumum
ofan í káetuna.
Mig langaði ekkert til að drukkna í káetunni,
svo að ég dreif mig upp á þilfar og fékk slátrar-
ann með mér. Þar gafst á að líta. Allar kvíarnar
mölbrotnar og vatnið meira en í hné, því öll af-
rennslisopin höfðu stíflast af heyi. Við pauf-
uðum okkur áfram, hvor með sínum öldustokk,
þangað til við fundum afrennslisopin og gátum
rifið úr þeim stíflurnar. Tók þá vatnið brátt að
FEJÁLS VERZLUN
lækka. Síðan rifum við upp heybaggána, þjöpp-
uðum fénu þétt saman á hléborða og köstuðum
heyinu yfir hrygginn á því. Tóku kindurnar
þegar að éta gráðugt hver af annarar hrygg. I
þessu púli stóðum við þrjá klukkutíma, og var
þá ekki orðinn þurr þráður á okkur frá hvirfli
til ylja. En nú var veðrið tekið að lægja. Við
fórum því niður, fengum okkur vel að borða og
vænan rommtoddý!
Þetta fór allt betur en á horfðist. Við fórum
til Liverpool — fyrsti íslenzki sauðafarmurinn,
sem þangað kom. Við höfðum ekki misst nema
41 kind af 6600. Það var vel sloppið.“
Hafnarverkfall í London 1889
En ástandið hefir breyzt víðar en hér. Verka-
mannasamtökin í Bretlandi voru þá ekki orðin
jafn voldug og nú er. Um þetta segir Louis
Zöllner:
„Þegar ég frétti lát John Burns, rifjaðist
upp fyrir ,mér atburður, sem gerzt hafði fyrir
mörgum árum. Hafnarverkamenn í London
höfðu þá gert verkfall undir forustu þessa
kunna verkalýðsleiðtoga. Og það féll í minn hlut
að brjóta þetta verkfall.
Eins og kunnugt er var John Burns fyrsti
verkalýðsforinginn í Bretlandi, sem komst í ráð-
herrasess. Hann og Morley lávarður sögðu sig
úr stjórn Asquiths 1914, í mótmælaskyni við
stríðsyfirlýsinguna.
En snúum okkur að verkfallinu í London.
Þetta var haustið 1889. Ég hafði tekið gufuskip-
ið „Scandinavia" á leigu til íslandsferða þá um
haustið. Með því að taka skipið strax í notkun
komst ég að góðum kjörum með leiguna. Ekki
var enn kominn tími til að senda skipið til Is-
lands og lét ég það því fara eina ferð til Sunds-
vall og flytja þaðan timburfarm til London.
Gekk það allt vel. En tveim dögum eftir komu
skipsins til London hefst verkfallið.
Þegar ég frétti þetta, var ég staddur í Leith
að undirbúa afgreiðslu haustvaranna til íslands.
Ég setti mig þegar í samband við móttakendur
timburfarmsins, Duus og Brown, norsks firma
í London. Þeir gerðu allt, sem þeir gátu, til að
láta afferma skipið, og tókst fyrir tilstyrk nokk-
urra liðsforingjaefna úr sjóhernum að ná
nokkru í land. En þá gerist það, að verkfalls-
menn loka höfninni og koma í veg fyrir að skip-
ið geti fengið matvæli eða nokkuð annað úr
landi.
Ég símaði þá til banka míns og bað hann að
senda mér til ráðstöfunar í Edinborgarbanka
2000 sterlingspund. Þessa upphæð tók ég út í
31