Frjáls verslun - 01.01.1985, Síða 25

Gengisfelling síðari hluta
ársins?
Ef litið er til iðnaðarins, þá má
skipta honum i þrennt i stærstum
dráttum, það er iðnaö til útflutn-
ings án stóriðju, stóriðju og
heimamarkaðsiönað. Ef athugað
ervægi einstakragreina innbyrð-
is má nota ársverk sem mæli-
kvarða, en sé það gert sést aö
heimamarkaðsiðnaöur hefur um
þrjá fjórðu hluta þeirra. Útflutn-
ingsiönaður er með um einn tí-
unda og stóriðja um 15%.
Ef litið er lauslega á afkomu
iðnaðarins á árinu 1984, má ráða
að hagur heimamarkaðsiðnaðar-
ins hafi vænkast frá árunum áöur,
en launahækkanir innanlands sl.
haust settu þar auövitað strik í
reikninginn, eins og öðrum at-
vinnugreinum. Þá er ennfremur
talið að hagur útflutningsiðnaðar
hafi batnaö framan af árinu 1984
og einnig er talið að afkoma stór-
iðju hafi verið viðunandi, a.m.k.
gekk rekstur járnblendiverk-
smiöjunnar allvel, en tap varð á
rekstri álversins, sem skapast af
lækkandi álverði á heimsmark-
aði.
„Sama gerist með iðnaðinn.
Hann mun þurfa að horfast i augu
við kostnaðarbreytingar, miðað
við stöðugt gengi og breytingar á
kostnaði eru það örar að þetta
mun leiða til þess að þörf verður
á enn einum stóruppskurði síðari
hluta ársins. Ég óttast það aö
það þýði gengisfellingu að
óbreyttu og síðan óvissu á vinnu-
markaöinum.
Þá er einnig rétt aö minna á
það, að þaö sem iðnaðurinn þarf
að glima við, er samkeppni við
vörur sem fluttar eru inn frá Evr-
ópu og skapar það vanda að Evr-
ópumyntin hefur þróast með allt
öðrum hætti en dollarinn. Á sama
hátt má segja aö það hafi valdið
þeim erfiðleikum sem flutt hafa út
vörur á Evrópumarkað. Það er
ekki litið atriði, samfara kostnað-
araukningu okkar og verðbólgu,"
sagöi Magnús.
Afkoma verslunar misjöfn
Nokkuð erfitt er að fóta sig á
afkomu verslunarinnar i landinu.
Um afkomu hennar liggja tiltölu-
elga litlar upplýsingar, þrátt fyrir
að ýmsir aðilar i þjóðfélaginu full-
yrði að verslunin skili miklum
hagnaði. Auðvitað er hugsanlegt
að einhverjar verslunargreinar
séu mjög ábatasamar, en Ijóst er
aö það á alls ekki við flestar eða
allargreinarverslunarinnar.
Ýmislegt bendir þó til að hagur
verslunar hafi verið allgóður á
árinu 1984, þar sem m.a. er talið
að meðalálagning hafi ekki
lækkaö sem hlutfall af vörukaup-
um i smásöluversluninni í heild.
„Hvað verslunina varðar, þá
liggja ekki fyrir neinar beinar tölur
þar, sem hægt er að átta sig á,
hvaö afkomu áhrærir. Þó virðist
vera aö afkoman sé mjög misjöfn
eftir fyrirtækjum og svo aftur eftir
verslunargreinum. Segja má að í
matvöruversluninni, smásölu-
versluninni, þar sem samkeppnin
er feykilega hörð, er afkoman
vafalaust i járnum viða. Þó er
erfitt aö segja hvernig staðan er
eftir árið 1984, því þetta er senni-
lega fyrsta árið þar sem menn
þurfa að aðlaga sig nýjum að-
stæðum, miðað við aukið frelsi í
verðlagningu. Á því sviöi á maður
eftir að sjá hver afleiðingin verður.
Það eina sem hægt er að segja
með vissu, er það að neytandinn
hefur hagnast á lækkuðu vöru-
verði i kjölfar aukinnar sam-
keppni,“ sagði Magnús.
„Þó alltaf sé verið aö segja að
verslunin græði, þá er ég ekki
meö neinar tölur á borðinu, sem
geta sagt mér það. Það eina sem
hægt er að segja, er að staða
matvöruverslunar í smásölu er
óviss og ég er vantrúaður á það
að þar sé góö afkoma, þar sem
samkeppnin er mjög hörð. I hin-
um greinunum, tel ég að staðan
sé betri en hún hefur verið und-
anfarið, en um það er erfitt að
segja ákveðiö.
Ef aftur á móti er litiö til þess-
ara stóru þjónustuaðila, sem
horft hefur verið á til og sagt að
hafi hagnast verulega á undan-
förnum árum, eins og skipafé-
laga, þá er Ijóst að afkoma þeirra
mun ekki verða neitt lík þvi sem
hún var á árinu 1983 og maður á
eftir að sjá að olíufélögin og ýmis
af þessum stærri þjónustu fyrir-
tækjum hafi sömu afkomu og
þá,“ sagði Magnús Gunnarsson.
25