Lesbók Morgunblaðsins - 15.04.1962, Qupperneq 2

SVIP-
MVND
.............................,
JL iat var tákn hraðans —
og Edoardo Agnelli lifði og
hrærðist fyrir hraðann. Hann
átti einkaflugvél sem hann
flug sjálfur og hún átti eftir
að kosta hann lífið þegar ó-
happ varð í lendingu hjá hon-
um í Livorno.
Þá var Giovanni yngri að-
eins 14 ára gamall — og stóð
uppi föðurlaus milljónari.
Það átti fyrir honum að
liggja að láta snemma til sín
taka í hinum mörgu fyrirtækj-
um föður síns, sem nú lutu alls
herjarstjórn sérstaks „r-ekstrar
fyrirtækis,“ I.F.I. En hann átti
lí'ka eftir að borga fyrir þá á-
striðu á hraða, sem hann hafði
fengið í arf frá föður sínum.
Fyrir noklkrum árum varð
hann fyrir svo alvarlegu bíl-
slysi, að síðan hefur hann ver-
ið örkumla.
Það er einkennandi fyrir
hann að hann lét gera skrifstofu
sína á fyxistu hæð Fiat-bygg-
ingarinnar þannig úr garði, að
hann gæti ekið beint inn í
hana í bíl sínum, til að kom-
ast hjá öllu umstanginu í sam-
bandi við hjóilaistóii og annað
þess háttar.
Þegar á unga aldri lifði Gi-
ovanni óhófslíifi í höll fjöl-
skytldunnar, en hann sýndi að
það var töggur í honum, þegar
hann gekk í lið með skæru-
liðunum á Norður-Ítalíu á
stríðsárunum og barðist gegn
Mussolini. Hann sneri heim
við mikinn orðstír fyrir ráð-
snil'ld og hreysti — og kom
GIOVANNI AGNELLI
Genf hefur á liðnum vetri verið
▼ettvangur margs konar funda og þinga
nm vandamál stjórnmála og hemaöar,
en síðustu mánuðina hafa líka átt sér
stað viðræður í skugga Mont Blanc,
sem voru allt annars eðlis og fóru fram
með mikilli leynd. Verði árangur af
þeim — og margir halda að hann sé
þegar orðinn — þá munu þær leiða
til einnar stærstu samsteypu bílafram-
leiðenda í heiminum.
Aði'larnir, sem ræðast við, eru nefni-
lega risafyrirtækin Michelin og Fiat, og
viðræðumar beinast að því, að Fiait taki
við meiriparti hlutabréfanna í Citroen-
bílaverfcsmiðjunum frönsku, sem nú
eru í eigu Michelin-samsteypunnar.
Vert er að hafa í huga, að Michelin
er ekki að losa sig við hlutabréfin, af
því fyrirtækið sé í fjárhags-
vandræðum, en það orð ligg-
ur á, að Miohelin, sem er stór
framleiðandi ails kyns bíla-
hluta en þó fynst Og fremst
hjóibarða, ætli nú að beina
allri orku sinni að þvi að
færa sér í nyt nýja aðferð til
að framleiða gervigúmmí.
Gangi samningar fyrirtækjanna að
óskum, verður hér um að ræða þriðja
stærsta bílaframleiðanda heims, næst á
aftir Ford og General Motors. Meðal
bila, sem fyrirtækið roun þá haifa á
boðstóilum, verða Fiat, Simca, Citroen
ag Panhard auk ýmissa tegunda sem
framleididar eru í smærri stíl í Frakk-
landi og Þýzkalandi, á Spáni og ftalíu.
Samanlagt framileiddu allar þessar
verksmiðjur eina milljón fóltosbíila og
130.000 vörubíla árið 1960 — og samnt
hefur framileiðslugeta þeirra ekki verið
íullnýtt, svo hér er sannarlega um
mikið bákn að ræða.
Ástæðunnar til þess að Miohelin hef-
ur bundið svo mikið fjármagn í Citroen-
verksmiðjunum verður að leita aftur
tii ársins 1934.
C itroen-fyrirtækinu var komið á
fót með sannri snilld af hinum merki-
lega verkifræðingi André Citroen, sem
ákvað að nýta hið mikla landrými vopna
verksmiðja sinna úr fyrri heimsstyrjöld
til að framleiða bíla, og bíll hans varð
svo vinsæil — árleg framleiðsla er rúm-
iega 100.000 bílar — að hann var með
réttu kallaður „bilakóngur Evrópu“.
En hvort sem þessi litli maður með
samankipruðu augiun bak við hornhvöss
nefgleraugun var meiri verkfrœðingur
en fjármálamaður, eða hvort það voru
hinar mifclu viðsjár í Frakfcflandi árið
1®34, sem lentu á honum, þá koonst
hann a.m.k. í svo miklar kröggur, að
hann varð að fara fram á áheyrn hjá þá
verandi forsætisráðherra Frakklands,
Flandin, til að leggja fyrir hann efna-
hagsvandamál fyrirtækisins.
Hér er rétt að draga það fram, að
André Citroen var víðþekktur fyrir ó-
hófslifnað og stjórnlausa ástríðu á spila
vítum Evrópu.
Flandin varð að gera honum ljóst,
að ríkið gæti ekki stutt einkafyrirtæki
fjárhaglslega í stórum stíl — og það eru
vist engar ýkjur að Citroen stóð á barmi
gjaldiþrots. En þá var það að Miohelin-
fyrirtækið kom til sögunnar. Stofnandi
þess, Edouard Michelin, var enn á lífi.
Vegna hagismuna sinna í sambandi við
gúmmí og hjólbarða bauðst hann ti'l
að leggja fram nauðsynlegt fjármagn til
að halda Citroen-verk'smiðjunum gang-
andi, og leiddi þáð smiám saman til þess
að hann eignaðist meirihlutann í fyrir-
tækinu.
André Citroen var leyft að halda stöðu
forseta fyrirtækisins að nafninu til, en
hafði ekki lengur nein áhrif á rekstur
þess eða tiihögun. Varð það honum svo
mikið áfall, að hann lézt árið eftir.
Citroen-ættin er þannig löngu úr sög-
unni í fyrirtækinu sem ber nafn henn-
ar, en Fiat hefur hins vegar alla tíð
verið í böndum sömu ættar, og full-
trúi fyrirtækisins og ættarinnar út á
við er hinn glæsilegi heimismaður Gio-
vanni Agnelli.
Það var afi hans, Giovanni Agnelli
eldri, sem stofnsetti fyrirtækið í Torino,
en það fór fyrst verulega að færa út
kvíarnar undir stjórn sonar hans, Edo-
ardos. Hann gerði Fiat-bilinn heirns-
þekktan, en jafnframt kom hann á fót
í sambandi við sívaxandi bílaverksmiðj
ur sínar ýmiss konar öðrum fyrirtœkj-
um t.d. einni steerstu kúluliðaverk-
smiðju sem til er í heiminum, og auk
þess hinu dlásamlega vetraríþróttasvæði
Sestriere með sólríkum, hringlaga gisti-
húsum, sem urðu upphafið að víðfæk-
um áhrifum ítalskrar byg.gingariistar
um heim allán.
raunar líka heim með gælunafnið „Gi-
anni“ sem bann er hreykinn af enn í dag.
Á. síðustu árum hefur mikið verið
rætt um „la dolee vita“ (hið ljúfa líf) á
Ítalíu. Og ekki er því að neita, að Gianni
hefur til að bera ýmsa eiginleika hins
kæriingariausa lífisnautnarmanns, en
hann hefur samt aldrei Orðið fyrir þeirri
hörðu gagnrýni, sam ýmsir aðrir hafa
orðið að þola. Sennilega á skæruliða-
frægð hans frá stríðsárunum einhvern
þátt í þessu, en það staifar líika af því,
að menn hafa á tilfinningunni að hann
geti gert ýmdislegt fleira en sigla
skemmtisnekkjum og eyða nóittum við
spilaborðin.
Og loks ber að hafa i huga, að hann
gæti varla komizt hjá þvl að vera
vinsæll á ftalíu, þar eð hann er eigandi
eins frægasta knattspyrnufélags í land-
inu, „Juventus“, sem er sfcolt Torino-
búa og hefur unnið meistarakeppni
Ítalíu sex ár í röð. J
Kannski er það satt, en kannski er
það bara I samræmi við leikreglurnar,
þegar Fiat ber til baka sögusagnir um,
að fyrirtækið haifi keypt hlutaibréfin í
Michelin-verksmiðjunum. En um við-
ræðurnar í Genf liggja fyrir svo ná-
kvæmar upplýsingar, að erfitt verður
að hafa þær að engu.
Hvað sem þessu líður, þá hafa sögu
sagnir um væntanlega samsteypu Fiats
og Michelins vakið mikla athygli og há-
værar umræður, bæði meðal iðnrek-
enda og kauphallanmanna, Og það þvi
fremur sem nú standa fyrir dyrum víð
tækar breytingar á efnahagislífi megin-
landsins í kjölfar Bfnahagsbandalagisins,
breytingar sem rnunu færa þessum riisa-
vöxnu fyrirtækjum alveg ný starfsskil-
yrði.

Ödipús
Frh. af bls. 1
ekki, hvaða mann bainn hafði vegið.
Ödipús hélt áfram að reika um
landið og vissi ekki, hvað hann átti
af sér að gera. Á þessum filækingi
heyrði hann sögu um skelfilega ó-
gæfu, er dunið hafði yfir Þebu. Mik-
il óvættur, er Sfinx nefndist, hafði
setzt að í landinu. Sfinxin var þann-
ig sköpuð að hún hafði ljónsskrokk,
fuglsvængi, en brjóst og höfuð sem
kona. Sfinxin sat í klettaeinstigi á
leiðinni til borgarinnar og lagði gátu
fyrir alla, sem um veginn fóru. Eng-
inn gat ráðið gátuna og Sfinxin
hratt þeim öllum fram af hömrun-
um, svo að þeir biðu bana.
E,
I ftir hin sviplegu endalok
Laíosar konungs, fór Kreon bróðir
Jóköstu með landstjómina í Þebu í
nafni drottningar. Kreon hét hverj-
um þeim manni, sem ráðið gæti
gátu Sfinxinnar og bjargað landinu
frá þessum hörmungum, að sá skyldi
hljóta ríkið og drottninguna að
launum. Margir freistuðu gæfunnar,
þar sem til mikils var að vinna, eu
allir stóðu ráðþrota gagnvart gátu
Sfinxinnar og hlutu hörmulegau
dauðdaga. Um síðir bar Ödipús
þama að og hugðist hann ganga leið
sína fram hjá Sfinxinni. En hún
krafðist þess að hann réði fyrst gátu
sína, er hljóðaði svo: Hvaða skepna
er það, sem gengur á fjórum fótum
á morgnana, tveimur um miðjan
daginn og þremur á kvöldin? Ödi-
pús svaraði óðar, að þessi skepna
væri maðurinn, sem í bernsku skríð-
ur, gengur á tveimur fótum þegar
hann er uppkominn, og að síðustu
styður sig hrumur við staf í elli
sinni. Þar með var gátan ráðin og
Sfinxinni varð svo mikið um, að
hún hrökk sjáif fyrir björgin og lét
iifið.
Ödipús hélt þá inn í borgina og
hlaut þar laun eins og lofað hafði
verið. Hann varð konungur í ríkinu
og gekk að eiga Jóköstu drottn-
ingu. Síðari hluti spádómsins var
þar með kominn fram, því að ör-
lögin verða ekki umflúin. Liðu nú
mörg ár og móðir og sonur ríktu
í Þebu og bjuggu saman í ástríku
hjónabandi. Þau eignuðust fjögur
börn, tvo sonu og tvær dætur. Hvor-
ugt þeirra hafði hina minnstu hug-
mynd um þann hryllilega glæp og
svívirðu, er þau höfðu drýgt.
En þótt þeim væri ókunnugt um
ódæði sitt og væru aðeins leiksopp-
ar grimmra örlaga, þá hlaut samt
refsingin um síðir að dynja á þeim
með ógnarþunga og sérstaklega á
Ödipúsi, þeim ógæfumanni, er fyrst
hafði myrt föður sinn og gengið síð-
tltgefandi: H.f. Árvakur. Reykj avíic.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarncison frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjóm: Aðalstræti 6. Sími 22480.
2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS