Lesbók Morgunblaðsins - 15.10.1967, Blaðsíða 13

SMÁSAGAM
Framhald aí bls. 5
„Þa'ð dimmir alltaf einhvern tíma.‘‘
Hún hálfhljóp nokkur skref niður fjör-
una eins og hún hefði séð silfurbréfið.
Dauft geislabrot barst frá brotnandi
öldu. Dreifðar maurildislegar froðutung-
ur sleiktu sandinn.
„Ertu viss um, að þú skiptir ekki um
skoðun og komir með og fáir drykk?“
„Nei, þakka þér fyrir. Ég stanza aðeins
lengur. Mig langar að finna silfurbréfið
mitt.“
„Er það satt? Hvers vegna?“
Hún gekk nú í burtu, sneri andlitinu í
sólsetrið og laut eitt höfði.
„Ég vil það bara. Ég ætla bara að
ganga fjöruna nokkrum sinnum enn.
Kanntu ekki lagfð: „Fjöruna geng ég?“
Honum fannst hann heyra hana and-
varpa. Ef til vill hafði hún allt í einu
haldið niðri í sér andanum.
„Það held ég varla.“
„ Skemmtilegt lag:
„Fjöruna geng ég
fellur að sær.
kemurð’ ei bráðum,
kæri, mér nær? ...“
Hún var þegar komin of langt til
þess, að hann gæti heyrt endi lagsins.
Mynd hennar bar svarta við dvínandi
koparbjarmann, sem lék yfir sjónum.
„Ég er hræddur um, að þú spáir ekki
mikið hér eftir,“ kallaði hann. Hann
fékk ekkert svar. Hann leit snöggt á
hana, dökknandi sandinn og sleikjandi
maurildistungurnar og gekk síðan upp
úr fjörunni og upp í sandöldurnar.
Kvöldblærinn var sterkari þar. Grá-
gul hár melgrasins þrýstust að mjúkum
sandinum. Það skrjáfaði í blöðum fjöru-
þistilsins.
Það skrjáfaði einnig í silfurbréfinu,
sem festst hafði í melgrasinu.
„Hún fór í öfuga átt,“ sagði hann upp-
hátt.
Hann var kominn hálfa leið niður í
fjöruna og veifaði silfurbréfinu, þegar
hann gerði sér ljóst, hvað hann var að
gera.
„Hérna er ég með bréfið þitt,“ sagði
hann. „Ég er búinn að finna það.“
Skyndilega þagnaði hann og leit um
leið í kringum sig, ef einhver kynni
að hafa heyrt til hans.
Allt í einu fann hann, hvað hann
hagaði sér kjánalega alveg eins og bölv-
að fífl. Hann litaðist fljótlega um á
ströndinni í vaxandi rökkrinu til
þess að fullvissa sig um, að stúlk-
an hefði ekki heyrt hann hlaupa til
baka með þetta hlægilega pappírs-
snifsi. Hvers vegna í fjáranum skyldi
þetta vera svo mikilvægt fyrir hana?
Hvað í heiminum gæti nokkur gert við
þetta?
Honum fannst tími til kominn að
hætta að flækjast þetta um eins og asni
og fara heldur heim í félagsheimilið og
fá sér viskíglas, kannski tvö.
Hann lagði af stað upp í sandöldurn-
ar og vöðlaði silfurbréfinu í litla kúlu
á meðan. Uppi á ölduhryggnum sneri
hann sér aftur við og leit til baka.
Fjaran var alveg mannlaus. Hann
fleyg'ði silfurkúlunni innan um stein-
ana, sem líktust svo mjög eggjum, orpn-
um af löngu horfnum fuglum og skeytti
ekki einu sinni um, hvar hún datt.
Að lokum horfði hann á síðustu kopar-
litlu skýjatrefjar sólarlagsins og hrósaði
happi.
„Það er bezt að freista ekki gæfunn-
ar um of,“ hugsaði hann. „Maður gæti
lent í einhverju undarlegu. Hvað sem
öðru líður fékkstu kúluna þína aftur.
Vertu ánægður."
Enn hlustaði hann eftir rödd hennar
eða fótataki, en allt, sem heyrðist var
þytur vindsins og öldurnar, sem komu
og fóru og skvettust öðru hvoru upp á
rökkvaða ströndina.
Þáð var alveg eins og sjórinn héldi
öðru hverju niðri í sér andanum, en
tæki svo að raula lítið brot úr lagi.
Anna María Þórisdóttir þýddi.
GRINDAVÍK
Framhald af bls. 11
6. vísa: Jón frá Miðbænum Jónsson á
Þorkötlustöðum II, 39 ára. Kona 'hans
var Valgerður Guðmundsdóttir og áttu
þau mörg börn. Jón dó 13. desember
1882.
7. vísa: Árni Magnússon, Þorkötlu-
stöðum III var fertugur. Hann var
kvæntur Guðrúnu Þórðardóttur. Hún
lézt af barnsförum 14. febrúar 1866, en
Árni kvæntist aftur. Síðari kona hans
var Valgerður Gamalíelsdóttir frá Gafli
í Flóa. Árni andaðist 12. júlí 1870.
8. vísa: Jón Hafliðason á Hópi I, 49
ára. Gróa Þórðardóttir hét hans kona.
Þau fluttust frá Grindavík til Sand-
gerðis.
9. vísa: Einar Jónsson, hreppstjóri í
Garðhúsum var 27 ára, giftur Guðrúnu
Sigurðardóttur frá Götu í Selvogi. Með
al barna þeirra var Einar Guðjón Ein-
arsson, hinn kunni útgerðar- og athafna
maður í Grindavík.
10. vísa: Sæmundur Jónsson á Járn-
gerðarstöðum II, 32 ára. Kona hans var
Sigríður Bjarnadóttir frá Hólmabúð í
Vogum Hannessonar. Þau áttu mörg
börn. Me'ðal þeirra voru dr. Bjarni nátt-
úrufræðingur og Margrét kona Tómasar
Guðmundssonar á Járngerðarstöðum.
Sæmundur var bróðir Einars í Garðhús-
um.
11. vísa: Jón Sveinsson á Járngerðar-
stöðum I, 40 ára. Hann dó 17. júní 1869
og segist dr. Bjarni Sæmundsson muna
það fyrst eftir sér, er Jón var jarð-
sunginn. Ekkja hans var Þrúður
Magnúsdóttir frá Vallarhúsum, fluttist
þangað eftir lát hans.
12. vísa: Þórður Matthíasson á Húsa-
tóttum er ekki í manntali þar, árið sem
vísirnar eru kveðnar, sjálfsagt utan-
plássmáður, enda var ekki óalgengt að
austanmenn, t.d. bændur úr Árnesþingi,
væru formenn í Grindavík. Þ«r fengu
sínar formannsvísur ekki síður en heima
menn. Þessar eru t.d. um Hannes Þor-
leifsson í Miklaholtshreppi í Flóa, sem
á sínum tíma var formaður í Grinda-
vík:
Dýrum glanna drómund á
dregst að hranna safni
bóndinn Hannes Helli frá,
hraustra manna jafni.
Stjórnar lipurt, stífir bönd
stjórn ei fipast mundi
vænu skipi og vaskri hönd
vaggar nipurt undir.
(ísl. sagnaþ. og þjóðs.)
13. vísa: Guðmundur Ingimundarson.
I manntali á Húsatóttum þetta ár er
hann talinn 20 ára vinnumaður hjá ekkj-
unni Valgerði Guðmundsdóttur. Hún
hafði verið gift Jóni Sæmundssyni
(seinni kona hans), sem lézt úr taksótt
um sumarmál 1863. Hann var faðir Sæ-
mundar á Járngerðarstöðum og Einars í
Garðhúsum. Jón keypti Húsatóttir árið
1836 fyrir 630 ríkisdali.
Valgerður á Húsatóttum bjó stórt,
hafði 15 manns í heimili. Þetta ár var
Staðarprestur sr. Jón Jakobsson, í hús-
mennsku hjá henni með fjölskyldu sína.
Guðmundur Ingimundarson fluttist að
Húsatóttum frá Reykjavöllum í Biskups-
tungum ásamt barnsmóður sinni Guð-
björgu Egilsdóttur, 27 ára. Þau giftust
og fóru að búa í Móakoti í Staðar-
hverfi. Ekki var dvöl þeirra þar nema
tvö ár og fluttust þau þá burt úr Grinda
vík, hvar sem gæfan hefur svo síðan
„glingrað við Guðmund Ingimundar-
nið.“
14. og 15. visa: Jón Magnússon og
Árni Guðmundsson, sem vísur þessar
nafngreina, virðast ekki vera í mann-
tali Grindavíkur þegar þessar formanns
vísur voru kveðnar.
hagalagcfar
Ekki styttust bæjargöngin.
í þann tíma, er Björn Sæmundsson
bjó á Ekkjufelli, var lögferjan á Lagar-
fljóti þar, en hafði áður verið í Ekkju-
fellsseli. Einu sinni kom Zeuten læknir,
sem þá bjó á Eskifirði, þar yfir fljótið.
Hann hafði verið sóttur upp í Fell,
mig minnir að Ormarsstöðum. Þá stóð
svo á að Gúðmundur, sonur Björns, þá
ungur drengur, var talsvert veikur og
bað Björn lækninn að líta á hann. Lækn-
ir kvaðst engan tíma hafa til þess, og
tjáði þar engin orð um að hafa, hann
sat við sinn keip, og var þó eigi talið,
að bani væri búinn þeim, sem hann var
sóttur til. — Daginn eftir kom Zeuten
aftur, gekk til Björns, þar sem hann var
að slá á túninu og sagði að nú skyldi
hann líta á drenginn. „Ég hef ekki haft
tíma til að stytta bæjargöngin síðan
í gær“, anzaði Björn og hélt áfram við
verk sitt. Vi'ð það fór læknir leiðar sinn-
ar. (Gísli í Skógargerði.)
Felldu þau Bogi hugi saman.
Þá er Bogi (Benedictsen) var í Hóla-
skóla var hann stundum í jólaleyfi á
vetrum hjá sr. Pétri Péturssyni á Mikla-
bæ eða Vigfúsi Scheving sýslumanni á
Víðivöllum. Var þá uppeldisstúlka hjá
sýslumanni, Anna Þorsteinsdóttir, föður-
systir Jónasar skálds Hallgrímssonar og
felldu þau Bogi hugi saman og trúlof-
uðust. En sr. Stefán Þorsteinsson á Völl-
um, bróðir Önnu, segir í ættartölum
sínum (í minni eigu) að Bogi hafi „ekki
fengið þess ráðið fyrir sínum“ að kvong-
ast Önnu, hafi hún þótt fátæk. Var hún
fríðleiksstúlka og gerfileg og vildi Ari
læknir Arason á Flugumýri einnig fá
hennar, en hún giftist síðar síra Mágn-
úsi í Steinnesi (d. 1838) syni Árna bisk-
ups Þórarinssonar. (Merkir íslendingar.)
Ætli það eigi fyrir yðiur að liggja.
Sunnefa og Einar maður hennar
bjuggu í Hrunakrók, en eftir að þau létu
af búskap voru þau einhvern tíma
vinnuhjú í Hruna hjá sr. Jóhanni Briem.
Sunnefa og Einar sváfu í sama rúmi.
Einhverju sinni var hún a'ð búa um
rúmið, áður en háttað var og prestur
að ganga um gólf. Þá segir hann við
Sunnefu: „Ekki langar mig til að sofa
hjá þér, Sunnefa.“ Þá segir kerling og
hnussar í henni. „O, ætli það eigi fyrir
yður að liggja.“
Presturinn hafði tekið eftir því, að
kerlingin ýtti öllu fiðrinu úr undirsæng-
inni efst í rúmið, þar sem hún lá, en
lét karlinn liggja í gryfju við stokk
fram.
(ísl. sagnaþ. og þjóðsögur.)
43 úr Grindavík.
Árið 1788 skrifáði Levetzov stiftamt-
maður bréf til alþýðu í ýmsar sýslur
Suðurlands, um það hvað margir mundu
vera færir um að taka þátt í vörnum
landsins ef ófrið bæri að höndum og
með hverju þeir mundu berjast, og bið-
ur menn að rita á bréfin og senda sér
svo aftur.
í Grindavík gáfu 43 sig fram til land-
varnanna. Þar af vill 31 berjast með bar-
efli, 5 með arngeir, 4 með gevær og
barefli, 1 með bajonet, 1 með byssu og
1 með byssu og sverði. Hreppstjórar
Grindavíkurhrepps skýra frá að ókunn-
ug ófriðarskip muni ekki rata inn á
Grindavík og hafa því verið búnir að
gleyma Tyrkjanum. (Sunnanfari.)
t--------------------------------------------------
Viö óhreinan sand
Eftir Dag Þorleifsson
Við óhreinan sand í ögri
var aflanum landað
og brúðaröl bruggað í skyndi
og blótsvíni grandað.
Ég veit ekki hverskonar vessum
þess blóð var blandað.
Og eftir álfkvennamessu
var engladans hafinn;
álengdar hökti þó einhver
og ósýni vafinn.
Ég veit ekki hver þar í skugganum
studdist við stafinn.
I sandinum eldur var aukinn
og umhverfis troðið.
I pottinn þá káfaði krumla
og komst víst í soðið.
Ég veit ekki heldur með vissu
hvort var henni boðið.
Og aldrei við óhreinni sanda
var aflanum landað
og aldrei í ögri svo þröngu
var áttæring strandað
og aldrei var blótsvíni betra
á blóðvelli grandað
og ekki til öldrykkju skárri
var eitthvert sinn vandað.
Ég veit ekki hverskonar vessum
það vín var blandað.
15. október 1967
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13