Lesbók Morgunblaðsins - 03.03.1968, Blaðsíða 11

vv~-

■ ■

> - * ' • ;
* * '
■
■
•-■-.".
••'' vv,..
.

iiwtsmmi
■< '• •■■•••• >;;;v.•'
•■•■•■•■.> m&>-
:M0Mk
.■.,■■■:.■:..■

i {U

' " '
Pétur Karlsson:
SÓLARHRINGUR í VENEZUELA
egar við loks 26. desember léttum akkerum í Vera Cruz í Mexikó tók við
fimm daga sigling á spánska skipinu Virginia de Churruca frá Valencia, þar til
við komum til La Guaira, sem er hafnarborg Caracas, höfuðborgar Venezuela.
Við sigldum á sléttum, bláum fleti Carribean hafsins milli Kúbu og Jamaica og
sást til lands beggja megin. Önnur landssýn á leiðinni voru vitarnir og flögtandi
ljós olíuhreinsunarstöðvanna í Aruba og Curacao á Hollenzku Vestur-Indíum.
Norðurströnd Venezuela er klettótt og fjöllótt og nær trjá- og plöntugróður
alla leið upp á efstu fjallatindana. Af hafinu sýnist La Guaira stærri en hún
er og eins og svo margar aðrar borgir í hitabeltinu virðist hún úr fjarlægð vera
fögur og hvítþvegin í skærri birtu síðdegissólarinnar. Þegar komið er í land blasa
hins vegar við óþrifaleg og daunill stræti. Byggðin í fjallshlíðinni líkist fátækra-
hverfum en víðast hvar eru þó sjónvarpsloftnet.
La Guaira er aðal hafnarborg Venezuela. Þegar við komum þangað lágu um
það bil 12 stór verzlunarskip í höfninni og voru flest þeirra frá Noregi og Vestur-
Þýzkalandi og glæsilegt ítalskt farþegaskip frá Genúa var nýkomið í höfn. í La
Guaira hefur flotinn einnig aðsetur, en það má ráða af kafbátum, orustuskipum
og nýju varðskipi ekki ósvipuðu Óðni. Strandlengja og landgrunn þessa lands
er allt að því 3000 kílómetrar. Aðalhættan stafar þó ekki af brotum á fiskveiði-
lögsögu heldur ásókn skæruliða frá Kúbu og í nýársboðskap sínum réðist forseti
Venezuela harkalega að Fidel Castro.
Rétt utan við hafnarborgina er aðalflugvöllur landsins og þaðan fljúga þotur
til flestra heimshluta. Eftir röska gönguferð um borgina um tilheyrandi torg
með styttum þjóðfrelsisleiðtoga, að madonnukirkjum og hávaða hafnarkránna
fannst mér lítið markvert um að vera og fór ég snemma kvölds um borð í skipið.
Næsta morgun ók ég í leigubíl til Caracas, sem er því næst 20 kílómetra í
burtu og tengd La Guaira með fjögurra akreina lúxusvegi, sem liggur upp í allt
að 1000 metra hæð yfir sjávarmáli og vindur sig í giljum og göngum í fjöllunum
og eru ein göngin 3 km löng, sprengd í fjallið fyrir u.þ.b. 10 árum. Fjölmargir
kaktusar á leiðinni minna á Mexikó. Vegurinn er mjög góður, leyfilegur há-
markshraði 80 km. á klst. og því erum við í höfuðborginni eftir 20 mínútur.
Þótt Caracas standi mjög hátt er hún umgirt jafnvel enn hærri fjöllum og efst
á einu þeirra gnæfir geysistór upplýstur kross, sem er meira en 200 metra hár
og er greiðfært þangað með fjallalyftu. Er þetta uppáhaldsútsýnisstaður íbúa og
ferðamanna í Caracas.
Spánverjar hófu að byggja þessa borg árið 1547 og nú búa þar 1.600.000 manns
eða u.þ.b. einn fimmti hluti allra íbúa Venezuela. Þarna er mikill háskóli, sem
stofnaður var árið 1725. Þarna fæddist Símon Bólívar, sem snemma á 19. öld
kom í kring aðskilnaði frá Spáni, ekki eingöngu síns eigin lands heldur einnig
Bóliviu, Panama, Kólumbíu, Ecuador og Perú. Aðaltorgið í Caracas og hæsta
byggingin heita eftir honum, en hún er nýtízkulegur skýjakljúfur, 32ja hæða
og eru þar stjórnarskrifstofur. Það er þó hættuspil að reisa mjög háar byggingar
þarna vegna mikilla jarðskjálfta, sem stundum verða, einn hinna ægilegustu var
árið 1812.
Caracas er erilsborg — hrærigrautur gamla og nýja tímans. Miðhluti borgar-
innar heitir „E1 Silencio11, sem þýðir „Þögn“, en ekkert er meira rangnefni vegna
þess að þarna er miðstöð viðskiptalífsins og þess vegna er þar einna mestur
skarkali. Sums staðar eru breiðgötur með trjáröðum og eins liggja um borgina
fyrsta flokks bílabrautir á mörgum hæðum. Glæsilegar íbúðarblokkir, sem byggðar
voru fyrir verkamenn fyrir um það bil 8 árum draga að sér athygli manna, en
afkoma er þó sögð mjög erfið vegna verðbólgu og hárra skatta.
Eitt af því, sem allir ferðamenn í Venezuela reka augun í er fjöldi vopnaðra
lögreglumanna. Flestar opinberar byggingar svo sem ráðhús, þinghús, landssíma-
hús og forsetahöllin eru vaktaðar, ekki bara af lögreglu heldur og vopnuðum
hermönnum, sem hafa ákveðnar varðstöðvar. Þetta virðist eiga sér tvær aðal or-
saki. Sú fyrri er, að skæruliðar kommúnista dyljast á skógasvæðunum og ógna
lífi manna. Hin er mikill fjöldi þjófa og bófa, sem ógna öryggi friðsamra borg-
ara, sem eru einir á ferli að kvöldi til. Háðskir útlendingar hafa kallað Venezuela
„Byssulandið". Mér fannst hins vegar allt vera með kyrrum kjörum a. m. k. á
yfirborðinu meðan á minni stuttu dagsheimsókn stóð.
í Venezuela, sem nær yfir 1 milljón ferkílómetra svæði er landslag og loftslag
hvort tveggja mjög breytilegt. Úr hitabeltissvækju strandhéraðanna má leita til
rúmlega 5000 metra hárra jökla og kemst skíðafólk þangað með fjallalyftum.
Rakur og ófær frumskógurinn stingur í stúf við sandauðnir og hásléttur. Þar
eru mörg stórfljót og eins og á íslandi eru mörg silungsvötn og fossar. Hæsti
fossinn, sem vitað er um er Englafoss (Salto Angel), sem fellur beint niður
800 metra.
Landið er mjög auðugt frá náttúrunnar hendi og er þar fyrst að nefna olíu,
járn, verðmæta málma og steintegundir, efnasambönd og kol. Kókó, kaffi baðm-
ull og maís eru mikilvægar afurðir. f vatnsföllunum felst mikill raforkufjársjóður
og er álitið, að hann mundi nægja til þess að sjá allri Suður Ameríku fyrir
rafmagni. Iðnvæðing er ör í Venezuela. Árið 1965 voru einungis 15% vélknúinna
tækja framleidd á staðnum, en búizt er við, að sú tala stigi upp í 70% árið 1974.
Útflutningurinn er í vexti og reynt er að beina erlendu fjármagni inn í landið.
Þýzk áhrif virðast vera sterk eins og víðast annarsstaðar í Suður Ameríku og
virðast viðskiptaauglýsingar frá Vestur-Þýzkalandi vera alveg eins algengar og
auglýsingar frá Bandaríkjunum. Japanir hafa einnig sýnt viðskiptum við Vene-
zuela mikinn áhuga.
Athyglisvert er, að í u.þ.b. 60 kílómetra fjarlægð frá Caracas í fjallahéruðun-
um, hefur varðveizt dálítið af hinu gamla Þýzkalandi og kallast sá staður Tovar
Nýlendan, en hana stofnuðu innflytjendur frá Suður-Þýzkalandi fyrir 120 árum
í Humboldt dalnum. Loftslag og landslag líkist því, sem er í Svartaskógi og
bláeygir bændur viðhalda byggingarstíl, klæðnaði og venjum forfeðra sinna.
Margt er líkt með Venezuela og Mexíkó, sagan, landslagið, loftslagið og tungan.
Bæði löndin lutu Spánverjum og endurheimtu sjálfstæði sitt á sömu tímum. Spánsk
menningaráhrif eru enn sterk á báðum stöðum, en mikil hefur samt blóðblönd-
unin verið við íbúana. í Venezuela eru þó fleiri komnir af negrum en í Mexikó
þar sem slíkt þekkist varla. Einnig eru skotvopn miklu sjaldgæfari í Mexikó,
en þar eiga útlendingar miklu greiðari aðgang og eftirlit er þar allt miklu minna.
Mexikanar sýnast vera miklu ánægðara og rólegra fólk jafnvel þótt efnahagur
þeirra sé ekki betri og þeir virðast vera öruggari um sjálfa sig sem þjóð. í
Mexíkó ber heldur ekki á neinum ótta við Kúbumenn.
Jæja, skipið okkar hefur létt akkerum á ný. Við höfum farið fram hjá eyja-
klasanum í Carribean hafinu milli Dominica og Martinique og erum á víðáttu
Atlantshafsins. Þetta er þó allt öðru vísi Atlantshaf en við ísland. Hér er mild
norðaustan gola, stöðugur 20—25 gráðu hiti, himinninn er heiður og sjórinn
sléttur. Alls eru um borð 50 farþegar og eru næstum allir spánskir. Að vissu
leyti líkist þetta Örkinni hans Nóa — tvennt af öllu. Um borð eru tveir páfa-
gaukar, tveir hundar, tveir bardagahanar, tveir Fransmenn og tvær þýzkar kon-
ur (en einungis einn íslendingur). Áhafnarmeðlimir eru allir ungir Spánverjar,
er skipstjórinn aðeins 32 ára gamall og eru sumir þeirra, sérstaklega þeir frá
Norður-Spáni, einkennilega líkir sumum íslendingum. Spánskir þorskveiðimenn
hljóta fyrr á tímum að hafa átt góðar stundir á Vestfjörðum, til dæmis.
Við reiknum með að taka land á Kanaríeyjum 11. janúar og vonast ég til að
geta sett þessa grein í póst þar. Tímamunur okkar og Evrópu minnkar stöðugt
og í gærkvöldi heyrði ég greinilega í loftskeytaklefanum morsfréttir til íslenzkra
skipa frá Gufunesi á 13 megariðum. Því miður er engin talstöð í skipinu svo að
ég get ekki hringt heim, en gott er að komast í þessa bylgjusnertingu við fs-
land eftir 9 mánaða fjarveru.
Pólstjarnan, sem enn er mjög lágt á næturhimninum, er á hægfara uppleið til*
betur þekktrar stöðu. Þægileg tilhugsun.
Eftir á að hyggja, ég hef komizt að því, að það að drekka „skál“ á spænsku
er að drekka „bryndís" um borð í Virginia de Churruca.
3. marz 1M8
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS \\