Lesbók Morgunblaðsins - 21.04.1968, Blaðsíða 3

SMÁSAGA EFTIR GRÉTU SIGFÚSDÓTTUR
FRÓNI í MUNCHEN
Hinn þekkti íslenzki listmálari, Ævarr Fróni, heldur sýningu um þessar mundir í
Miinchen, hinni ævafornu borg menningar og lista. Sýningin var opnuð af ræðismanni
íslands, sem kynnti listamanninn og verk hans fyrir sýningargestum. í hófinu, sem hald
ið var fyrir fréttaritara í veizlusal Grand Hotel Continental eftir opnunina, var lista-
maðurinn heiðraður, og öll dagblöð borgarinnar birtu forsíðumynd af honum ásamt
nokkrum listaverka hans. Gagnrýnin var mjög jákvæð. Helmingur myndanna seldist
á örfáum dögum.
ÞETTA VAR þriðja albúmið og
þegar orðið fullt. Síðasta blaðsíð-
an lá opin fyrir framan hann
með innlímdum dagblaðaúr-
klippum. Langir og grannir
fingur hans þukluðu með-
fram dálkaröndunum til að
aðgæta hvort þær féllu
nægilega vel að undir-
stöðunni, en augu hans hvíldu
á myndunum sem fylgdu hverj-
um dálki. Þær voru allar af
honum sjálfum, og flestar
sýndu vangasvipinn. Það fór
honum bezt að láta mynda sig
í „prófíl“ vegna nefsins —
þessa dásamlega „aristókrat-
íska“ nefs, sem opnaði honum
allar dyr. Maður með þvílíkt
nef bar það með sér að vera
af góðu bergi brotinn, og það
veitti honum þá sjálfsöruggu
framkomu sem með þurfti til
þess að vekja virðingu sam-
borgara sinna.
A síðustu myndunum bar
hann alskegg. Það undirstrik-
aði hreinar línur andlitsins og
leyndi lýtum þess: að hann var
of stórmynntur og varaþykk-
ur. — Hann byrjaði aftan frá
og fletti albúminu spjaldanna
á milli, renndi augunum laus-
lega yfir gagnrýnina, með hug
ann bundinn við myndirnar.
Þarna voru líka augnabliks-
myndir, teknar við opnun hinna
mörgu sýninga, sem hann hafði
haldið víðs vegar um heim. Því
nær allir boðsgesta voi'u auð-
ugir eða af tignum ættum, og
hvarvetna hafði hann hlotið
lofsorð fyrir list sína.
Hann hrukkaði ennið eilítið
og hvessti sjónir á einn dálk-
inn. í þessu blaðaviðtali
varð honum á að taka of djúpt
í árinni. Hann las kafla úr
viðtalinu með óánægjusvip.
— En segið mér, herra Fróni,
hvernig komizt þér yfir að
halda svona margar sýningar á
svo skömmum tíma? Það hlýt-
ur að vera erfiðleikum bundið
að flytja málverkin milli landa.
— Ég leigi „atelier" í stærstu
borgunum, og svo flýg ég á
milli og mála myndirnar á
staðnum.
Þessu var illa tekið hér
heima. Maður í hans stöðu
mátti ekki við því að gefa
höggstað á sér.
Á fremstu síðu var skrá yf-
ir þá sem hlutu listamannalaun
á síðastliðnu ári. Neðarlega á
listanum, undir fyrirsögninni
30 þúsund krónur, var nafnið
hans: ÆVARR FRÓNI. Það
naut sín vel á prenti, enda
hafði hann skírt sig sjálfur. En
það sem honum féll miður, var
matið sem úthlutunarnefndin
hafði lagt á hann sem lista-
mann. Það hæfði honum ekki
að vera settur í bás með mönn-
um eins og Atgeiri Gunnars-
syni, fúskurum sem að meira
eða minna leyti stældu þá
stóru í listinni, allt frá Cé-
zanne og Monet, til van Gogh,
Picasso og Riopelle ... Og svo
var aðeins sagt, að þeir væru
undir áhrifum frá einhverjum
meistaranum, þó að megnið af
framleiðslu þeirra væru hrein-
ar og beinar eftirlíkingar.
Nei, hann hefði átt að gerast
gagnrýnandi. Þá hefðu þeir
sannarlega fengið fyrir ferð
ina. Það var ekki úr vegi að
hann hróflaði við þeim endr-
um og eins.
Hann lokaði albúminu. Dag-
blöðum með gapandi eyðum
var dreift um skrifborðið.
Hann lét þau liggja. Honum
veitti ekki af að fara að búa
sig til veizlunnar, sem halda
átti í einu hinna erlendu sendi-
ráða þá um kvöldið. Hann kall-
aði á þjóninn og bað hann
fylla baðkarið. Meðan vatnið
rann í kerið, fékk hann sér
vænan sjúss. Hann var dálítið
taugaæstur, eins og alltaf þeg-
ar hann langaði til að mála.
Þó gat hann ekki haft af sér
að fara í veizluna, þar sem
honum gafst kostur á að ná
tali af ýmsum málsmetandi
mönnum. — Hann drakk út og
lét glasið ásamt flöskunni inn
í vínskápinn.
Þjónninn hjálpaði honum úr
fötunum. Ævarr hafði ekki
hraðan á. Hann virtist njóta
þess að standa strípaður fyrir
framan þjóninn, öruggur um að
þurfa ekki að blygðast sín fyrir
líkamsvöxt sinn. Þjónninn sneri
sér undan. Vandræðalegt við-
mót hans olli eins konar há-
þrýstisvæði milli þeirra. Þjónn-
inn gerðist önnum kafinn við
að tína fram hrein nærföt
handa húsbónda sínum og fór
svo að taka til í stofunni. Hann
brá þó strax við, er Ævarr
steig rennvotur upp úr bað-
kerinu, og sveipaði um hann
handklæði.
— Náðu í smókinginn minn,
skipaði Ævarr.
— Já, herra, anzaði þjónn-
inn auðmjúkur.
Hann kom að vörmu spori
með nýburstaðan smókinginn
og lagði hann yfir stólbak, með
an hann aðstoðaði húsbónda
sinn við að klæðast. Fyrst var
það hrukkufrí nylonskyrta með
rykkilíni framan á brjóstinu og
á handstúkunum, þar næst að-
sniðnar, stífpressaðar buxurn-
ar. Hálsbindið kaus Ævarr að
hnýta sjálfur. Hann batt það í
slaufu fyrir framan spegilinn,
og hagræddi henni þar til end-
arnir urðu jafnir. Spegillinn
brá upp andliti hans, tjáning-
arlausu og köldu, eins og meitl-
uðu í marmara. Augun voru
sljó, og yfirbragðið vitnaði um
óháttbundið líferni. Það sem
einkum setti svip á listamann-
inn og gæddi hann sérstæðum
persónuleika, var rauðleitt
skeggið sem hrundi niður á
skyrtubrjóstið, og hrafnsvart
hárið sem nam við herðar.
Að baki sér sá hann móta
fyrir þjóninum, hlédrægum og
lítilsigldum, bograndi við að
krækja að honum lindanum,
sem orðinn var helzt til þröng-
ur, svo að krækjunum hætti
til að hlaupa úr lykkjunum.
— Hann hafði vanizt því í
Lundúnum að halda þjón, og
taldi sig heppinn að hafa kló-
fest þennan unga mann, sem
gerði ekki of háar kröfur.
Þetta var allra geðugasti pilt-
ur. Það kom betur í ljós eftir
að hann hafði arfleitt hann að
gömlu fötunum sínum og sið-
fágað hann.
Nú rétti hann úr sér, hár
og grannur, hærri en hann sjálf
ur. Fallega vaxinn? ... Já.
— Frá fagurfræðilegu sjónar-
miði var ólíkt skemmtilegra að
horfa á laglega karlmenn en
konur. Við tækifæri ætlaði
hann að fá Gústaf til að sitja
fyrir. Þráin eftir að mála kom
yfir hann á ný. Ef til vill
Framhald á bls. 12.
21. apríl 1968.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3