Lesbók Morgunblaðsins - 18.05.1969, Blaðsíða 5

Fjáttamannahjálpin kemur að góðum natum fyrir hrjáð fólk í framandi umhverfi
I McayukweiyukwcB hafa þeir
samkór og saumaklúbba
urðu þau að byrja upp á nýtt.
Samt sem áður er augljóst, þeg
ar maður horfir á skólabörnin,
að þau eru bæði glöð og heil-
brigð.
Ráðgert er að setja á stofn
lieilsuverndarstöð, og hefur fé
þegar v-erið lagt fram til
hennar. Mayukwayukwa er af-
skekkt og fjarlægðir miklar, t.
d. er þriggja daga akstur frá
Lusaka. Mikið af þessari leið
liggur um ákaflega slæma vegi,
og þetta hefur skapað illleys-
anlegt, staðbundið v.andamál.
Með því að engir vöruflutninga
bílar ganga þarna á milli, er
vörubíll CRS-stofnunarinnar
eina flutningatækið, sem flytur
byggingarefni til staðarins. Því
miður h.sfur hinn illfæri vegur
tekið sinn toll af bílnum, svo
að oft er hann ógangfær. Þett.a
hefur átt drjúgan þátt í því að
tefja hvers konar framkvæmd-
ir.
Sá skóli, sem nú þegar er
risinn,’ ásamt heilsuverndarstöð,
láta í té þjónustu, sem er á það
háu stigi, að hefði ekki komið
til þetta flóttamannavandamál,
hefði þetta hérað Zambíu alls
ekki orðið slíks aðnjótandi um
langt árabil.
Þ-ess vegna niá líta á Mayu-
kwayukwa sem framfarastað,
sem allt héraðið umhverfis nýt-
ur góðs af. Þar að auki eru
tekjur liéraðsbúa að aukast,
vegna áður óþekktrar hrís-
grjónategundar, scm herra Oy-
gaard kom fólki í kynni við og
virðist ætla að gefa góða raun.
Áætlanir herra Oygaards
byggjast á því, að hann er sér
þess meðvitandi, að ZCRS verð
ur ekki alla tíð í Mayukwayu-
kwa. Framtíðargengi staðarins
er undir flóttafólkinu sjálfu
komiff og hinum zambísku um-
sjónarmönnum þess. Hann hef-
ur þjálfaff affstoffarmann, sem
er nú fær um aff gera viff far-
artækin, v.atnsdælurnar og ma-
ísmylluna. Þaff hefur nú komiff
í ljós, að maísmyllan var ágæt
fjárfesting, sem hefur þegar
borgað sig, meff því aff losa
menn viff aff greiffa óviff-
komandi fyrirtæki ákveffiff
gjald fyrir mölunina á hverj-
um sekk.
í þessu samfélagi er siðferff-
iff yfirleitt gott. Þar á sér staff
nokkur félagsstarfsemi, þar
meff talinn blandaffur kór og
saumaklúbbur kvenna, þar sem
teinar úr reiðhjóli eru notaðir í
staff prjóna.
Sífellt keppa þeir aff sama
marki, Oygaard og yfirmaffur
nýlendunnar, samvinna þeirra
er góff. Þeir keppa að því meff
óaflátanlegri hvatningu til
flóttafólksins að fá þaff til aff
leggja á sig mikla vinnu, til
þess aff það hafi nóg fyrir sig
aff leggja, þegar hætt verffur
aff senda því matvæli.
Heimsóknir embættismanna
stjórnarinnar effa yfirmannsins
Sameiginleg vandamál rædd á fundi.
Xveir úr hrepps nefndinni.
í Lusaka verffa stundum tilefni
til útifunda, þar sem umkvart-
anir — venjulega útaf stærff
matarskammta eru bornar fram
af þorpshöfffingjunum. Þcssu
er svarað með þolinmæði og ein
beittni af yfirmanni nýlendunn-
ar. Þetta samtal fer fram í
andrúmslofti fullrar hrein-
skilni, og fá báffir affilar ýmis-
Iegt aff heyra, mjög er það þó
oft kímni bl.andað. Stjórnin er
óþreytandi viff þaff aff hvetja
fólkiff til þess aff læra aff standa
á eigin fótum, og hefur flótta-
fólkið látið sér skiljast þann
boðskap.
Fyrir skömmu jókst íbúa-
fjöldi Mayukwayukwa meff
nýjum fióttamannastraumi, sem
fariff liafffi yfir landamærin
nokkur hundruð mílum sunnar,
en sem var svo fluttur norff-
ur.
1 hinum nýja hluta flótta-
mannabúffanna er hver nýr
kofi, sem tekinn er í notkun,
að minnsta kosti 4x3 álnir aff
stærff. Ilver kofi er umluktur
20 fcrálna grænmetisgarffi. Þess
um r-eglum er stranglega fram-
fylgt af heilbrigðisástæffum.
Kormákur Sigurffsson, þýddi.
M.ayukwayukwa var það
nafn, sem fólkið á staffnum not-
aði til þess að lýsa hinu mjúka
gjálfri, er eintrjáningur klýfur
vatnið og einnig til þess aff
lýsa skvampinu við bátinn, þeg-
ar hann fór yfir grunnt brot.
Enn í dag er Mayukwayu-
kwa mjög afskekktur hiröingja
staður í norð-vestur horni Zam
biu, en þrátt fyrir þ.aff er hann
nú orffinn vonarland 4000 flótta
manna, að mestu Angólamanna,
sem komiff hefur veriff fyrir
þarna af landsstjórninni meff
hjálp fulltrúa fl íttamanna-
hjálpar Sameinuðu þjóðanna.
Úr Iofti að sjá, líta þessi
ellefu þorp, sem mynda þetta
samfélag, viffkunnanlega út.
Stráþaktir kofarnir eru umlukt-
ir litlum grænmetisgörðum, en
í nærliggjandi skógi vinna
m."nn ötullega við að rífa upp
r tarhnvðjur og runna. Þeim
eru greiddir fjórir shilling.ar á
dag, ef þeir vinna þaff, sem af
þeim er kraflzt og verkstjóri
beirra tekur gilt. En yfir hverj-
um 25 manna hópi er einn
verkstjóri.
Tvö hundruff ekrur lands, er
allt voru maísakrar, voru und-
irbúnar fyrir uppskeruna 1968
til 1969. I öðrum byggðum Zam
bíu bvggist nær öll jarffyrkja á
samvinnugrundvelli. Upp á síff-
kastiff hefur þó hver fjölskyld.a
fengiff leyfi til þess aff hafa
smá akurblett út af fyrir sig.
Meff seytján sekkjum á ekru,
sem er þaff mesta, er hægt er
að vænta að jarffvegurinn geti
skilaff, fæst nægur maís
til nauffþurfta flóttamannanna
þetta árið. t þessum hluta Zam-
biu er maís sá jarffargróður,
sem auffv-elt er aff selja gegn
greiffslu í beinum peningum.
Hugmyndin er, að eftir því
sem ræktaff svæffi stækkar, þá
aukist tekjur þaff mikið, að
nægi fyrir kaupum á fræi og
áburffi. Roald Oygaard, sem er
Ræktunarstarfið er erfitt.
27 ára norskui fulltrúi Kristi-
legrar flóttahjálpar Zambiu
(ZCRS), er virkur samstarfs-
maður UNHCR í Mayukway-
kwa. Hann vonar, að þessu tak-
marki verffi náff eftir uppsker-
una 1969—70.
Oygaard er rammefldur og ó
þreytandi. Þrátt fyrir einangr-
un bjuggu hann og kona hans
í hjólhýsi í rúmt ár, á meffan
umsjónarmannsbústaffur var í
byggingu.
Þetta viffgangsefni, aff leiffa
flóttafólkiff til sjálfsbjargar, er
Oygaard eins konar einvigis-
áskorun. Með því aff hann
virffist fæddur til forystu, þá
örvar liann með fjöri sínu og
ákafja bæði sitt eigiff starfslið
og jafnframt einstaklinga í
flóttamannahópnum.
1 skólanum eru 320 nemcnd-
ur, þar af eru 36 úr héraðinu
sjálfu og teljast þeir til Lo-
vale-ættbálksins, en hann ber
af meffal flóttamannann.a. Líti
sum börnin út fyrir aff vera
nokkuö gömul, til þess að ganga
i fyrsta bckk í barnaskóla, þá
verffur aff hafa þaff í huga, aff
í Angól;a var börnum kcnnt á
portúgölsku, svo aff í Zambíu
18. maá 1969
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5