Lesbók Morgunblaðsins - 16.08.1986, Blaðsíða 13

menn ok víða rænt. „Fara þeir þó,“ segir
hann, „skjótt ok ákafliga. Vætti ek, at eigi
myni áðr langt líða en þeir myni hér niðr
koma." Síðan reri jarl alla fjörðu inn með
öðru landi, en út með öðru, fór dag ok nótt
ok hafði njósn it ofra um Eið, svá suðr í
Fjörðu, svá ok norðr, þar er Eiríkr fór með
t herinn. Þess getr í Eiríksdrápu.
Fór Eiríkr jarl með herinn norðan sem
snúðuligast.
Xxxix. Kapítuli
Sigvaldi jarl helt liði sínu norðr um Stað,
lagði fyrst til Hereyja. Landsmenn, þótt vík-
ingar fyndi, þá sögðu þeir aldri satt til,
hvat jarlar höfðusk at. Víkingar herjuðu,
hvar sem þeir fóru. Þeir lögðu útan at Höð,
runnu þar upp ok herjuðu, færðu til skipa
bæði man ok bú, en drápu karla þá, er vígt
var at. En er þeir fóru ofan til skipa, þá
kom til þeira gamall bóndi einn, en þar fór
nær sveit Búa. Bóndinn mælti: „Þér farið
óhermannliga, rekið til strandar kýr ok
kálfa. Væri yðr meiri veiðr at taka björninn,
er nú er nær kominn á bjarnbásinn." „Hvat
segir karl?“ segja þeir. „Kanntu nökkut
segja oss til Hákonar jarls?" Bóndi segir:
„Hann rari í gær inn í Hörundarfjörð. Hafði
jarl eitt skip eða tvau, eigi váru fleiri en
þijú, ok hafði ekki til yðvar spurt." Þeir
Búi taka þegar á hlaup til skipanna ok láta
laust allt herfangit. Búi mælti: „Njótum vér
nú, er vér höfum fengit njósn, ok verum
næstir sigrinum.“ En er þeir koma á skipin,
róa þeir þegar út. Kallaði Sigvaldi jarl á
þá ok spurði tíðenda. Þeir segja, at Hákon
jarl var þar inn í fjörðinn. Síðan leysir jarl
flotann ok róa fyrir norðan eyna Höð ok
svá inn um eyna.
Xl. Kapítuli
Hákon jarl ok Eiríkr jarl, sonr hans, lágu
í Hallkelsvík. Var þar saman kominn herr
þeira allr. Höfðu þeir hálft annat hundrað
skipa ok höfðu þá spurt, at Jómsvíkingar
höfðu lagt útan at Höð. Roru þá jarlar
sunnan at leita þeira, en er þeir koma þar,
sem heitir Hjörungavágr, þá finnask þeir.
Skipa þá hvárirtveggju sínu liði til atlögu.
Var í miðju liði merki Sigvalda jarls. Þar
skipaði Hákon jarl til atlögu. Hafði Sigvaldi
jarl tuttugu skip, en Hákon sex tigu. í liði
Hákonar jarls váru höfðingjar Þórir hjörtr
af Hálogalandi, annarr Styrkárr af Gimsum.
í annan fylkingararm var Búi digri ok
Sigurðr, bróðir hans, með tuttugu skipum.
Þar lagði í móti Eiríkr jarl Hákonarson sex
tigu skipa ok með honum þessir höfðingjar:
Guðbrandr hvíti af Upplöndum ok Þorkell
leira, víkverskr maðr. I annan fylkingararm
lagði fram Vagn Ákason með tuttugu skip-
um, en þar í mót Sveinn Hákonarson ok
með honum Skeggi af Yijum af Upphaugi
ok Rögnvaldr ór Ærvík af Staði með sex
tigum skipa. Síðan lögðu þeir saman flotann,
ok teksk þar in grimmasta orrosta ok fell
mart af hvárumtveggjum ok miklu fleira
af Hákonar liði, því at Jómsvíkingar börðusk
bæði hraustliga ok djarfliga ok snarpliga
ok skutu allt í gögnum skjölduna, ok svá
mikill vápnaburðr var at Hákoni jarli, at
brynja hans var slitin til ónýts, svá at hann
kastaði af sér.
Xli. kapítuli
Jómsvíkingar höfðu skip stærri ok borð-
meiri, en hvárirtveggju sóttu it djarfasta.
Vagn Ákason lagði svá hart fram at skipi
Sveins Hákonarsonar, at Sveinn lét á hömlu
síga, ok helt við flótta. Þá lagði þannug til
Eiríkr jarl ok fram í fylking móti Vagni.
Þá lét Vagn undan síga, ok lágu skipin sem
í fyrstu höfðu legit. Þá réð Eiríkr aptr til
liðs síns, ok höfðu þá hans menn undan
hamlat, en Búi hafði þá höggvit tengslin
ok ætlaði at reka flóttann. Þá lagði Eiríkr
jarl síbyrt við skip Búa, ok varð þá höggorr-
osta in snarpasta, ok lögðu þá tvau eða
þijú Eiríks skip at Búa skipi einu. Þá gerði
illviðri ok él svá mikit, at haglkornit eitt
vá eyri. Þá hjó Sigvaldi tengslin ok snori
undan skipi sínu ok vildi flýja. Vagn Ákason
kallaði á hann, bað hann eigi flýja. Sigvaldi
jarl gaf ekki gaum at, hvat hann sagði. Þá
skaut Vatn spjóti at honum ok laust þann,
er við stýrit sat. Sigvaldi jarl rori í brot
með hálfan fjórða teg skipa, en eptir lá
hálfr þriði tegr. Þá lagði Hákon jarl sitt
skip á annat borð Búa. Var þá Búa möhnurn
skammt höggva í millum. Vígfúss Víga-
Glúmsson tók upp nefsteðja, er lá á þiljun-
um, er maðr hafði áðr hnoðit við hugró á
sverði sínu. Vígfúss var allsterkr maðr.
Hann kastaði steðjanum tveim höndum ok
færði í höfuð Ásláki hólmskalla, svá at
geirrinn stóð í heila niðri. Áslák höfðu ekki
áðr vápn bitit, en hann hafði höggvit til
beggja handa. Hann var fóstri Búa ok stafn-
búi. En annarr var Hávarðr höggvandi.
Hann var inn sterkasti maðr ok allfrækn.
í þessi atsókn gengu upp Eiríks menn á
skip Búa ok aptr at lyptingunni at Búa. Þá
hjó Þorsteinn miðlangr til Búa um þvert
ennit ok í sundr nefbjörgina. Varð þat all-
mikit sár. Búi hjó til Þorsteins útan á síð-
una, svá at í sundr tók manninn í miðju.
Þá tók Búi upp kistur tvær, fullar gulls, ok
kallar hátt: „Fyrir borð allir Búa liðar.“
Steypðisk Búi þá útan borðs með kistumar,
ok margir hans menn hljópu þá fyrir borð,
en sumir fellu á skipinu, því at eigi var
gott griða at biðja. Var þá hroðit allt skip
Búa með stöfnum ok síðan hvert at öðm.
Síðan lagði Eiríkr jarl at skipi Vagns, ok
var þar allhörð viðrtaka, en at lykðum var
hroðit skip þeira, en Vagn handtekinn ok
þeir þrír tigir ok fluttir á land upp bundnir.
Þá gekk til Þorkell leira ok segir svá: „Þess
stengðir þú heit, Vagn, at drepa mik, en
mér þykkir hitt nú líkara, at ek drepa þik.“
Þeir Vagn sátu á einni lág allir saman.
Þorkell hafði mikla exi. Hann hjó þann, er
útast sat á láginni. Þeir Vagn vám svá
bundnir, at einn strengr var snúinn at fótum
allra þeira, en lausar vám hendr þeira. Þá
mælti einn þeira: „Dálk hefi ek í hendi, ok
mun ek stinga í jörðina, ef ek veit nökkut,
þá er höfuðit er af mér.“ Höfuð var þeim
höggvit, ok fell niðr dálkr ór hendi honum.
Þá sat maðr fríðr ok hærðr vel. Hann sveip-
ði hárinu fram yfir höfuð sér ok rétti fram
hálsinn ok mælti: „Gerið eigi hárit í blóði.“
Einn maðr tók hárit í hönd sér ok helt fast.
Þorkell reiddi at exina. Víkingrinn kippði
höfðinu fast. Lét sá eptir, er hárinu helt.
Reið oxin á báðar hendr honum ok tók af,
svá at oxin nam í jörðu stað. Þá kom at
Eiríkr jarl ok spurði: „Hverr er þessi maðr
inn fríði?" „Sigurð kalla mik,“ segir hann,
„ok em ék kenningarsonr Búa. Eigi em enn
allir Jómsvíkingar dauðir." Eiríkr segir:
„Þú munt vera at sönnu sannr sonr Búa.
Viltu hafa grið?“ „Þat skiptir, hverr býðr,“
segir Sigurðr. „Vil ek þá,“ segir hann. Var
hann þá tekinn ór strenginum. Þá mælti
Þorkell leira: „Viltu, jarl, þessa menn alla
láta grið hafa, þá skal aldri með lífí fara
Vagn Ákason" — hleypr þá fram með reidda
oxina, en víkingr Skarði reiddi sik til falls
í strenginum ok fell fyrir fætr Þorkatli.
Þorkell fell flatr um hann. Þá greip Vagn
exina. Hann reiddi upp ok hjó Þorkel með
banahögg. Þá mælti jarl: „Vagn, viltu hafa
grið?“ „Vil ek,“ segir hann, „ef vér höfum
allir.“ „Leysi þá ór strenginum," segir jarl,
ok svá var gört. Átján vám drepnir, en tólf
þágu grið.
XLII.KAPÍTULI ___
Hákon jarl ok margir menn með honum
sátu á tré einu. Þá brast strengr á skipi
Búa, en ör sú kom á Gizur af Valdresi,
lendan mann. Hann sat næst jarli ok búinn
allvegliga. Síðan gengu menn á skipit út,
ok fundu þeir Hávarð höggvanda ok stóð á
knjám við borðit út, því at fætr vám af
honum höggnir. Hann hafði boga í hendi.
En er þeir kómu á skipit út, þá spurði Há-
varðr: „Hverr fell af láginni?" Þeir sögðu,
at sá hét Gizurr. „Þá varð minna happit en
ek vilda,“ segir hann. „Ærit var óhappit,"
segja þeir, „en eigi skaltu vinna fleiri" —
ok drepa hann. Síðan var valrinn kannaðr
ok borit fé til hlutskiptis. Hálfr þriðji togr
skipa var hroðinn af Jómsvíkingum. Síðan
skilja þeir her þenna. Ferr Hákon jarl til
Þrándheims ok líkaði stórilla, er Eiríkr hafði
grið gefit Vagni Ákasyni. Þat er sögn
manna, at Hákon jarl hafi í þessi orrostu
blótit til sigrs sér Erlingi, syni sínum, ok
síðan gerði élit, ok þá snori mannfallinu á
hendr Jómsvíkingum. Eiríkr jarl fór þá til
Upplanda ok svá austr í ríki sitt, ok fór
Vagn Ákason með honum. Þá gipti Eiríkr
Vagni Ingibjörgu, dóttur Þorkels leim, ok
gaf honum langskip gott með öllum reiða
ok fekk honum skipan til. Skilðusk þeir inir
kærstu vinir. Fór þá Vagn heim suðr til
Danmerkr ok varð síðan ágætr maðr, ok
er mart stórmenni frá honum komit.
Leiðrétting
Laugardaginn 7. júní sl. birtist í Lesbók
grein undir fyrirsögninni „Hikandi skref"
eftir Eirík Jónsson, sem því miður varð
Tómasson í Lesbókinni af einhveijum óskilj-
anlegum ástæðum. Greinin er athugasemd
við niðurstöðu Sveins Skorra Höskuldssonar
um ljóð eftir Gunnar Gunnarsson skáld.
Eiríkur Jónsson hefur oft áður skrifað í
Lesbók, t.d. um föng Halldórs Laxness.
Hann er frá Prestbakka í Hrútafirði, var
áður kennari á Laugarvatni og síðan lektor
við Kennaraháskólann.
Elísabet Jökulsdóttir
Sólgleraugu
Auðvitað er heimurinn hættulegur
sagði hann þegar hún hallaði sér að honum
í ýturvöxnum sófa í augnmjúku myrkri tónlistarinnar
og bað hann að gæta sín: Heimurinn væri svo stór
og hún svo lítil og ægilega hrædd í þessum
hættulega heimi þá endurtók hann: Auðvitað
er heimurinn hræddur.
Eru blá eldfjöll
Auðvitað þori ég hvorki né vil
segja þér hvemig mér líður
mér finnst ég vera fjall
og þú ert annað Ijall
blátt
Elísabet Jökulsdóttir er skáld og húsmóðir í Reykja vík.
Vilhjálmur H. Gíslason
Horft til baka
Yfir fjallið feykir vindur snjó
en fólur máni hlær að skýja baki,
rústin þar sem bóndinn áður bjó
er bundin frostsins heljartaki.
Hér sólin skein við glöðum bæjarbrag
barðist líf og dauði um æðstu völdin,
hér streittist fólkið sérhvem drottins dag
við dagleg störf, sem entust fram á kvöldin.
Sér léku bömin bæjarhólnum á
að brotnum gleijum, legg og sauðavölum,
hvert brotið gler var gimsteinn álfum frá
en gamlir kjáíkar hjörð í grænum dölum.
Brátt svo tóku árin önnur við
æskan hvarf, bömin urðu að mönnum,
þau kvöddu sveitarinnar fagran frið
og fóm burt að sinna öðmm störfum.
Þá urðu hjónin aðeins eftir cin
að yrkja það, sem jörðin hafði að bjóða,
þau fengu gigt í gömul, lúin bein
og gengu síðast feðra sinna slóða.
Nú falið liggur freðinni i jörð
það foldar skart sem þau um áður hirtu
og nakin stráin náköld standa vörð
en næturhúmið bíður dagsins birtu.
VHhjálmur H. Gíslason er matvælafræðingur norðan úr Húnavatnssýslu en býrí
Reykja vík ogáður í Danmörku.
J.W. Bruheim
Þrír grannar
Þrír em þeir grannar
að grafa gröf.
Þegja um það sem þeim býr í bijósti:
Þráðurinn hrokkinn í sundur,
hverful er lífsins gjöf.
Þeim finnst sem hálf grenndin
sé horfin í burtu,
vin þeirra tók út
í trylltum veðraham.
Þögnin ein segir
sorglega sögu fram.
Lág hvflir þoka yfir landi.
Fellur regn, faldast bámr.
Komið er haust og hviður
leika við lauf og strá.
Annars allt hið sama
um land og lá.
Grannamir ljúka verki.
Hátt ber moldarhrúgu.
Pontan gengur á milli þeirra.
Þeir hika enn andartak.
Opin gröfin gin.
Þegja og lúta höfði.
Síðan heldur hver heim til sín.
J.M. Bruheim er norskt samtimaskáld, f. 1914, og er væntanlegur hingað i vegum
Norræna hússins í haust.
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 16.AG0ST 1986