Lesbók Morgunblaðsins - 06.09.1986, Blaðsíða 3

H ® ® ® ® 1] B ® ® ® [E ® S1
Útgefaodi: Hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthías
Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Aðstoð-
arritstjóri: Bjöm Bjarnason. Ritstjómarfulftr.:
Gísli Sigurðsson. Auglýsingar: Baldvin Jóns-
son. RHstjóm: Aðalstrœti 6. Sími 691100.
Lífríkið
við Mývatn er perla, sem verður að varð-
veita, segir forseti brezka fuglafræðingafé-
lagsins, sem var þar á ferðinni og tók
myndir af f uglalíf i. Ugglaust eru allir sam-
mála um fyllst aðgæzlu við Mývatn, en góð
vísa verður aldrei of oft kveðin.
Forsíðan
er af málverki Hallgríms Helgasonar, „Model",
sem verður ásamt 20—30 öðrum olíumálverkum
á sýningu hans, sem hefst f dag í nýjum sýning-
arstað, Gallerí Hallgerði, Bókhlöðustíg 2 í
Reykjavík. Hallgrímur er einn af hinum ungu
og framsæknu myndlistarmönnum okkar og
eftir sýninguna er hann á förum til New York,
þar sem hann mun dvelja og mála í vetur og
verður þá með sýningu, sem þegar hefur verið
ákveðin í Boston.
Stóridómur
var sá refsivöndur, sem búinn var íslendingum
í margar aldir og átti að tryggja æskilegan fram-
gangsmáta í kynferðislífi landsmanna. Fyrir
alvarlegustu brot, svo sem blóðskömm og fram-
hjáhald f þriðja sinn, voru karlar höggnir en
konum drekkt. Þetta erfyrri hluti greinar eftir
Davfð Þór Björgvinsson lögfr.
Sigurður Einarsson
Ég týndi minni
rauðu rós í gær
Ég týndi minni rauðu rós ígær
eitt rökkur-augnablik, því vinurminn
sleit hana afmérfast ogfeimulaust
ogfesti hana á barminn sinn.
Ég týndi minni rauðu rós ígær
ogrökkurs bíð—þá finn ég vin minn þar,
sem rós mín týndist — tef þar stundarbið
og týniþví, sem eftir var.
Hann, sem égelska, rændi minni rós,
en rauðurlogi brennur mér í æðum,
á meðan égbereim afhennarilmi
ennþá íhári ogklæðum.
Þvígeng ég aftur auðmjúk sömu spor,
er ótta slökkur dagsins fagra Ijós,
svo lengi sem hann verður ör afást
við ilm af minni týndu rós.
Meðhveijum aftni angan hennarþver.
— Oginnan stundar týni égsjálfri mér.
SÉRA Sigurður Einarsson f. 1898 á Amgeirsstöðum í Fljótshlíð, d.
1967. Cand theol frá Háskóla fslands 1926, kennari við Kennaraskól-
ann og fréttamaður útvarpsins 1931—37 og síðan fréttastjóri þar til
1941. Hann var prestur í Holti undir Eyjafjöllum frá 1946 til dauða-
dags. Höfundur 6 ljóðabóka og eftir hann liggja einnig leikrit.
Til bráðabirgða
Sniðugur maður lét svo um-
mælt einhverju sinni, að á
íslandi væru allir hlutir ein-
lægt til bráðabirgða.
Höfundi þessa gullkoms
hefur eflaust verið heitt í
hamsi og trúlega hefur hann
ætlast til þess, að orð hans
væru skilin sem ofanígjöf og aðfinnsla. Og
víst má til sanns vegar færa, að ekki sé
alltént æskilegt að tjalda ávallt til einnar
nætur einvörðungu.
í framhaldi af þessu snilliyrði megum við
þó minnast orða postulans, er hann segir,
að við séum gestir og útlendingar á jörð-
inni. Það orð er þó aldrei nema satt. Og
því má vel rökstyðja, að það beri í sér
ákveðna óumdeilanlega kosti, að ýmis skip-
an mála skuli aðeins vera til bráðabirgða.
Eða hví skyldi sú kynsióð, sem nú hjarir,
endilega þurfa að búa svo í haginn fyrir
afkomendurna, að flestir póstar skuli fullaf-
greiddir lagði í hendur þeirra, sem eftir
okkur koma, þannig að litlu sem engu sé
þar við að bæta, margt sem máli skiptir
fullbúið og endanlegt, punktur settur aftan
við í eitt hrollvekjandi skipti fyrir öll?
Hver vildi eiga dívan, sem ekki slitnaði,
þótt legið væri uppá honum í fimmhundruð
ár? Væri ekki betra að skipta um ottóman
eftir svosem hundrað ár og finna hönnun,
sem því fólki hugnaðist betur, sem þá væri
á dögum? Það heldur að vísu áfram að vera
hlutverk beddans að láta liggja uppá sér,
alveg á sama hátt og inntak og stefnumið
mannlífs hættir aldrei að vera í því fólgið
að hafa tíma og fjármuni til þess að létta
vorum náung lífið og tómstundir til þess
að líta í bók ellegar ná skalanum í hljóð-
færaleik og söng. Þetta gildir alveg einstak-
lega sársaukafullt um byggingalist.
Rammger hús eru reist til mörg hundruð
ára. Öll að vi'su hugsuð til þess að breyttu
breytanda að halda úti vatni og vindum.
En sérhver kynslóð hefur sínar áherslur,
þótt þemað sé óbreytt, líkt og þegar Blön-
dal-Bengtson leikur svítur Baehs handa
einsamalli knéfiðlu allt öðru vísi en Pablo
gamli Casals; þó halda svíturnar áfram að
líta alveg eins út á pappírnum frá einni
kynslóð til annarrar. Eins og fagnaðarerind-
ið sjálft í guðspjöllunum að sínu leyti, þótt
við predikum að vísu ögn öðru vísi nú en
fyrir segjum fimmtíu árum.
Um veturnætur verður vígð veglegasta
kirkja íslands. Nokkrir hafa látið í ljósi
áhyggjur af því, að mörgu verði ekki fulllok-
ið um frágang og búnað kirkjunnar á
vígsludaginn. En ég spyr á móti: Hvað ger-
ir það til? Það er ágætt, að sumt skuli
aðeins vera til bráðabirgða. Þá gefst tími
til að athuga sinn gang; fleiri koma til sög-
unnar og segja sitt orð.
Kirkjubyggingar mega semsé gjarnan
vera að vissu leyti til bráðabirgða. Þær
þurfa gífurlegs undirbúnings við allt um
það. Huga þarf að gerð safnaðarins og sér-
þörfurn, ef einhveijar eru. Helgisiðir
guðsþjónustunnar mega síst gleymast. Og
táknmál nútíma byggingalistar er veigamik-
ið athugunarefni. Byggingarnefndin þarf
að skoða fjölda merkilegra kirkna utanlands
og innan, ekki síst hinar nýrri þeirra. En
ekki má láta staðar numið við það. Það er
líka nauðsynlegt að huga að fjölda annarra
velheppnaðra bygginga. Án slíkrar undir-
búningsvinnu getur engin byggingarnefnd
tekið ákvarðanir af viti. Og þá fyrst er kom-
inn tími til þess að kalla á byggingameistar-
ann.
Það er leitt til þess að vita, að oft virð-
ast arkítektar líta framhjá þeim þáttum, er
lúta að sérþörfum, safnaðargerð og stað-
háttum, þar með talinni hinni kristnu
guðsþjónustu. Og þetta er því sorglegra, sem
hér er ekki verið að reisa útiskemmu, verk-
færageymslu eða bílskúr, heldur musteri,
sem mun standa í fjölmargar kvnslóðir, ef
Guð lofar.
Kirkjuskipið þarf af þessum ástæðum að
rúma margar mismunandi áherslur í guðs-
þjónustulífi og helgisiðum. Það þarf að veita
svigrúm ólíkum smekk í innréttingum og
skreytingum. Byggingin þarf í sem fæstum
orðum að þola þaö, að söfnuðurinn endurný-
ist, nýir prestar komi til starfa, nýir
organistar á söngpallinn og nýtt fólk í
kirkjubekkina. Það er hins vegar engin
nauðsyn að húsið endurspegli einhveija
ákveðna áherslu í guðfræði. í því sambandi
kemur í hugann nýja kirkjan í Miðnesheið-
inni; nokkur handtök breyta þessu nýstár-
lega guðshúsi úr baptistakirkju í sýnagógu.
Það er mjög óæskilegt, að kirkjuhúsið sé
frá byijun fullbúið, endanlega frágengið og
engu við að bæta. Ekki gildir þetta síst um
listrænan búnað kirkjunnar og tilhögun
kirkjugripa, svo sem altaris, predikunarstóls
og orgels. Kirkja verður þá fyrst kirkja safn-
aðarins í þriðja ættlið, þegar margir hafa
átt þátt í að prýða hana og haft tóm til
þess að íhuga notkun hússins og fyrirkomu-
lag allt. Að byggja kirkju er þess vegna í
alveg bókstaflegum skilningi að byggja fyr-
ir framtíðina.
Skemmtilegra hlýtur að teljast, að kirkjan
sé að utan sem innan auðþekkjanleg sem
kirkja, svo ekki verði villst á henni og
skyndibitastað eða íþróttahúsi. En umfram
allt þarf hún að vera notalegt og notadijúgt
hús, og endilega ekki svo upphafin í tign
og fegurð, að lífið sjálft virðist þar víðs
fjarri. Hún þarf að rúma gleði og sorg,
hvíld og hressingu, hreyfingu, Iist, liti og
söng. Hún er hús undir boðun orðsins og
lofgjörð safnaðarins. Hús handa söfnuðinum
i dag og á morgun.
Og höfum ekki beyg af hlutum, sem eru
til bráðabirgða. Þeir verða oft ísmeygileg
hvatning til dáða. Og svo erum við hér hvort
sem er sjálf aðeins til bráðabirgða. Þangað
til við komum í hinar eilífu tjaldbúðir.
GUNNAR BJÖRNSSON
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 6. SEPTEMBER 1986 3