Lesbók Morgunblaðsins - 06.09.1986, Blaðsíða 10

Jóhann Sigurðsson í London tók þessa mynd.
James Hancock
Þarná "nRir gághkvæmur skilningur á lííffli-
þess sem tekur og hins sem tekið er frá,
eða réttara sagt milli þess sem þiggur og
þess sem gefur. Jafnvægi af þessu tagi er
því miður víða á undanhaldi í lífríki nútím-
ans.“
VIRKT EFTIRLIT MEÐ
FERÐAMÖNNUM
— En er ekki hætta á að þetta jafnvægi
raskist við Mývatn?
„Því er ekki að leyna að kísilgúmámið í
Mývatni veldur mér nokkrum áhyggjum.
Að vísu er ógemingur að segja með vissu
hver áhrif starfsemi kísilgúrverksmiðjunnar
hefur á hið viðkvæma lífríki við Mývatn en
þetta verður að kanna rækilega. Ganga
verður úr skugga um áhrif kísilgúmámsins
á lífsskilyrði hinna ýmsu dýrategunda sem
þama þrífast. í fljótu bragði virðist þessi
vinnsla til dæmis geta spillt afkomu ýmissa
fuglategunda, sem sækja fæðu sína í vatns-
botninn. Þá eru mýflugur snar þáttur í
lífkeðjunni við Mývatn og verði þær fyrir
skakkafollum gæti það haft alvarlegar af-
leiðingar fyrir gervallt lífríkið á þessum
slóðum. Hér verður því að fara að öllu með
gát.“
— En hvað um sívaxandi ferðamanna-
straum og áhrif hans á lífríkið við Mývatn?
„Mannskepnunni er eðlilegt að eiga sam-
skipti við umhverfi sitt og stórbrotin fegurð
Mývatns dregur auðvitað að sér fjölmarga
ferðamenn. Vitanlega kallar slíkur straumur
á hert eftirlit með þeim sem fara um hin
viðkvæmu svæði. Eg er ekki í nokkmm
vafa um að í þessu efni hafi verið vel að
málum staðið fram að þessu; um það sann-
færðist ég af kynnum mínum við Mývatns-
svæðið og íbúa þess. Mér þótti ákaflega
eftirtektarvert hversu íbúamir hafa vakandi
auga með öllum þeim sem um svæðið fara
og gæta þess að aðkomufólk spilli ekki við-
kvæmu umhverfi og fuglalífínu þar. Eg fékk
það sterklega á tilfínninguna að vemd Mý-
vatnssvæðisins og lífríkis þess sé í góðum
höndum. Fólkið, sem þama býr, veit hvað
það er að gera og ég treysti því fyllilcga
fyrir umsjá þessa einstæða lífríkis. Hið fjöl-
skrúðuga fuglalíf við Mývatn er ekki í hættu
ef haldið er áfram á réttri braut og heima-
menn og aðrir hafa virkt eftirlit með þeim
sem þama em á ferð.“
MÝVATNSSVÆÐIÐ
DÝRMÆTPERLA
— Þú ert þá ekki þeirrar skoðunar að
ástæða sé til að takmarka ferðamanna-
straum um Mývatnssvæðið?
„Eins og nú standa sakir sýnist mér alger-
Syngjandi lóa. Hancock þurfti ekkiann-
aðen bregða sér smáspöl út fyrir
dvalarstað sinn, Hótel Loftleiðir, tilþess
aðná mynd afþessari lóu.
Óvenjuleg sjón: skógarþröstur að baða
sig.
lega óþarft að innleiða boð og bönn, leggja
stein í götu þeirra ferðamanna sem virða
eðlilegar og nauðsynlegar umgengnisreglur
við Mývatnssvæðið. Slíkt fæli í raun í sér
uppgjöf og það sem verra er — uppgjöf
fyrir ímynduðum óvini.
Hinu fjölbreytta fuglalífí væri enginn sér-
stakur akkur í lokun svæðisins eða margvís-
legum nýjum boðum og bönnum. Þvert á
móti stríddu slíkar hindranir í móti hugsjón-
inni um heilbrigð og eðlileg samskipti manns
Fýlláflugi.
Tjaldur.
og náttúru. Svo fremi sem slík samskipti
em til fyrirmyndar er með öllu óþarft að
grípa til ráðstafana, sem ijúfa þessi sam-
skipti og slíta um leið mikilvæg tengsl milli
manns og umhverfís, tengsi sem mér virð-
ast standa með miklum blóma við Mývatn.
Að vissu leyti má líkja lífríkinu við Mý-
vatn við dýrmæta perlu. Sá sem á slíka
perlu hlýtur að vera upp með sér og gera
sér far um að leyfa samborgumm sínum
að njóta fegurðarinnar. En eigandi perlunn-
ar reynir jafnframt að hafa sterkar gætur
á þessum dýrgrip sínum svo að ófyrirleitið
fólk hrífí hann ekki á brott. Svipaða sögu
er að segja af þessari dýrmætu perlu sem
þið eigið, íslendingar, lífríkinu við Mývatn.
Þið hljótið að vera hreykin af þessari feg-
urð, þessu fjölskrúðuga og ósnortna fugla-
lífí, sem á sér fáa líka í veröldinni. Þið hljótið
að leita allra ráða til að koma í veg fyrir
að þetta stórkostlega vatnasvæði verði of
miklum ágangi að bráð. Auðvitað em ýmsir
hættuboðar, þeir em alls staðar, en þið
megið ekki bregðast við með offorsi. Þið
megið ekki stinga perlunni í lokaða hirslu
þar sem enginn fær notið fegurðar hennar."
Aftur Til Íslands
— Og þú ætlar að heimsækja ísland aft-
ur til að skoða þessa dýrmætu perlu sem
Mývatnssvæðið er?
„Já, svo sannarlega. Raunar hef ég
ákveðið að skrifa sérstakan kafla um Mý-
vatnssvæðið í bók sem ég hef nú í bígerð
ásamt bandarískum prófessor, Kushlan að
nafni. Bókin mun fjalla um vistfræði ýmissa
vatnasvæða heimsins. Lífríkið við Mývatn
er að mörgu leyti einstakt og fuil ástæða
til að kynna það fyrir áhugafólki víða um
lönd. Hér í Bretlandi em til dæmis fjölmarg-
ir áhugamenn um fuglaskoðun sem ég veit
að munu heillast af fuglalífinu við Mývatn.
Eg hef nú í hyggju að halda fyrirlestra og
sýna myndir sem ég tók uppi á Islandi, og
í kjölfarið væntanlega fylgja hópi áhuga-
fólks til Mývatns til að skoða fuglalífíð þar.“
Já, James Hancock, forseti Breska fugla-
fræðingafélagsins, er staðráðinn í að leggja
leið sína til Islands á ný. Og hann veit að
ekki verður komið að lokuðum dymm hjá
fólkinu, sem hann komst í kynni við í fyrstu
Islandsferðinni.
„Ég mun aldrei gleyma hinu hlýja við-
móti allra íslendinganna, sem ég kynntist.
Allir vildu allt fyrir mig gera og eru mér
þó sérstaklega minnisstæðar viðtökur þeirra
Mývetninga sem ég sótti heim. Ég hlakka
til að hitta þetta fólk aftur og alla aðra sem
greiddu götu mína og gerðu íslandsferðina
ógleymanlega.“
Linda Vilhjálmsdóttir
Ljóðað
Hún er kuldaleg klakaborgin
hinumegin hafsins
á svona snjóhvítum vetri
andskoti kuldaleg
og um það bil það
segjandi
og fátt annað gerandi
á svona snjóhvítum morgni
en að drekka rauðvín af stút
og lita varirnar blóðrauðar
og leita að blúsbláum línum
í Ijóð
ogganga áfram veginn blindandi
og með sólina í bakið
í snjóhvítum snjónum
áfram
uns vegurinn rennur saman við
svartnættið
þá stefnirðu á neongyllt hliðið
og verður þar segja þeir
í tæka tíð
Höfundurinn er ung Reykjavíkur-
stúlka og hafa ljóð eftir hana birzt
áður.
Guðbergur Aðalsteinsson
Skilnaður
Einn að morgni
undir hvítri pappírssól
frá Japan
kaidur gustur
innum opinn glugga
minninganna
Seint er risið á fætur
í einstaklingsíbúð hugans
Regnvot stræti
tóbaksgulir fingur
strjúka blautt hár
hokinn maður á göngu
afturábak inn í tímann
nemur staðar
hlustar
í ijarlægð
súngið í rigningunni:
Kjólföt á grannan mann
til sölu
Höfundurinn fæst við ritstörf og býr
pá Vatnsleysuströnd.
Jón Egill Bergþórsson
Fjórar
tönkur
Af værum blundi
vakna ég. Stekk á fætur
með vor í hjarta!
Þýt út i hita og sól,
hleyp að hjalandi læknum.
II
Ég vakna. Það er
vor. Ég hleyp útí sólskin
og angan gróðurs.
Handan um háleita þögn
heyri ég kliða í læk.
III
Vakna. það er vor.
úr skugga húss geng. ég út
í gróður ilm og
sól. handan um þögnina
heyri ég enn í Iæknum.
IV
vakna enn er til
vor og veit um sólskinið
skugga þess. ilmlaust.
handan um gutl í læk skynj
a ég bara þögnina

10