Lesbók Morgunblaðsins - 19.12.1988, Blaðsíða 22

Ummyndum Krists.
Gluggar Leifs
Breiðfjörð í Steibis
Idesember 1986 foluðust kirkjufeður í bænum Steibis í Allgau í Suður-Þýzkalandi
eftir þremur gluggum hjá Leifi Breiðflörð, sem vakið hefur athygli út fyrir land-
steinána fyrir glerlist sína. Forráðamenn kirkjunnar í Steibis höfðu séð á myndum
glerverk Leifs í StGiles kirlq'unni í Edinborg, sem á sínum tíma var kynnt í Les-
bók. Þeir báðu um glermyndir i tvo kringlótta glugga, sem hvor um sig er 3,80 m
í þvermál og þar að auki í einn 20 metra háan glugga, 30 fermetra að flatarmáli.
Ekki var beðið um ákveðið myndefni, en að sjálfsögðu skyldi byggt á Biblíunni og
Leifur valdi ummyndun Krists, Mattheus 17,1-4 og Nýju Jerúsalem úr Opinberunarbók-
inni, 21. Hann sendi þeim fyrst teikningar í 1/10 af fullri stærð til samþykktar og vann •
síðan verkið í fullri stærð og ákvað litina endanlega. Teikningar urðu að sendast til
samþykktar hjá kirlqulistamefnd kaþólsku kirkjunnar í Augsburg og ekki stóð á þeirri
samþykkt. Nefndarformaðurinn, Schell, vígði síðan gluggana 17. apríl í vor.
Glervinnan sjálf fór fram hjá W. Derix Glasgestaltung í Rottweil og fór Leifur þá utan
og valdi glerið og aftur fór hann síðar til að vera við ætingu á glerinu og málaði loks
sjálfur á það. Það er mikið unnið í þetta gler; áhrifin eru grafísk. Þeir þylqa samt
íhaldssamir á allar hefðir þama í Suður-Þýzkalandi og það þótti út af fyrir sig merkilegt,
að útlendur listamaður skyldi samþykktur til verksins. Formsins vegna varð að fá þýzk-
an listamann til að leggja fram tillögur, sem var hafnað og hann fékk greitt fyrir. Þau
hjónin Leifur Breiðflörð og Sigríður Jóhannesdóttir kona hans vom að sjálfsögðu boðin
til að vera við vígslu glugganna og það var mjög hátíðleg athöfn. Kirkjan á mikil og
sterk ftök í fólki á þessum slóðum og kaþólikkar em flölmennir í Steibis, sem er ferða-
mannastaður með heilsubótarstöðvum og kúrhótelum. Gluggamir fengu góðar viðtökur
og merkilegast þótti þeim í Steibis, að lútherskur listamaður skyldi geta unnið slíkt
verk með kaþólskum táknmyndum. GS.
Nýja Jerusalem.
Martröð
gerð. Konan sem var með honum í bílnum
gat ekkert sagt annað en að þau hafí venð
stöðvuð af grímuklæddum mönnum. eg
spurði ekkert nánar út í þetta, kom það
ekki við. Mig undraði í rauninni ekki að
maður eins og hann kallaði yfir sig hefnd.
Það er slæmt að halda að heimurinn sé leik-
fang fyrir mann einan.
En hafði hann alltaf hugsað þannig? Líka
þá — þegar hann virtist vera fómfús —
hafí hann vitað!
Það kom fyrir að stúdentar gerðu sér
glaðan dag, kvöld og kannski nótt. Það var
tilbreyting að fara út í víngarðana og drekka
í þorpi innan um margt fólk. Kvöld nokkurt
emm við á slíku ferðalagi, fjórir saman,
ungir útlendir karlmenn. Við fáum okkur
sæti við stórt borð og þar er par fyrir. Mér
kemur það strax undarlega fyrir, sérstak-
lega hann. Hann horfir meir f kringum sig
en maður sem er úti með stúlkunni sinni
ætti að gera. Hann brosir framan í okkur.
Hún horfír líka á okkur en ekki eins mikið
og hann. Hún lítur oft til hans en hann lítur
varla á hana. Við sitjum þar til við höfum
dmkkið hálfan líter hver, þá vilja strákam-
ir fara á annan stað, dansstað, þangað sem
kæmi ferðafólk, ungar stúlkur . . . Ég
gleymdi þeim ekki. Hann var lágvaxinn með
stórt en ekki illa lagað höfuð, rauðbirkinn
með mjög djarflegt augnaráð, breiður um
axlir og hendumar sterklegar. Hún var lág-
vaxin, grönn og fagursköpuð, hárið var
dökkrautt en húðin með ljósri brúnni slikju.
Það var eitthvað hreinlegt og meyjarlegt
við hana. Auðvelt að hugsa sér hana Díönu
í málverki frá endurreisnartímanum.
Var ekki samt eins og einhver skuggi á
andliti hennar, í augunum? Fannst mér það
ekki þá?’ Ég held það.
Síðar um veturinn sat ég einu sinni einn
með einum þeirra sem var með mér kvöldið
í vínþorpinu.
— Manstu eftir parinu sem við settumst
hjá þegar við fómm út í þorp í haust?
— Hvaða pari?
— Fólkinu sem sat við borðið sem við
settumst við?
— Já, ég held það.
— Ég rakst á þau aftur.
— Nú, og hvað með það?
— Ég varð mjög undandi.
— Af hveiju?
— Það var á þekktu kaffihúsi.
— Þekktu?
— Já, í ákveðnum hópi, fyrir fjárhættu-
spil og falar konur.
— Hvað varst þú að gera þar?
— Ég rakst þar inn af forvitni, ég hafði
svo oft gengið framhjá og aldrei lagt í að
líta inn.
— Og hvað sástu?
— Hann er dólgur.
- Og hún?
— Ein úr stóðinu.
— Ég trúi þér ekki.
— Já, ég var líka undrandi, en ég sá
hana fara með náunga og koma aftur eftir
hæfílegan tíma. Samt held ég hún hafí sér-
stöðu. Hún talaði meira við hann en hinar
dömumar. Hann spilaði ekki, sat, leysti
krossgátur og fylgdist með því sem gerðist.
— Hvar er þetta?
Hann tók upp lítið eldspýtnabréf og rétti
mér. Nafnið á kaffíhúsinu, götu- og síma-
númer, opið frá kl. 10 f.h. til 2 e.m.
— Þakka þér fyrir. Þú þarft ekki að svara
frekar en þú vilt, en tókstu hana?
— Nei, mig langaði til þess en samt ekki,
ekki undir þessum kringumstæðum.
— Ég skil. ^
Nokkrum vikum síðar er ég staddur í
nágrenninu, ég átti erindi í fombókaverslun
sem var ekki langt frá. Þegar ég kom út á
götuna eftir viðskiptin blasti við mér heitið
á götunni. Ég stakk hönd í brjóstvasa og
fann litla eldspýntablaðið. Þetta gat ekki
verið langt undan. Agætt, ég hef ekki séð
blöðin í morgun, ég get skoðað þau og
dmkkið kaffí. Ég verð að láta líta svo út
sem ég komi þama af algjörri tilviljun. Strax
og ég kem inn leita ég að blöðunum með
augnum, vel mér þau sem ég vil lesa, geng
að borði við glugga, legg blöðin á borðið,
fer úr yfírhöfn og hengi hana á snaga á
stólpa við sætið. Eg sest og byija að skoða
blöðin. Þá kemur feitlagin elskuleg kona
og spyr hvers ég óski. Eg svara því og lít
aðeins á hana. Ég les blöðin og tek lítið
eftir því sem gerist í kringum mig. Ég rekst
á grein sem vekur áhuga minn og gleymi
mér alveg. Þegar athyglin slaknar heyri ég
raddir og iít úpp. fiíin stendur íijá "péninga-
kassanum í sólargeisla sem skásker salinn,
grönn, í ljósgrárri dragt, ljósblárri blússu
og gráum, háhæluðum skóm. Hún minnir á
ungling sem nýlega hefur fengið fyrstu full-
orðinsfötin sín. Hún er að tala við gömlu
konuna sem afgreiddi mig en hún horfir
ekki á hana. Ég fylgi augnstefnu hennar.
Fullorðinn maður með grátt hár og bústið
skegg, magamikill og þungur á sér er að
standa upp. Hann tekur hatt sinn og staf
og gengur hægt út. Þau horfast í augu,
mér sýnist hann kinka til hennar kolli. Þeg-
ar hann er kominn út gengur hún út líka.
Ég sé þau tala saman stuttlega og ganga
svo arm í arm upp götuna. Mér flökraði og
ég fékk mér vatnssopa.
Löngu seinna sat ég síðdegis á háskóla-
bókasafninu, hafði setið þar í nokkra
klukkutíma og var orðinn þreyttur. Ég festi
ekki lengur hugann við lesturinn, ég sá
brosmilt andlit, síðan hana alla standa í
sólargeisla morgunsins, granna, rauðhærða
og snyrtilega eins og stúlka heima. Ég stóð
upp.
Þegar ég kom á kaffihúsið var þar fleira
fólk en samt kyrrð. Úr innra herbergi sem
skilið var frá framsalnum með þungu fióka-
tjaldi barst ómur af röddum, líklega spila-
manna. Hana var ekki að sjá. Ég skeytti
ekki um hinar en settist þannig að ég gat
auðveldlega fylgst með dyrum og þóttist
lesa. Ég gaf mér ákveðinn tíma áður en ég
færi að líta í kringum mig. Hann var ekki
liðinn þegar hún kom. Ég kinkaði til hennar
kolli, hún svaraði og gaf mér merki um að
bíða. Ég fylgdist með henni útundan mér.
Hún fékk sér smávegis að borða, talaði við
gömlu konuna, og gaf mér svo merki og
kom á eftir mér. Hún tók mig undir arminn
og tjáði mér dýrleika sinn sem skelfdi mig
ekki.
Já, hún var kona, en jafnframt telpuleg,
hrein, frjálsleg í þjónustusamlegri hegðun
sinni. Fyrir minn smekk of mikil stelpa. Ég
kaus heldur slík samskipti við myrkari og
þyngri konur. Hún var eitthvað að segja
mér að hún væri ekki þama alltaf, ég tók
ekkert sérlega eftir því þar sem ég bjóst
ekki við að leita hana uppi oftar.
Snemma það vor sá ég hana í fylgd með
dýralæknisstúdentinum sem átti rauðan
Porsehe. Ekki á hvetjum degi, aðallega um
helgar. Mér virtist þau borða saman hádeg-
isverð á laugardögum og fara upp til hans
eftir það. Ég fylgdist með þeim. Hann leit
aldrei á mig. Hún sá mig, hvort hún þekkti
mig aftur gat ég ekki séð.
Þau voru mikið saman allt sumarið. Ég
komst að því að náunginn hafði lokið námi
og fékkst áfram við einhveijar rannsóknir
sem hann ætlaði að lúka við áður en hann
færi heim. Þegar ég komst ekki hjá að sjá
þau velti ég því fyrir mér hvemig þeim liði.
Það var erfítt að átta sig á því. Náunginn
var aldrei glaðlegur á svipinn og hún kunni
víst örugglega að láta ekki sjá á sér hvað
hún hugsaði. Samt virtist mér eins og svip-
ur þeirra þyngdist þegar leið að hausti.
Ef það var rétt var ekki nema ein skýr-
ing á því, dólgurinn vildi ekki sleppa henni,
annaðhvort alls ekki eða fyrir upphæð sem
hinn ungi dýralæknir gat ekki greitt.
Það var komið fram yfir jól, þegar ég las
grein um átök í undirheimum. Blaðamönn-
um tókst oft ágætlega að gera hinum al-
menna lesanda ljóst hvemig lögreglunni var
innanbijósts gagnvart slíkum átökum. Hún
fálmaði í myrkri, skildi lítið og fékk engar
skýringar. Glæpamennimir steinþögðu. Inn-
sýn veittu aðeins atburðir sem snertu heim
okkar hinna vegna þjónustustofnana. Með
stuttu millibili gerðust tveir atburðir sem
greyptust í minni mitt, af þvf ég þekkti
þolendur í sjón. Rauði-Janni, mellukóngur
hverfísins, fannst særður úti í skógi. Sárið
var ekki skotsár sem líklegast var í þessu
tilfelli heldur hafði hann verið geltur og
skorið út úr báðum munnvikum hans. Stuttu
síðar var komið með unga konu með ljótt
sýmsár í andliti á slysavarðstofu. Hún var
sögð úr stóði Rauða-Janna, ein af eðal-
hryssunum, sérlega metin af æðri embættis-
mönnum ráðuneyta, rauðhærð, ung og
fersk.
Stuttu síðar hvarf rauði Porscheinn og
stúlkuna sá ég heldur ekki aftur.
Allt þetta rifjaðist upp fyrir mér þegar
ég hafði flett staðarblaðinu hér sem ég tók
mér í hönd eftir morgunverð. Þar var nánar
sagt frá slysi dýralæknisins. Þegar farið var
að rannsaka hann kom í ljós að hann hafði
verið geltur og skorið út úr munnvikum
hans.
Ég lokaði blaðinu og lagði það frá mér.
Mér leið ekki vel og ákvað að skreppa upp
á herbergi sem ég hafði ekki ætlað að gera
og þurfti því lykillinn aftur. Þegar mér var
réttur hann fylgdi lítið uipslag. Ég opnaði
það kominn upp á herbergi. í því var sams
konar kort og við höfðum fengið í hanastéls-
boðinu en skrifað aftan á það: Verið svo I
22