Alþýðublaðið - 06.11.1982, Síða 4

4
Laugardagur 6. nóvember 1982
Þingsetningarræða Kjartans
Jóhannssonar,
formanns AlþýðufIokksins:
Félagar okkar víða um heim hafa
unnið ötullega að framgangi jafn-
aðarstefnunnar. Þeir hafa margir
hverjir unnið glæsta sigra á ný-
liðnum misserum. Ég minni á
Grikkland og Svíþjóð. Og fyrir
tæpri viku vann Alþýðuflokkurinn
á Spáni glæsilegan kosningasigur.
Ég legg til að þingið sendi Felip
Gonzales og félögum okkar á Spáni
svofellda kveðju:
„Flokksþing Alþýðuflokksins á ís-
landi sendir þér og bræðraflokkn
um á Spáni hestu heillaóskir í
tilefni af glæsilcgum kosningasigri.
við óskum ykkur gæfu og velgengni
í starfi ykkar við að treysta
lýðræðið á Spáni og auka veg jafn-
aðarstefnunnar til hagsbóta fyrir
alþýðu Spiánar.“
Friður, frelsi,
framtíö
Án friðar en engin framtfð, án
frelsins ekki friður. Við íslending-
ar njótum friðar og frelsis, en
hvorki friður né frelsi eru sjálfgef-
in. Ófriður hefur verið regla frekar
en undantekning í sögu mannkyns-
ins. Frelsið er nýunnin mannrétt-
indi fárra útvaldra þjóða. Frið og
frelsi megum við ekki glata. Jafn
aðarstefnan erlriðarstefna. Frelsið
er hornsteinn jafnaðarstefnunnar.
Við eigum okkar framtíð, ef friður
og frelsi fær að ríkja í heiminum.
Við eigum okkur batnandi framtíð
ef jafnaðarstefnan fær að ríkja, við
eigum okkur traustari framtíð í
þessu landi ef við kunnum fótum
okkar forráð og nýtum landgæði af
kostgæfni. Verkefni okkar er að
treysta frið, að efla frelsi, að hafa
framtíðarsýn. Verkefni okkar er að
hvort hann fær nóg að bprða á
morgun. I þessari fátækt býr hætta
á ófriði. Hætta á ófriði er ekki ein-
ungis vegna átaka austurs og vest-
urs, heldur felst hún líka í víðtæku
hungri og baráttunni umauðlindir
jarðar.
Það er okkar hlutverk að skilja
og gera það sem við megum til þess
að brúa þetta bil á milli ríkra og
snauðra þjóða. Til þess þarf mikið
fé. Það fé má finna í samdrætti í
vígbúnaði. Það er hörmulegt til
þess að vita að fimmtungur mann-
kyns svelti meðan síauknum fjár-
hæðum er varið til vígbúnaðar.
Vígbúnaðarkapphlaupið beinist nú
í æ ríkari mæli í kjarnorkuvopn.
Vopnabúr stórveldanna í kjarna-
vopnum nægir til þess að drepa
mannkynið mörgum sinnum. Það
skiptir í rauninni ekki máli hversu
mörgum sinnum. Það skiptir í
rauninni heldur ekki máli hvort
menn lifa af í kjarnorkustyrjöld.
Þótt þeir lifi sprengjuregnið af,
munu þeir ekki geta bjargað sér.
Þá verða peningar einskis virði,
samgöngur verða engar, hjúkrun
verður ekki að fá. Hróp á hjálp
verður ekki svarað. Leit að mat
verður helsta verkið. Sú leit verður
tilgangslaus. Maturinn verður
mengaður; sjór, loft og land geisla-
virkt. Tortíming verður alger.
Þessi vopn má aldrei nota og fram-
leiðsla þeirra er í sjálfu sér vitfirr-
ing. Um þetta er fólk að vakna til
vitundar. Menn biðja um grið frá
því að afrakstri vinnunnar sé varið í
slíka vitfirringu. Þessi vakning
verður að ná jafnt til vesturs sem
austurs, norðurs sem suðurs. Við
skulum leggja okkar lóð á vogar-
skálarnar í þeirri vakningu. Enginn
hann. Enginn þarf að vera í vafa
um, hversu miklu betur við stæðum
nú, ef fylgt hefði verið tillögum AI-
þýðuflokksins. Nú kann ríkis-
stjórnin engin önnur ráð en að
senda launafólki reikninginn fyrir
stjórnleysið.
Afstaða Alþýðuflokksins til
þessarar ríkisstjórnar er afdráttar-
laus. Þessi ríkisstjórn verður að
fara frá. Ríkisstjórnin verður að
segja af sér, ætti að vera búin að
því. Það er ábyrgðarleysi af þessari
ríkisstjórn að sitja áfram. Hún er
komin í þrot. Hún er baggi á
þjóðinni.
Ríkisstjórnin ákvað fyrir
skömmu að taka upp viðræður við
stjórnarandstöðuna um afgreiðslu
þingmála og stjórnarskrá og tíma-
setningu næstu kosninga. Þær við-
ræður hafa litlu skilað. Alþýðu-
flokkurinn benti á, að stjórnin
gerði réttast í að fara frá, en ný
stjórn yrði mynduð. Því hafnaði
ríkisstjórnin. Hún vill fyrir alla
muni sitja. Við óskuðum eftir upp-
lýsingum um stefnu ríkisstjórnar-
innar í lykilmálum. Það fengust
ekki svör. Gerð var grein fyrir til-
lögum Alþýðuflokksins um ný-
skipan efnahagsmálastjórnar. Við
því fengust engin viðbrögð. Ég hef
hins vegar talið rétt að veita ríkis-
stjórninni færi á að veita svör við
þessum spurningum og reifa stöðu
mála áfram.
Við viljum vinna að því með öll-
um ráðum að kosningar fari fram
sem fyrst, stjórnarskrá verði af-
greidd og ríkisstjórnin fari frá svo
að hefja megi endurreisn íslenskra
efnahagsmála og stjórnmála - og
hefja nýtt tímabil í íslandssögunni.
Viðræðurnar snúast um þetta.
Kjartan Jóhannsson, formaður Alþýðuflokksins
An friðar er engin framtíð —
án frelsis ekki friður
jafna kjör, að brúa bilið milli ríkra
og snauðra, að efla bræðralag
manna og þjóða. Við verðum að
læra að lifa saman á bústað okkar,
jörðinni. Jafnaðarstefnan erlykill-
inn að þeirri leið.
Við njótum frelsis og friðar, en
veröldin er grimm. I Afganistan er
háð hetjufull frelsisbarátta gegn
ógnarveldi Sovéthersins. í El Salv-
ador er lífið murkað úr þúsundum
manna. Þar eru pyntingar daglegt
brauð og mannréttindi fyrirfinnast
ekki.
í Póllandi er bannað að bindast í
samtök eins og verkalýðsfélög. Það
er bannað að hugsa og vilja. Þar
ríkir ónýtt kerfi, sem ekkert frelsi
þolir, kerfi sem ekki einu sinni get-
ur brauðfætt sitt fólk, hvorki í Pól-
landi né annars staðar þar sem það
er við lýði.
I Týrklandi hafa verkalýðsfélög
og pólitískir flokkar verið bann-
aðir. Þar eru þeir fangelsaðir sem
hafa skoðun. í Suður-Afríku er
stærsti hluti þjóðarinnar tæpast tal-
inn til manna. Mannréttindi
þekkja þeir ekki. Þessar þjóðir fá
ekki að njóta frelsisíns og þær njóta
ekki friðar.
í stórum hluta heims ríkir arg-
asta fátækt. Bilið milli ríkra þjóða
og fátækra er stöðugt að vaxa.
Fimmti hver maður á jörðinni býr
við algera fátækt, hungur, næring-
arskort. Hann á í rauninni ekkert
nema sjálfan sig. Hann veit ekki
vinnur heldur þetta vígbúnaðar
kapphlaup, sem knúið er áfram af
trotryggni ogótta. Þeirri tortryggni
og þeim ótta þarf að eyða.Smáþjóð
eins og við eigum þar hlutverki
aö gegna. Smáþjóð ógnar engum,
smáþjóð er vopnlaus eðá vopnlítil.
Smáþjóðir ættu að bindast sam-
tökum um það verkefni að eyða
tortryggni stórveldanna í milli. Þá
mun raunhæfur árangur nást í af-
vopnun. Þá opnast leiðirnar til þess
að jafna bilið á milli snauðra og
ríkra þjóða.
Við njótum friðar. Sú skipan
mála, sem við höfum valið í örygg-
ismálum. hefur tryggt okkur frið.
Því væri óhyggilegt að breyta. En
við verðum að beita okkur af alefli
fyrir stöðvun vígbúnaðarkapp-
hlaupsins. Framtíðin er í veði.
íslensk stjórnmál eiga að snúast
um að skapa okkur betri framtíð,
hvort heldur við lítúm til utanríkis-
mála ellegar innanlandsmála.
Efnahagsstefnan hefur ekki gert
það. Efnahagsráðin hafa verið til
bráðabirgða. Efnahagsvandi er
ekki leystur fyrir framtíðina, held-
ur á kostnað framtíðarinnar. Allan
liðinn áratug hefur framtíðarsýn
skort. Hámarkinu er náð hjá nú-
verandi ríkisstjórn.
Hún verður að vera seinasti kap-
ítulinn í þessari sögu. Með henni
skulum við kveðja þetta tímaskeið
og hefja nýtt tímabil, nýjan tíma
með framtíðarsýn.
Frelsið er
hornsteinn
jafnaðarstefnunnar
Sú ríkisstjórn sem nú situr hefur
reynst gæfulaus. Hún hefur haldið
áfram að framkvæma steinrunna
og úrelta stefnu. Með vitlausri fjár-
festingu hafa lífskjörin verið rýrð.
Með vitlausri peningamálastjórn
hefur sparifé verið brennt á báli.
Hún hefur sökkt þjóðinni sífellt
dýpra í erlendar skuldir. Nú eru
íslendingar meðal skuldugustu
þjóða heims. Nú er verðbólgan
meiri en nokkru sinni fyrr í íslands-
sögunni. Ógæfumetin eru slegin
hvert af öðru.
Alþýðuflokkurinn varaði við því
að svona mundi fara. Hann flutti
tillögur um breytta fjárfestingar-
stefnu. Hann benti á, að áformuð
aukning í erlendum lántökum væri
óráð, sem. birtast mundi í stór-
auknum viðskiptahalla. Það er nú
komið á daginn. Alþýðuflokkurinn
benti á, að peningamálastjórnin
réði úrslitum um sparnaðinn í
landinu. Því var ekki sinnt. Bank-
arnireru nú tómir. Alþýðuflokkur-
inn hefur þrábent á, að bráða-
birgðalausnir dygðu ekki, allt
mundi hjakka í sama farinu. Það
hefur sýnt sig.
Það hefur harðnað á dalnum um
þessar mundir. Nokkur samdráttur
í þorskafla frá fyrra ári, sem var
ajgert metár. Loðnuveiðar eru nú
engar. Fyrir þessu finnst. Samt er
jjiferðmæti sjávarafurðaframleiðsl-
’unnar á þessu ári það þriðja eða
fjorða mesta í samanlagðri íslands-
sögunni. Þetta er því ekki kreppa
nema í kollinum á ríkisstjórninni.
Hitt er ljóst að ríkisstjórnin hefur
aukið á vandann í stað þess að létta
Alvarlegustu mein þess tímabils,
sem senn er að ljúka, er ábyrgðar-
leysið. Ábyrgðarleysi í stjórnmál-
um, í efnahagslífi, í rekstri, í öllum
samskiptum. Það gegnsýrir þjóðfé-
lagið og fer sífelit vaxandi. Þeir
stjórnmálamenn og flokkar, sem
farið hafa nær óslitið með völd
drjúglega síðasta áratuginn, hafa
alið á þessu meini með athöfnum
sínum og stjórnarstefnunni.
Ábyrgðarleysið er að naga stoðirn-
ar undan þjóðlífinu.
Það er eins og enginn axli ábyrgð
á eigin gerðum. Menn kaupa til
landsins togara, sem þeir geta ekki
og ætla ekki að borga, og taka
þannig enga ábyrgð á gerðum sín-
um. Ráðherra lítur framhjá þessu
og víkur sér undan ábyrgð, en
þjóðin fær að borga.
Hvar er ábyrgðin í því samfélagi,
sem lætur skriffinna í Reykjavík
ákveða verð á vöru og þjónustu á
flestu milli himins og jarðar? Er
hún hjá framleiðandanum eða
þjónustuaðilanum? Tæpast. Hann
gerir eins og hinir. Er hún hjá skrif-
borðsmanninum í Reykjavík? Er
hún hjá ráðherranum? Hefur
nokkur heyrt um að þessir aðilar
öxluðu ábyrgð? NeL en hún liggur í
rauninni hjá stjórnmálamönnum
og flokkum, sem viðhalda þessu
kerfi og leggja blessun sína yfir
það, en kerfið er rangt og eykur á
ábyrgðarleysi.