Alþýðublaðið - 06.11.1982, Síða 5

Laugardagur 6. nóvember 1982
5
Hverju ræður bóndinn um verð á
afurðum sínurn? Nánast engu.
Ráðherrarnir ráðskast nteð það á
fárra vikna fresti, einkunt kringum
vísitöludaga. Hvernig er þá hægt
að ætla bóndanum að taka ábyrgð á'
framleiðslunni?
Telji einhver afkomu sína ekki
nógu góða í þessu kerfi, þá sendir
hann ríkinu bakreikning sem ríkis-
stjórnin framselur til launþeganna í
landinu í nútíð og framtíð. Hvers
vegna ætti einhver rekstraraðilinn
að leitast við að standa sig betur í
þessu kerfi, ef hinir vaða í vasa al-
mennings með tilstyrk ríkis-
stjórnar?
Menn gera samninga um kaup
og kjör. Þeim er rift jafnharðan
með lagaboði. Ríkið sjálft riftir
jafnvel nýgerðum samningum sín-
um.Þetta er vísasti vegurinn til
ábyrgðarlausra samninga og ríkið
varðar þar veginn.
Hér á landi gildir samtrygging
ábyrgðarleysisins á öllum sviðum.
Hver vísar á næsta, Kerfið er
reyndar svo fráleitt að það er tæp-
ast hægt að ætlast til að neinn sýni
ábyrgð. Sé samið um kauphækkun
er samningunum rift, sé fiskverð
hærra en útflutningsverð þolir, fell-
ir ríkisstjórnin gengið eftir pöntun.
Það mun ekki nást árangur í efna-
hagsstjórn nerna ábyrgð og á-
kvörðun fylgist þar að. Allir, hver
og einn, verða að bera ábyrgð á
eigin gerðum og ákvörðunum. Það
verður að gilda um einstaklinga,
um samtök þeirra, um atvinnurek-
endur, um sveitarfélög, og um rík-
ið sjálft. Ábyrgð er lykill að á-
rangri.
Abyrgðarleysið hefur líka gegn-
sýrt stjórnmálin. Stjórnarflokkarn-
ir láta loforð sín og stefnu Iönd og
leið. Alþýðubandalagið barðist
gegn kaupskerðingum.en fram-
kvæmir þær. Framsókn lofaði
niðurtalningu verðbólgu en hún
varð að engu. Þeir láta sér báðir
fátt um finnast og sitja áfram að
völdum. Með því hafa þeir svikið
kjósendur og þjóðina alla. Þetta er
ábyrgðarleysi. Þeir eru ekki einu
sinni heiðarlegir gagnvart sjálfum
sér.
Alþýðflokkurinn hefur risið
gegn ábyrgðarleysi í efnahagsmál-
um og óheiðarleika gagnvart stefn-
umiðum. Hann sagði sig úr ríkis-
stjórn, þegar hann fékk ekki að
standa við meginatriðin í stefnu-
málum sínum, þegar reka átti
óbreytta, úrelta, steinrunna efna-
hagsstefnu, sem ekki skilaði
neinum árangri, hvorki þá, né fyrr,
né síðar. Með því vorum við
heiðarleg gagnvart sjálfum okkur
og stefnu okkar. Við hlupum ekki á
brott frá stefnu og markmiðum,
heldur vorum þeim trú. Við krefj-
umst árangurs og ábyrgðar, ekki
bara af öðrum heldur ekki síður af
sjálfum okkur.
Líka í þessu efni boðum við nýja
tíma.
Tvískinnungurinn í íslenskum
stjórnmálum nær hámarki í Sjálf-
'stæðisflokknum. Hann segist vilja
frjálst markaðskerfi, en stendur
dyggan vörð um miðstýrt landbún-
aðarkerfi, sem er komið í rembi-
hnút. Sjálfstæðisflokkurinn segist
vera aðalóvinur kommúnista. En
hver studdi þá í æðstu valdastöður í
verkalýðshreyfingu og ríkisstjórn?
Það voru sjálfstæðismenn. Þeir
bera ábyrgð á völdum og áhrifum
Alþýðubandalagsins. Sjálfstæðis-
flokkurinn segist vera í stjórnar-
andstöðu við ríkisstjórn, sem er
undir forsæti flokksbundins sjálf-
stæðismanns.
Á íslandi eins og annars staðar
eru það jafnaðarmenn, sem erú
besta vörnin gegn kommúnisma.
Hér eins og erlendis eru kommún-
istar veikir þar sem Alþýðuflokks-
menn eru sterkir. Hér eins og ann-
ars staðar elur sterkt íhald kom-
múnista til vaxtar og viðgangs.
Það hefur í raun ríkt stjórnmála-
leg kreppa á Islandi í langan tíma.
Sú kreppa á sér meðal annars rætur
í úreltri stjórnarskrá og kosninga-
löggjöf. 1 misvægi atkvæða birtist
mikið óréttlæti. Alþýðuflokkurinn
hefur lagt áherslu á að úr þessu yrði
að bæta. Hann hefur krafist þess að
lýðveldinu yrði sett ný stjórnar-
skrá. Hana þarf að afgreiða fyrir
næstu kosningar. Kjördæmaskipan
og kosningalög eru vandasöm og
viðkvæm mál. Þau eru nú mjög til
umræðu.
í þeim efnum sýnist mér fyrst og
fremst tveggja kosta völ.
Sá fyrri og betri er að gera landið
allt að einu kjördæmi, en auka um
leið völd núverandi kjördæma og
ætla þeim hluta af því valdi, sem
.Alþingi fer nú með. Lýðkjörnir
fulltrúar kjördæmanna tækju þá
við stjórn þeirra mála sem sérstak-
lega varða hvert kjördæmi á ýms-
um málasviðum.
Hinn síðari er að halda núver-
andi kjördæmaskipan, e'n ná mjög
auknum jöfnuði í atkvæðaþyngd
milli kjördæmanna. Þessi leið sýn-
ist fær án umtalsverðrar fjölgunar
þingmanna, ef sjálfri grundvallar-
aðferðinni við úthlutun þingsæta er
breytt. Við notum nú deilingarað-
ferð, sem löngu er aflögð í ýmsum
grannlöndum okkar. Hún er órétt-
lát. Flokkur með um 40% atkvæða
getur fengið 60% þingmanna í
kjördæmi. Dæmi um það má
reyndar finna í úrslitum seinustu
kosninga. Uppbótarsæti duga illa
til leiðréttingar, þegar misvægi er
aukið í kjördæmum með úthlutun-
arreglu þingsæta. Með breyttri að-
ferð við þingsætaútreikning mætti
ná betri jöfnuði innan kjördæma
og milli kjördæma. Mér sýnist t.d.
að 63 þingmenn hefðu skílað all-
góðunt árángri í þe'ssum efnunt í
seinustu kosningum, ef hlutfalls-
reglu hefði verið beitt.
Vilji menn ekki samþykkja að
landið allt sé eitt kjördæmi ættu
þeir því að snúa sér að breytingum
á úthlutunarreglu þingsæta, ef hafa
á hóf á fjölda þingmanna og stefna
að auknu jafnvægi.
Við stöndum á þröskuldi nýs
tíma. Þróun í tölvutækni og sjálf-
virkni eru lykilorð þeirrar al-
heimsbyltingar í vinnu okkar og
lífi, sem nú er í vændum. Skrifstof-
ustörf, bankavinna, kennsla, versl-
unarstörf munu gerbreytast. Tölv-
ur sem menn hafa innan þessara
greina núna, eru barnaglingur.
Tölvan mun leysa mannshugann af
hólmi við hin margvíslegustu störf
á þessum sviðum. Það sem áður var
margra manna verk mun einn leysa
af hendi. Sjálfvirkni íiðnaðiogt.d.
fiskvinnslu verður undraverð.
Tölvustýrð verkfæri og tæki eins
konar vélmenni munu vinna hin
margbrotnustu verk fljótar, ódýrar
og jafnvel betur en mannshöndin.
Verður maðurinn þá óþarfur?
spyrja menn. Verður ekki þörf
fyrir vinnu okkar? Svarið á að vera
og verður að vera nei. Manninum
og vinnu hans getur aldrei verið
ofaukið. En þá þarf líka að laga sig
að nýjum aðstæðum og undirbúa
þá breytingu sem í vændum er.
Sú þróun sem hér er lýst mun
veita okkur einstakt tækifæri til
þess að auðga líf okkar, bæta lífs-
kjörin. Hinn nýi tími er tækifæri til
betra lífs, ef rétt er á málum haldið.
Ef ekki getur hann fært okkur
vandræði. Því þarf ný tök, það þarf
framtíðarsýn og gerbreytta stefnu.
Bráðabirgðaráð duga'ekki. Þeir
flokkar, sem eru á annan áratug að
átta sig á því að fylgt sé rangri
stefnu í landbúnaðarmálum duga
ekki né heldur þeir flokkar, sent
halda áfram að stækka skipastól,
eftir að hann er orðinn of stór.
Þingflokkunt verður ekki treyst
sem framfylgja áfram stefnu og
markmiðum, sem eru löngu orðin
úrelt. Þeir eru steinrunnir í for-
tíðinni.
Alþýðuflokkurinn krefst ger-
breyttrar stefnu, sem svari til nýs
tíma. Alþýðuflokkurinn einn hefur
þessa stefnu.
- Taka verður upp nýja fjárfest-
ingarstéfnu og endurskoða
verðmyndunarkerfið frá grunni.
- Skatta- og tollakerfið verður að'
stokka upp og komast fyrir skatt-
svik%
- Leysa verður úr læðingi þau
verðmæti sem nú fara í súginn og
hætta rányrkju til lands og sjávar.
- Setja verður ábyrgðina í önd-
vegi að nýju.
Víða um heim þar sem íhaldsöfl-
in hafa komist til valda hafa þau
ráðist á velferðarkerfið. Þegar
harðnar á dalnum vex hættan á að
íhaldsöflin seilist líka til þess hér á
landi. Það er og verður hlutverk
Alþýðuflokksins að standa vörð
um velferðarkerfið, sem við höfunt
byggt upp. Hlutverk Alþýðu-
flokksins er að koma efnahagslíf-
inu á heilbrigðari grundvöll og
treysta þannig grunninn undir vel-
ferðarmálum og bæta og jafna kjör.
Með þeim hætti búunt við okkur
nýja framtíð. Engum öðrum er trú-
andi fyrir því verkefni. Því verðum
við að komast til valda að af-
stöðnum kosningum.
Flokksþingið er sett.
j— Ritstjórnargrein-----
Alþýðuflokkurinn 1
•Alþýðuflokkurinn vill að öll börn eigi kost á dag-
gæslu.
•Alþýðuflokkurinn beitir sér fyrir auknum bygging-
um verkamannabústaða.
•Alþýðuflokkurinn vill að tannlækningar falli undir
tryggingakerfið.
•Alþýðuflokkurinn vill valddreifingu til að auka hlut-
deild almennings í stefnumótun, aöhald hans að
stjórnendum og beint samband hans við stjórnvöld
og almannastofnanir. Efla þarf sjálfstjórn heima-
manna í byggðarlögum og landshlutum, en ein-
falda hið flókna ríkisbákn og auka ábyrgð lýðkjör-
inna fulltrúa á öllum stigum stjórnsýslu.
• Alþýðuflokkurinn vill lækka kosningaaldur í 18 ár.
•Alþýðuflokkurinn vill að sett verði löggjöf um hlut-
verk þjóðaratkvæðis í stjórnskipan íslands.
•Alþýðuflokkurinn telur að með alþjóðasamstarfi
skuli vinna að friði í heiminum og aðstoð við þær
þjóðir, sem eru afskiptar í efnahagsmálum eða búa
við órétt í stjórnmálum.
Hér hafa aðeins verið tíunduð nokkur atriði í
stefnuskrá Alþýðuflokksins. Það er hollt fyrir jafn-
aðarmenn, nú einmitt þegar flokksþing Alþýðu-
flokksins stendur yfir, að minnast
grundvallaratriðanna - minnast þess sem sam-
einar alla jafnaðarmenn í Alþýðuflokknum. Stund-
um vilja skoðanaskipti um dægurmál og aukaatriði
byrgja mönnum sýn. Menn sjá þá stundum ekki
skóginn fyrir trjánum.
Alþýðuflokkurinn byggir á traustum grunni.
Stefnuskrá hans er markviss, beinskeytt og raun-
hæf. Þar er horft til framtíðar, með frelsið, friðinn,
jafnréttið og bræðralagið að léiðarljósi. Enginn
annar stjórnmálaflokkurinn hefur eins traust bjarg . ■
til að byggja á. Aðrir íslenskir stjórnmálaflokkar
byggja málefnastöðu sínaá sandi.
Mlþýðuflokkurinn á að nýta sér yfirburði sína á
málefnasviðinu með samhentri sókn til sigurs.
Flokksþingið nú um heigina er kjörið tækifæri til að
samstilla strengina fyrir komandi átök við
andstæðingana, - sem stjórnast af afturhaldi,
peningahyggju og íhaldi.
Einkunarorð flokksþingsins: friður, frelsi, fram-
tíð, munu hljóma á flokksþingi Alþýðuflokksins um
helgina. Það er síðan allra jafnaðarmanna að
enduróma þau um allt land í næstu framtíð, Alþýðu-
flokknum og þjóðinni allri til hagsbóta.
-GÁS
Ritstjórnargrein-------------------------------------
Nauðsyn samstarfs þriggja smáþjóða
í lok síðasta mánaðar var haldinn merkur fundur í
Kaupmannahöfn, sem of litla athygli vakti. Þetta
var fundur í þingmannanefnd, sem er ætlað að
vinna að auknu samstarfi islendinga, Færeyinga
og Grænlendinga. Fundinn sátu sex færeyskir
þingmenn og íslensku þingmennirnir Árni Gunn-
arsson, Páll Pétursson og Stefán Jónsson. Græn-
lenskir þingmenn komust ekki, því miður, tii fundar-
ins.
Aðdragandi þessa máls er sá, að Arni Gunnars-
son beitti sér fyrir því á síðasta ári að þingmenn
allra flokka flyttu sameiginlega þingsályktun um
þennan nýja samstarfsvettvang. Þetta var gert, og
tillagan samþykkt samhljóða. Síðan voru kjörnir
fjórir fulltrúar í nefndina, einn frá hverjum þing-
flokki.
í þingsályktunartillögunni, sem samþykkt var,
var bent á það, að lengi hefði verið um það rætt að
auka samskipti þessara þjóða á mörgum sviðum,
þar sem hagsmunir þeirra gætu verið sameigin-
legir. Samskipti þessara grannþjóða hafa verið
fremur tilviljanakeiind hin síðari árin, og þeim
aldrei beint í ákveðinn farveg.
Engin ein þjóðanna getur tekið ákvörðun um
hvernig samstarfinu skuli háttað, og þótti því nauð-
synlegt að koma á fót fastri samstarfsnefnd þ ing-
manna þjóðanna. Nefndinni erætlað það hlutverk,
að gera tillögur um hvaða leiðir skuli farnar. Gert er
ráð fyrir.að samstarfið geti verið á breiöum grund-
velli, og má þar nefna atvinnu- og landbúnaðarmál,
samgöngumál, orkumál, menningarmál og þó ber
einkum að nefna fiskveiðar og fiskvinnslu.
Á fundinum í Kaupmannahöfn kom fram mikill
áhugi á auknu samstarfi þessara þjóða, og þótti
fulltrúum ekki vansalaust hve mikiö hefði dregið úr
samskiptum íslendinga og Færeyinga hin síðari
árin. Sérstaklega hefur dregið úr beinum persónu-
legum kynnum eftir að færeyskir sjómenn hættu að
mestu veiðum við ísland. Annað samstarf þjóð-
anna virðist einnig hafa dofnað.
Á fundinum í Höfn var mikið rætt um menningar-
mál, tungumálakennslu, aukið fréttastreymi, bóka-
skipti á milli safna, gagnkvæmar ferðir skólafólks
og hugsanlega stofnun íslensks-færeysks menn-
ingarsjóðs, sem getur orðið mikilvægt framtak í
samstarfsátt.
Þá var á fundinum rætt um samvinnu þjóðanna í
fiskveiðimálum, enda er nú orðið mjög brýnt aö
komið verði í veg fyrir lakari sambúð vegna lax-
veiða Faereyinga og hugsanleg áhrif þeirra á lax-
veiðar á íslandi. Á þessu sviði verður að stórefla ailt
vísindalegt samstarf og koma reglu á hlutina. Einn-
ig eru sameiginleg fisksölumál báðum þjóðum
mjög mikilvæg.
íslendingar, Færeyingarog Grænlendingarráða
yfir einhverjum mikilvægustu hafsvæðum verald-
ar. Þar er eitt mesta matarforðabúr, sem sögurfara
af. Það er því ekki að ástæðulausu að nefndar-
menn lýstu áhyggjum sínum vegna margvíslegra
úrgangsefna, sem kastað er í Norður-Atlántshaf,
án umtalsverðs eftirlitsv Hér verður að taka í {
taumana og fylgjast betur með. Það þarf ekki mikið
af geislavirkum efnum til að eyðileggja mikilvæg-
ustu fiskstgfna þessa hafsvæðis og svipta grund-
vellinum undan lífafkomu þjóðanna. Sama gildir
auðvitað um hernaðarumsvifin í og á haíinu, þar
sem mikill floti ferðast með karnorkuvopn og skip
eru kjarnorkuknúin.
Þá voru samgöngumál þjóðanna rædd á fundin-
um í Kaupmannahöfn og það nánast minnir á „ný-
lendutímabil", að nauðsynlegt reyndist að halda
fundinn í Kaupmannahöfn vegna lélegra sam-
gangna á milli þjóðanna þriggja.
Það er Ijóst, að þingmannanefnd af þessu tagi
hefur mörgum verkefnum að sinna og er það von
Alþýðublaðsins að röskiega verði gengið til verks.
Sambandsleysiö er þegar orðið of langt.
GÁS