Alþýðublaðið - 01.03.1989, Blaðsíða 2

2
Miðvikudagur 1. mars 1989
MÞYÐUBLÆÐIÐ
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Aúgiysingastjóri: Steen Johansson
Dreifingastjóri: Siguróur Jónsson
Setning og umbrot: Filmur og prent, Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriítarsíminn er 681866.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið.
HAGSMUNA BÆNDA OG
NEYTENDA SÉ GÆTT
Islendingar eru mikil kvótaþjóð. Kvótakerfi er viö lýði í
sjávarútvegi og kvóti hrjáir bændur í hefðbundnum land-
búnaði. Kvóti er auðvitað ekkert annað en einkaleyfi.
Kvóta er erfitt að breyta, þegar honum hefur á annað borð
verið komið á.
Pyrir næstum tveimur áratugum storkuðu nokkrir fram-
leiðendur kerfi landbúnaðarins meó því að beita frjálsum
markaðsbúskap fyrir sig. Kjúklingar voru drifnir ofan í
landann framhjá landbúnaðarkerfi og milliliðum. Menn
gumuðu framan af mjög af frálsum viðskiptum.
Ln þegar frelsið í nýgreinum landbúnaðar varð frjáls-
hyggjunni um megn, tóku varphljóðin að færast fram á
bæjarhlaðið. Smám saman tóku eggjabændur og kjúkl-
ingafurstar að krefjast verndar. Verndar gegn ásókn neyt-
enda sem vildu kaupa eggin af því að þau voru ódýr og
gegn öllum hinum sem nú vildu seljaódýrt. Óvinurinn, rík-
ið, varð að verndara. Kjúklingadýrkendur, sem voru orðnir
þreyttir á frelsinu og vildu bregða búi í von um meiri ábót
annars staðar, sáu vænstan leik í því að eignast kvóta. Þar
með yrði tryggt aö búið seldist vel, rétt eins og ónýtt skip
seljast drjúgt í dag, ef þeim fylgir kvóti. Með kvóta fæst
hvoru tveggja: Verðtryggt bú og hærra verð á afurðum. Því
að auðvitað var ekki hægt að hleypa öllum í kvótann. Þeir
sem ekki gátu sýnt fram á löggilt skírteini „eggjaframleið-
enda“ eignuðust náttúrlega ekki kvóta. Það er líka þannig
í útgerð. Ef þú gerðir út fyrir 1981 færðu ókeypis aðgang
að fiskimiðunum. Þeir sem gerðu út eftir 1981 verða að
kaupa sig inn á fiskimiðin.
Mfleiðingar væntanlegs kvótakerfis í nýjum greinum
landbúnaðareru að lítadagsins Ijós. Innbyrðissamningar
framleiðendaleiðaævinlegatil hærravöruverðs. Á síðast-
liðnu einu og hálfu ári hafa kjúklingar, egg og kartöflur
hækkað margfalt umfram almennt verðlag í landinu. Neyt-
endasamtökin hafa eina ferðina enn mótmælt óþolandi
einokun, en því miður er ekki von til þess að ráðherrar
bregðist við. Landbúnaðarráðherra lætur til dæmis hafa
eftir sér í Dagblaðinu í gær að hann skilji hækkun sem
lækkun.
A sama tíma og biðtíminn hjá nýgreinabændum eftir
einkaleyfi fyrir kvóta styttist, kljást búnaðarsérfræðingar
þjóðarinnar við félagsleg vandamál bændastéttarinnar.
Búnaðarþing hófst vestur á Sögu í fyrradag. Formaður
Búnarfélags íslands lýsti yfir því á fyrsta degi þingsins að
félagskerfi bænda væri að verða að vanskapningi, sem
skyti öngum í allaráttir. Um þettaverðurörugglegafjallað
formlega og óformlega í Bændahöllinni út vikuna.
En félagsleg vandamál bænda opinberast víðar en í fé-
lagskerfi þeirra sjálfra. Vandamálin hafa á liðnum árum
hlaðist utan á bændastéttina og virðast hafa magnast við
aðgerðir stjórnvalda á undangegnum árum. Fyrir aldar-
fjórðungi var bent á að við sigldum inn í offramleiðslu í
landbúnaði. Þá var hlegið að mönnum sem bentu á nauð-
synlegt aðhald. Eftirað þjóðin fórað kynnast öðrum þjóð-
um og borða annað kjöt en kindakjöt, jukust erfiðleikarnir
til muna. Hver framsóknarráðherrann af öðrum hefur haft
umboð til að ráðsksast með málefni landbúnaðar og tek-
ist að njörfa bændur við framleiðslukerfi sem er í óþökk
framleiðenda og neytenda allra. Hagsmunir bændastétt-
arinnarsjálfrarhafaekki setið í fyrirrúmi, en sérhagsmuna
milliliða gætt.
Það er löngu orðið timabært að setja kvóta á aðgerðir
framsóknarmanna í landbúnaðarmálum. Bændur eiga
einfaldlega annað skilið. Vonandi tekst bændum sjálfum
að koma málum sínum á réttan kjöl. Það gerist hins vegar
hvorki á fundum né í stríði gegn neytendum.
ÖNNIIR SJÓNARMIÐ
Hvad er líkt með
mink og bjór?
MENNTAMÁLARÁÐ-
HERRA er ánægður með sig í
ráðuneytinu. Hann hefur haft mörg
orð um hversu nauðsynlegt var að
maður (með viti) kæmi til að taka
til hendi eftir að forverar hans úr
Sjálfstæðisflokki höfðu „verið i
varnarstöðu" í menntamálunum
eins og Þjóðvilji hefur eftir honum
í gær. Svavar hefur m.a. óskað eftir
tillögum til úrbóta á íslenska skól-
anum.
Á spjallfundi Alþýðubandalags-
ins og Þjóðvilja á laugardaginn síð-
asta gekk Svavar skrefi lengra og
boðaði niðurlagningu stúdents-
prófs.
Þjóðviljinn hefur þetta eftir ráð-
herranum:
„Við þurfum fjölbreytt stöðu-
próf sem skilgreini möguleika
manna til frekara náms, sagði
Svavar, - og þar á meðal á að meta
reynslu manna í atvinnulífinu,
brjóta niður múrana milli skólanna
og atvinnulífsins að þessu leyti. Að
þessu leyti er stúdentsprófið tíma-
skekkja þótt hlutvcrk framhalds-
skólastigsins aukist stöðugt. Stimp-
illinn sem lýsir sér í hvítum kolli
einu sinni á ári, - það er sagn-
fræði.“
Svavar hefur opnað dyrnar í
hálfa gátt. Tillögur streyma inn í
ráðuneyti menntamála. Svavar
verður að hafa gögnin í pokahorn-
inu þegar hann fer á fund ráðherra
fjármála, Ólafs Ragnars. Til þess er
leikurinn gerður.
FELAG íslenskra iðnrekenda
gefur út blaðið „Á döfinni". í síð-
asta hefti getur að líta umsögn unt
komu þýsks prófessors til landsins.
Ræddi hann um sjálfvirkni á fundi
hagsmunaðila.
Hefur blaðið það eftir Warnecke
(en svo hét maðurinn) að ekki
mætti gleyma mannlega þættinum i
tækninni, og vöruþróun væri til
þess að bæta vöruna. Þá hvatti sá
þýski til þess að fyrirtæki væru vel
á verði, ef glímt væri við óvænt
verkefni. Því til staðléstu hefur
blaðið eftir Warnecke:
„ „Á sjúkrahúsum gerast hlut-
irnir strax. Sjúklingi, sem fluttur er
á sjúkrahús í bráðatilviki, er ekki
sagt að koma eftir fjórar vikur.“
Þá vitum við það.
Vissulega vert að vekja athygli á
því til hvers sjúkrahús eru — hvað
þá sjúklingar.
HVAÐ er líkt með mink og bjór?
spyr Eystra-horn i leiðara. Og leið-
arahöfundur svarar því:
„Báðum er hlcypt inn í iandið
samkvæmt lögum frá Alþingi. Bar-
áttumenn í báðum tilfellum komu
auga á hagnaðarvon ákveðinna
aðila við það að málið næði fram
að ganga. Ætlunin var í uppliafi í
báðum tilfellum að fyrirbærið yrði
geymt á til þess gerðum stöðum
þannig að stærsti skaðinn yrði um-
flúinn. Minkurinn flæddi um allt
land á fáum árum og er nú til
óþurftar við hvers manns dyr.
Glöggir menn telja sig sjá að
bjórinn muni verða fljótari að
nema landið allt, hvernig svo sein
ráðamenn liöfðu liugsað sér málið.
Þá er það og samciginlegt báðum
þessum plágum að þær koma trú-
lcga ekki harðast niður á þciin scm
standa fyrir nýmælinu, heldur þeiin
sem landið erfa, með mink eða
bjór.“
Heimir Þór leiðarahöfundur
segir jafn erfitt að bæta fyrir mis-
tökin af bjórleyfinu og því að
hleypa minknum inn i landið. Ekki
þýði að banna bjórinn síðar:
„Eða trúa menn því kannski að
minkaplágan verði úr sögunni ef
Alþingi nemur úr gildi gömul lög
sem heimiluðu innflutning á því
skaðræðiskvikindi?"
EINN MEÐ
KAFFINU
Hallgerður var formaður kvenfé-
lagsins og var í mestu vandræö-
um aö útvegaskemmtikraftafyr-
ir árshátíðina. Þar sem hún sat í
í þungum þönkum heimahjásér,
bönkuðu tveir útigangsmenn
upp á og buðust til að taka til á
baklóðinni hjá henni fyrir smá-
pening. Hallgerður samþykkti
og skömmu síðar sá hún annan
rónann fara í fIikkflakk-stökki
eftir öllum garðinum og hverfa í
löngu endastökki inn í næsta
garð. Hún opnaði gluggann og
kallaði á félagann: „Heyrðu
heldurðu aðvinur þinn sé til í að
sýna nokkur fimleikabrögð á
árshátið kvenfélagsins?"
Maðurinn hrópaði inn í næsta
garð: „Dóri, konan er að spyrja
hvort þú sért til I að stíga á sex-
tommunagla á árshátíð fyrir
peninga!!?“
DAGATAL
Endalok myrkra mjaðardaga
Til hamingju með daginn! í dag
er runnin upp söguleg stund! Þið
verðið að afsaka að ég taki dálítið
upp í mig, og að ég skuli vera
nokkuð hátíðlegur. En þið vitið
náttúrlega hvað er um að vera. í
dag er Bjór- dagurinn langþráði. í
dag lýkur myrkum mjaðardögum
og sólin brýst fram úr skýjunum
og Iýsir upp gullin ölglösin.
Ég hef alltaf verið hlynntur
bjór. Ég hef aldrei skilið hvers
vegna maður má ekki drekka bjór
á islandi. Maður má drekka
brennivín og léttvín og kardim-
ommudropa og allt sem að kjafti
kemur og hefur áhrif á heilasell-
urnar. En ekki bjór. Það hefur
aldrei mátt. Undarleg hræsni.
Ég drakk talsvert af bjór í
gamla daga þegar ég var á sjón-
um. Þegar við strákarnir vorum í
höfn, var alltaf rölt upp á krárnar
og fengið sér í eina ölkollu. Eða
tvær. Aldrei hafði það skaðleg
áhrif. Við gátum drukkið bjór í
litravís án þess að ölið hefði nokk-
ur áhrif. Maður bara pissaði
þessu. Og áhrifunum með.
Að vísu kom það einu sinni fyr-
ir í Bremerhaven að Siggi seilor
týndist eftir að hafa drukkið þrjá-
tíu kollur í kappdrykkju við ein-
hvern Færeying. En Siggi fannst
næsta dag ofan í skurði fyrir utan
bæinn og við drösluðum honum
aftur unt borð. En það var ekki
vegna þess að hann hefði drukkið
of mikinn bjór. Hann fór nefni-
lega í viskiið eftir bjórinn. Siggi
seilor þoldi alltaf illa viskí. En
það var allt í þessu fína með bjór-
inn. Siggi pissaði bara honum.
Það var sem sagt tími til kominn
að þessir stjórnmálamenn áttuðu
sig á því að bjórinn er alveg mein-
laus. Enda drekka unglingar bjór-
inn erlendis án þess að hann skaði
þá neitt. Sonur hans Nonna í
Nallanum drakk alltaf bjór í Dan-
ntörku. Strákurinn drakk oft tíu
flöskur á dag. Og var rétt um
fermingaraldur. Varð bara ekkert
meint af þessu. En hins vegar fór
þetta illa hjá strákgreyinu. En það
var ekki fyrr en hann fór í eitrið.
Strákurinn fór að fikta í hassi. Og
nú mun hann kominn í sterkara
eitur. Ef pilturinn hefði bara hald-
ið sig við bjórinn hefði þetta verið
allt í lagi. Eitrið er hættulegt. Ef
menn eru komnir í eitur þá eru
þeir alveg ofurseldir. Það veit ég.
En bjórinn gerir engum neitt.
Egill englapiss vissi hvað bjór
var. Ég sigldi með honum i gamla
daga. Egill var vanur að segja,
„ekkert öl- lífsins böl.“ Egill
sagði einnig, „bágur er bjórlaus
maður.“ Egill var kallaður en-
glapiss af því að hann kastaði
aldrei af sér vatni heldur þynntum
bjór. Hann gat drukkið tvo öl-
kassa á kvöldi. Á morgnana sagði
Egill oft: „Kassi á dag, kemur
heilsunni í lag.“
Já, það var oft glatt á hjalla í þá
gömlu bjórdaga.
En eftir að ég hætti á sjónum, þá
snarminnkaði bjórdrykkjan.
Maður var innilokaður í þessu ve-
sæla Iandi, þar bjórdrykkja var
talin til höfuðsynda, meðan
brennivínið flóði á hverri skál.
Þessi della var kölluð ábyrg áfeng-
ispólitik. Enda urðu allir snarvit-
lausiraf þessu brennivíni. Það var
ekki setið og spjallað á krám eins
og i Danmörku og í Bretlandi.
Nei, nei. Bara slegist á einhverjum
öldurhúsum. Og drukkið meira
brennivín. Ég hef varla snert
áfengi eftir að ég hætti á sjónum.
Maður drekkur ekki eins og
skepna á opinberum vettvangi og
verður sér til skammar. Kemur
bara ekki til mála. En nú fer að
rætast úr þessu. Nú get ég farið að
drekka aftur. Það er að segja bara
bjór. Það verður notalegt að setj-
ast út á horn í hverfinu og fá sér
ölkollu. Halli bakari er búinn að
breyta brauðbúðinni í bjórkrá.
Hann opnar á morgun og segir að
hann hafi bara gert smávægilegar
breytingar á starfseminni. Hann
noti ekki gerið í brauð lengur,
heldur í bjór. Hann ætlar að kalla
krána Bjórver. Það er um að gera
að grípa gæsina meðan hún gefst.
Menn verða að fylgjast með tím-
anum.
Ég ætla að rölta yfir á hverfi-
skrána þegar fer að rökkva. Það
verður gaman að kynnast ná-
grönnunum eftir öll þessi ár.
Kannski að ég taki konuna með.