Morgunblaðið - 23.08.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 FIMMTUDAGUR 23. ÁGÚST 2001 MORGUNBLAÐIÐ
SJÓÐSTREYMI ríkissjóðs fyrstu sjö
mánuði ársins sýnir tæplega fimm
milljarða króna lakari niðurstöðu en
áætlanir gerðu ráð fyrir. Tekjur eru
lítillega hærri en áætlanir gerðu ráð
fyrir eða um 600 milljónum, en gjöld-
in eru 5,5 milljörðum króna umfram
áætlanir.
Í frétt frá fjármálaráðuneytinu
kemur fram að hærri gjöld umfram
áætlanir megi að miklu leyti rekja til
sérstakra tilefna, svo sem vaxta-
greiðslna vegna forinnlausnar spari-
skírteina, nýrra kjarasamninga,
hæstaréttardóms vegna málefna ör-
yrkja og fleira.
Þá kemur fram að heildartekjur
ríkissjóðs á tímabilinu hækka um 8,7
milljarða króna frá sama tíma í fyrra,
einkum vegna aukinnar innheimtu
tekjuskatta. Þar er
um að ræða skatta á launa- og fjár-
magnstekjur og hagnað einstaklinga
og fyrirtækja, enaf þessari 8,7 millj-
arða tekjuaukningu eru skattarnir
sjö milljarðar.
Útgjöldin hækka um
21,5 milljarða kr.
Útgjöldin hækka hins vegar mun
meira eða um 21,5 milljarð króna.
Helming þeirrar upphæðar megi
rekja til sérstakra tilefna. Þannig
hækka vaxtagreiðslur um 2,5 millj-
arða króna, séstakar greiðslur til ör-
yrkja nema 1,3 milljörðum kr., 1,6
milljarðar kr. stafa af auknum
greiðslum til Tryggingastofnunar
ríkisins vegna sjúkratrygginga og
bóta vegna félagslegrar aðstoðar. Þá
voru greiðslur til fæðingarorlofssjóðs
1,1 milljarður kr. og hækkun fram-
lags til Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga
nam 1,6 milljörðum kr., auk þess sem
800 milljónir kr. voru nýttar vegna
uppkaupa á fullvirðisrétti bænda.
Greiðsluafkoma ríkissjóðs fyrstu sjö mánuði ársins
Nær 5 milljörðum
kr. lakari útkoma
ÓVENJULEGT litarafbrigði lunda-
pysju fannst í Vestmannaeyjum á
þriðjudag og dvelur hún nú á Nátt-
úrugripasafni Vestmannaeyja.
„Það voru krakkar í lundapysjuleit
sem komu með pysjuna á safnið, en
hún fannst hér rétt hjá, nálægt
Slippnum. Það sem er óvenjulegt
við hana er að hún er svo hvít, þetta
er allt annar litur heldur en á þess-
um venjulegu,“ segir Kristján Eg-
ilsson, forstöðumaður Nátt-
úrugripasafns Vestmannaeyja.
Að hans sögn er hvítt litaraf-
brigði ekki svo óalgengt meðal full-
orðinna fugla, en hins vegar er það
mun sjaldgæfara á lundapysjum.
Hann segir að veiðimenn veiði öðru
hverju alls konar litarafbrigði og
þá sjáist stöku sinnum hvítir lund-
ar. „Það er orðið mjög langt síðan
ég hef séð litla pysju í þessum lit.“
Nefndir eftir litum
Kristján nefnir að veiðimenn hafi
gefið mismunandi litarafbrigðum
ýmis nöfn. Lundakóngur sé snjó-
hvítur lundi, lundaprins sé mis-
hvítur og lundadrottning kremlit-
uð, þannig að til séu alls konar
litarafbrigði. „Við vorum að stinga
upp á að kalla þetta keisara, því
þetta er alveg nýtt litarafbrigði
sem við höfum ekki séð áður,“ segir
Kristján en litla pysjan er einnig
svört að hluta. Hann bendir á að
eingöngu litamynstrin séu að-
greind með þessum nöfnum en ekki
kynin. „Þessi nöfn sem veiðimenn-
irnir eru að gefa þeim eru svo sem
ekki mjög hátíðleg. Ég kannast nú
ekki við að þau séu notuð annars
staðar en í Vestmannaeyjum.“
Aðspurður hvað verði um lunda-
pysjuna, segir hann að ætlunin sé
að halda henni á safninu að minnsta
kosti út lundapysjutímabilið og
leyfa fólki að skoða hana. Síðan
verði hún ef til vill merkt og henni
sleppt með haustinu.
Er með lunda í fóstri
Á Náttúrugripasafninu í Vest-
mannaeyjum eru tveir lundar sem
hafa verið fóstraðir þar í tvö ár, en
starfsfólki safnsins lék hugur á að
sjá hvernig lundapysjurnar þrosk-
ist. „Þegar lundapysjan fer héðan á
haustin kemur hún ekki aftur fyrr
en fullþroskuð, með rautt nef og
komin með litina. Þannig að við
sjáum aldrei eins eða tveggja ára
lunda, hann er kominn á þriðja ár
þegar hann kemur til baka. Okkur
langaði til að sjá þessa breytingu.
Hvað hún tekur langan tíma og
þennan stigmun á hverju ári,“ segir
Kristján og lýsir að það gangi vel
að halda lundunum á safninu, þeir
éti mikið og virðist una sér vel.
Lundakeisari í
Vestmannaeyjum
Morgunblaðið/Sigurgeir
Tignarlegur keisari.
Börnin, sem fundu þessa sérstöku lundapysju rétt hjá slippnum;
Harpa, tveggja ára, Sunna, þrettán ára, og Hákon, fimm ára.
FLUGFÉLAGIÐ Go hefur
lækkað lægstu fargjöld sín til
og frá landinu ef bókað er á
Netinu. Í fréttatilkynningu frá
félaginu kemur fram að yfir
helmingur allra lægstu farmiða
félagsins hafi verið lækkaður í
verði. Þannig verði lægsta flug-
fargjaldið fram og til baka milli
Keflavíkur og London 14.800 ef
bókað er á Netinu.
Þá kemur fram að lægstu
farmiðar Go milli Íslands og
Bretlands hafa undanfarið ver-
ið 16.000 krónur og verðið hafi
lítið sem ekkert hækkað þrátt
fyrir verulegt gengissig ís-
lensku krónunnar. Fram til
þessa hefur verið innheimt sér-
stakt bókunargjald á Netinu en
nú fellur það niður, auk þess
sem þeir sem bóka á Netinu fá
1.200 króna afslátt. Go hafi
ennfremur aukið flugfrelsi með
því að fella niður kröfu um gist-
ingu farþega aðfaranótt sunnu-
dags en slíkt sé gild regla með-
al áætlunarflugfélaga. Þá hafi
heimasíða Go, www.go-fly.com,
verið endurbætt.
Sumaráætlun Go til Íslands,
sem hófst í mars sl., lýkur að
þessu sinni í lok október nk. Go
flýgur til Keflavíkur alla daga
vikunnar fram til 19. september
nk. Eftir það verða fjórar ferðir
á viku fram til 28. október nk.
Go flýgur frá Stansted-flugvelli
til yfir 20 borga í Evrópu.
Go lækkar
lægstu
fargjöldin
FYRIR skömmu vísaði Héraðsdóm-
ur Austurlands frá ákæru sýslu-
mannsins á Höfn í Hornafirði á
hendur tveimur mönnum sem sak-
aðir eru um stórfelld skemmdarverk
að bænum Hvalnesi í Lóni. Slíkir
ágallar þóttu á ákærunni að ekki
væri hægt að kveða upp dóm í mál-
inu. Sýslumaður hefur kært úrskurð
héraðsdóms til Hæstaréttar.
Annar mannanna sem sýslumaður
ákærði fyrir skemmdarverk hefur
einnig verið ákærður fyrir að hafa í
byrjun janúar sl. brotist inn í bæinn
og kveikt í húsinu. Tjón vegna þessa
er metið á tæplega 20 milljónir.
Skemmdarverkin voru unnin um ári
fyrr og var tjón vegna þeirra metið á
um 1,6 milljónir króna.
Verjendur mannanna, hæstarétt-
arlögmennirnir Örn Clausen og
Sveinn Andri Sveinsson, héldu því
fram að ákæran væri svo gölluð að
vísa bæri málinu frá dómi. Þessu
neitaði sýslumaður og vísaði til
rannsóknargagna máli sínu til
stuðnings.
Í dómnum segir m.a. að lýsing
brota þeirra sé ónákvæm og í engu
samræmi við það sem kom fram við
lögreglurannsókn. „Verður að telja
það verulegan ágalla á ákæru að þar
sé ekki með skýrum og ótvíræðum
hætti greint frá því hver brot hver
og einn ákærða er ákærður fyrir
enda þótt rannsóknargögn málsins
gefi tilefni til þess að greina með
nokkurri nákvæmni þátt hvers
þeirra um sig í brotunum,“ segir enn
fremur í dómnum.
Ákæra ekki nægilega glögg
Ákæran væri ekki nægilega glögg
til að fullnægja kröfum um meðferð
opinberra mála og bryti jafnframt í
bága við ákvæði Mannréttindasátt-
mála Evrópu um réttláta málsmeð-
ferð fyrir dómi.
Þá var fundið að því að ekki lægi
fyrir mat á þeim munum sem
skemmdust og að vátryggingafélag-
ið hefði ekki lagt fram kvittanir fyrir
því að tjónið hefði verið greitt.
Skaðabótakrafan væri því vanreifuð.
Logi Guðbrandsson dómstjóri vís-
aði því málinu frá dómi. Málskostn-
aður verjendanna, 80.000 krónur,
verður greiddur úr ríkissjóði.
Ákæru um skemmd-
arverk í Hvalnesi
vísað frá dómi
ALLS hafa 38 starfsmenn Flug-
félags Íslands fengið uppsagnarbréf
sökum tapreksturs undanfarin ár og
mikils niðurskurðar í rekstri fyrir-
tækisins.
„Við gengum frá öllu um síðustu
mánaðamót. Þetta endaði þannig að
við sendum út 38 uppsagnarbréf.
Með öllum þessum aðgerðum hjá
okkur fækkar stöðugildum um 59,“
segir Jón Karl Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri Flugfélags Íslands.
Jón Karl segir öll rekstrarsvið
verða fyrir barðinu á umræddum
niðurskurði. „Þetta er um 22 til 25%
samdráttur eða fækkun stöðugilda
meira og minna þvert á allar deildir,“
segir hann.
Aðspurður segir hann að ekki sé
búist við frekari aðhaldsaðgerðum á
þessu stigi málsins. „Við teljum að
þessar aðgerðir eigi að duga til að ná
því fram sem við ætluðum okkur.“
Eftir fækkunina munu 180 til 200
manns starfa hjá fyrirtækinu eftir
árstíðum.
Stöðugildum fækkar
Flugfélag Íslands hf.
ÁRLEG haustþing svæðafélaga
Félags grunnskólakennara standa
nú yfir um allt land. Á haustþing-
um eru flutt erindi um þau málefni
sem eru ofarlega á baugi á sviði
skóla- og uppeldismála og kynntar
nýjungar í námsefni og kennslu-
gögnum. Þorbjörg Jóhannsdóttir,
formaður Bandalags kennara á
Norðurlandi eystra, segir helstu
umræðuefni haustþingsins hafa
verið einelti og sálgæsla innan
skólanna en þetta séu umræðuefni
sem kennurum er mjög umhugað
um.
„Einelti er t.d. eitthvað sem við
verðum að fylgjast mjög vel með
og reyna að fyrirbyggja innan
skólanna þar sem einelti hefur
gríðarleg áhrif bæði á fórnarlömb
og gerendur,“ segir Þorbjörg og
bendir á að nýjar rannsóknir sýni
að 60% þeirra sem leggja aðra í
einelti séu komnir í kast við lögin
innan 24 ára aldurs.
Grunnskólarnir verða flestir
settir á morgun, föstudaginn 24.
ágúst, sem er viku fyrr en á síð-
asta skólaári en þá var skólasetn-
ing 1. september.
Þetta stafar meðal annars af því
að kjarasamningur grunnskóla-
kennara og launanefndar ríkisins
felur í sér fjölgun skóladaga nem-
enda um tíu og undirbúningsdaga
kennara um tvo á komandi skóla-
ári.
Þá verður skólum heimilt að
taka upp vetrarleyfi nemenda og
sveigjanlegt upphaf og lok skóla-
starfs með samþykki fræðsluyfir-
valda hlutaðeigandi sveitarfélags.
Haustþing grunnskólakennara
Einelti áberandi
í umræðunni