Morgunblaðið - 25.06.2003, Blaðsíða 14

ERLENT
14 MIÐVIKUDAGUR 25. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÍSRAELSHER handtók í gær 150
meinta félaga í herskáum hreyfing-
um Palestínumanna á Vesturbakk-
anum, þeirra á meðal 130 meinta
Hamas-menn í borginni Hebron, og
hefur ekki handtekið jafnmarga í
einu frá því að uppreisn Palestínu-
manna hófst fyrir tæpum þremur ár-
um. Ísraelsk yfirvöld ákærðu einnig
fimm leiðtoga Íslömsku hreyfingar-
innar, stærstu stjórnmálasamtaka
ísraelskra araba, fyrir að veita Ham-
as fjárhagsaðstoð.
Aðgerðir Ísraelshers í Hebron
stóðu í nokkrar klukkustundir. Í til-
kynningu frá hernum sagði að for-
ystumenn Hamas í borginni hefðu
staðið fyrir árásum sem kostað hefðu
52 Ísraela lífið.
Á meðal hinna handteknu voru
skyldmenni Palestínumanna sem
gert hafa sjálfsmorðsárásir á Ísraela
og mágkona Abdullah Kawasme,
leiðtoga Hamas í Hebron, sem ísra-
elskir hermenn skutu til bana fyrir
nokkrum dögum. Fólkið var flutt í
ísraelska herstöð nálægt Hebron og
var því haldið í stóru tjaldi. Fólkið
sat þar handjárnað og með bundið
fyrir augu þar til það var flutt í ná-
læga byggingu til yfirheyrslu.
Vopnahlé á næstu dögum?
Handtökurnar voru taldar minnka
líkurnar á því að Hamas féllist á
vopnahlé í viðræðum við Mahmud
Abbas, forsætisráðherra palestínsku
heimasjórnarinnar. Leiðtogi Hamas,
Abdul Aziz al-Rantissi, sagði að
handtökurnar greiddu ekki fyrir
vopnahléi. „Hamas mun taka afstöðu
[til vopnahlés] á réttum tíma og get-
ur ekki gert það þegar ráðist er á
Hebron og óvinir okkar halda áfram
morðtilræðunum,“ sagði hann.
Áður höfðu palestínskir embætt-
ismenn og Ahmed Maher, utanríkis-
ráðherra Egyptalands, sem hefur
haft milligöngu um vopnahlé, sagt að
búist væri við samkomulagi í viðræð-
unum á næstu dögum. Ísraelskir
embættismenn hafa hins vegar mikl-
ar efasemdir um gildi vopnahléssam-
komulags og segja að viðræðurnar
séu aðeins kænskubragð af hálfu
Hamas sem vilji vinna tíma til að
undirbúa fleiri árásir á Ísraela.
Dagblöð í Ísrael sögðu þó í gær að
búist væri við samkomulagi um
vopnahlé og brottflutning ísraelskra
hermanna frá norðurhluta Gaza-
svæðisins og Betlehem á Vestur-
bakkanum fyrir heimsókn Condol-
eezzu Rice, þjóðaröryggisráðgjafa
Bandaríkjanna, til Ísraels um
helgina.
Fimm forystumenn Íslömsku
hreyfingarinnar í Ísrael voru ákærð-
ir í gær fyrir að hafa safnað fé að
andvirði allt að 750 milljóna króna í
Þýskalandi og Bandaríkjunum til að
styrkja líknarstarf Hamas á her-
teknu svæðunum og fjölskyldur
árásarmanna hreyfingarinnar. Ísl-
amska hreyfingin er einnig sökuð
um að hafa þegið fé af „ólöglegum
samtökum erlendis sem tengjast
Hamas“.
Ísraelska forsætisráðuneytið gaf
út yfirlýsingu þar sem einn forystu-
manna Íslömsku hreyfingarinnar er
sakaður um tengsl við leyniþjónustu
Írans.
Ísraelsher handtekur
150 Palestínumenn
Jerúsalem. AFP, AP.
Reuters
Palestínumenn, handjárnaðir og með bundið fyrir augun, í ísraelskri her-
stöð á Vesturbakkanum eftir að þeir voru handteknir í Hebron í gær.
VLADIMÍR Pútín Rússlandsforseta
var tekið opnum örmum í Lundúnum
í gær við upphaf fjögurra daga opin-
berrar heimsóknar hans til Bret-
lands, sem er fyrsta heimsókn rússn-
esks þjóðhöfðingja til landsins frá því
á dögum rússneska keisaradæmisins.
Næstu daga verða Pútín og eigin-
kona hans, Lyudmyla, persónulegir
gestir Elísabetar II Bretadrottning-
ar og gista í Buckingham-höll í mið-
borg Lundúna.
Karl Bretaprins tók á móti Pútín-
hjónunum er þau lentu á Heathrow-
flugvelli síðdegis.
Stjórnvöld bæði í Rússlandi og
Bretlandi líta á heimsóknina sem
kærkomið tækifæri til að berja í
bresti vináttusambands landanna í
kjölfar Íraksdeilunnar, en eins og
kunnugt er beittu Rússar sér – ásamt
Frökkum og Þjóðverjum – gegn
hernaðaríhlutun Breta og Banda-
ríkjamanna í Írak. En vestrænn
sendierindreki í Moskvu tjáði AFP að
Pútín hefði komið þessari áberandi
heimsókn í kring „til að líta vel út í
augum kjósenda“ í aðdraganda for-
setakosninga sem fram eiga að fara í
Rússlandi á vori komanda.
Erindrekar brezku stjórnarinnar
segja að heimsóknin muni efla tengsl-
in milli landanna; Pútín muni fá
„klapp á bakið“ fyrir efnahagsum-
bæturnar sem stjórn hans er að
hrinda í framkvæmd og hún ýti undir
frekari viðskipta- og fjárfestinga-
tengsl. Vegna stórra fjárfestinga í
olíu- og gasvinnslu í Rússlandi eru
Bretar í ár orðnir stærstu erlendu
fjárfestarnir í landinu. Olíurisinn BP
vonast til að ná að ganga frá 6,75
milljarða dala samningi um kaup á
50% hlut í TNK meðan á heimsókn
Pútíns stendur, en gangi það eftir
verður þar með til þriðja stærsta olíu-
og gasfyrirtækið í Rússlandi.
Í gærkvöld voru Pútín-hjónin og
fylgdarlið boðin til hátíðarkvöldverð-
ar í Buckingham-höll, en þetta er í
fyrsta sinn frá því Viktoría Breta-
drottning tók á móti Alexander II
Rússakeisara árið 1874 sem rússn-
eskur þjóðhöfðingi nýtur gestrisni
Breta.
Í dag fara rússnesku forsetahjónin
í dagsferð til Edinborgar, höfuðborg-
ar Skotlands, en snúa í kvöld aftur til
Lundúna þar sem borgarstjórinn
heldur þeim veizlu. Heimsókninni
lýkur á föstudag.
Reuters
Vladimír Pútín kannar heiðursvörð konunglegu brezku riddaravarðliðssveitarinnar við komuna til Lundúna.
Lundúnum. AFP.
Fyrsta heimsókn
rússnesks þjóð-
höfðingja frá
keisaratímanum
Pútín fær höfðinglegar
móttökur í Bretlandi
MEÐ aðeins fjórum orðum talaði
John F. Kennedy sig inn í sögu
kalda stríðsins með eftirminnileg-
um hætti, er hann flutti ávarp í
heimsókn sinni sem Bandaríkja-
forseti til hinnar skiptu Berlínar-
borgar fyrir réttum 40 árum.
„Ich bin ein Berliner,“ sagði for-
setinn í ávarpi fyrir utan ráðhús
Vestur-Berlínar í Schöneberg-
hverfi og uppskar mikil fagnaðar-
læti áheyrenda. Þessi orð hans urðu
strax fleyg og bárust um alla jarð-
arkringluna. Svo virtist sem (Vest-
ur-)Berlín væri örugg. Í bili að
minnsta kosti.
Ræðu Kennedys, sem var flutt 26.
júní 1963, verður m.a. minnzt með
sérstakri sýningu í Þýzka sögusafn-
inu í Berlín um hina eftirminnilegu
heimsókn bandaríska forsetans og
þýðingu hennar fyrir samskipti
Þjóðverja og Bandaríkjamanna þá
og nú. Sýningin verður opnuð í dag.
Á morgun verður hljóðupptöku
af ræðunni sjálfri útvarpað úr há-
tölurum á nákvæmlega sama stað
og sama tíma dags og hún var flutt
réttum 40 árum áður, kl. 18:44 af
svölum ráðhússins í Schöneberg.
„Heimsókn Bandaríkjaforseta til
víglínuborgar kalda stríðsins var
mikilvægt teikn fyrir samskiptin
[milli Þjóðverja og Bandaríkja-
manna],“ segir Andreas Etges, sem
stýrði uppsetningu sýningarinnar
um heimsóknina.
Forsetanum var fagnað eins og
poppstjörnu. Hundruð þúsunda
borgarbúa fylgdust með bílalest
hans í þá átta tíma sem heimsóknin
varði.
Þetta var í júní 1963. Kalda stríð-
ið var í hámarki. Sumarið áður,
1962, hafði bæði Berlínarmúrinn
verið reistur og Kúbudeilan verið í
algleymingi.
Kennedy var í vináttuheimsókn
um Evrópu er hann lagði leið sína
til Berlínar. Hann kom tvisvar í
heimsókninni alveg að Berl-
ínarmúrnum. Það sem hann varð
þar vitni að – auk hins óvænta
mikla mannfjölda sem mætti til að
hylla hann – varð til þess að Ken-
nedy breytti hinum undirbúna
ræðutexta. Þótt síðustu mánuði
hefði áherzla verið lögð á að leitast
við að draga úr spennunni í kalda
stríðinu dró forsetinn í Berlínar-
ræðunni ekkert undan í gagnrýni á
kommúnismann. Ræðunni lauk
hann á orðunum: „Allir frjálsir
menn, hvar sem þeir kunna að búa,
eru borgarar Berlínar og því segi
ég, sem frjáls maður, af stolti þessi
orð: Ich bin ein Berliner.“
40 ár frá
Berlínar-
ræðu
Kennedys
Berlín. AFP.
AP
John F. Kennedy flytur ræðu sína
af svölunum á ráðhúsi V-Berlínar.
NÝ MEÐFERÐ við krabbameini
sem unnið hefur verið að í Ástr-
alíu er sögð marka tímamót. Þeg-
ar hefur framúrskarandi árangur
náðst af meðferðinni við með-
höndlun krabbameins í blöðru-
hálskirtli og hvítblæði. Aukaverk-
anir af meðferðinni eru mjög litlar
og talið er að hún verði almennt
tekin í notkun innan tveggja ára.
Meðferðin verður prófuð á sex
virtum sjúkrahúsum í Evrópu og
Bandaríkjunum á næstunni. Þetta
kom fram í gær á líftækniráð-
stefnunni Bio2003 sem haldin er í
Bandaríkjunum.
Meðferðin felst í því að ónæmis-
kerfið er eflt með því að örva hóst-
arkirtilinn til að auka framleiðslu
T-frumna, helstu varnar líkamans
gegn krabbameini og veirusýk-
ingum, en undir venjulegum
kringumstæðum minnkar kirtill-
inn eftir kynþroskaskeiðið. Með
þessum hætti getur líkaminn bet-
ur varist krabbameini og hugsan-
lega einnig HIV-sýkingum og al-
næmi.
Stórkostlegt afrek
í líftækni
Meðferðin byggist á notkun
lyfja sem kölluð eru GnRH-hlið-
stæður og eru almennt notuð til að
stöðva framleiðslu kynhormóna í
sjúklingum sem þjást af krabba-
meini í blöðruhálskirtli, brjósta-
krabbameini og legslímuvillu.
Meðferðina þróuðu vísindamenn
við Monash University í Melbo-
urne er þeir áttuðu sig á því að
GnRH-hliðstæður virka sem hvat-
ar á T-frumur.
Að sögn forsætisráðherra Vikt-
oríuríkis í Ástralíu, Steves
Bracks, er þetta í raun fyrsta bylt-
ingin í meðferð krabbameins.
„Þessi nýja meðferð er stórkost-
legt afrek fyrir líftækniiðnaðinn í
þessu ríki og festir í sessi góðan
orðstír okkar á sviði læknisfræði-
legra rannsókna,“ sagði hann á
blaðamannafundi.
Fjögur sjúkrahús í Bandaríkj-
unum, eitt í Bretlandi og eitt í
Sviss hafa ákveðið að prófa með-
ferðina á völdum hópum krabba-
meinssjúklinga. Þá munu sviss-
nesk sjúkrahús jafnframt prófa
meðferðina á HIV-smituðum og
alnæmissjúklingum í samvinnu
við bandarískar heilbrigðisstofn-
anir.
Bóluefni gegn sortuæxlum
Á fyrrnefndri líftækniráðstefnu
kynntu Ástralar jafnframt aðra
tímamótaniðurstöðu í baráttunni
við krabbamein, bóluefni sem hef-
ur reynst árangursríkt við með-
ferð sortuæxla. Virkar það með
sama hætti og fyrrnefndu lyfin,
hleypir nýju lífi í ónæmiskerfið
með því að „yngja upp“ hóstar-
kirtilinn. Yngingarferlið gerir það
að verkum að líkaminn eykur
framleiðslu T-frumna.
Að sögn framkvæmdastjóra
ástralska líftæknifyrirtækisins
Norwood Abbey, Peters Hansens,
er fyrirtækið mjög nálægt því að
geta sett bóluefnið á markað.
Byltingar-
kennd meðferð
krabbameins
Sydney. AFP.
Ástralar kynna nýja meðferð sem
hefur skilað góðum árangri