Morgunblaðið - 07.10.2003, Blaðsíða 35

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 7. OKTÓBER 2003 35
ansamur og gat verið góðlátlega
stríðinn. Margar voru heimsóknirn-
ar í Einholtið með alls konar erindi
sem flestum var tekið af ljúf-
mennsku, hvort heldur það var að
gæta barna eða leysa úr hinum ýms-
um tæknilegu vandamálum því báðir
voru þeir bræður hagleiksmenn.
Nú er Stjáni allur og er skarð fyr-
ir skildi. Minning lifir um ljúfan
frænda sem lét sér annt um sitt fólk.
Fjölskyldunni allri færum við
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Megi góður Guð veita ykkur styrk í
sorginni.
Magnús og Gunnar
Ingimundarsynir.
Djasspíanisti, ljósmyndari og
radíóamatör. Það er þónokkuð í ein-
um og sama manni, en þetta var
Kristján Magnússon af þeirri há-
vaðalausu smekkvísi sem einkenndi
allt sem hann tók sér fyrir hendur.
Um fermingu heyrði ég fyrst af
djasspíanistanum, þegar jafnaldri
minn reyndi hvað hann gat til að
draga mig á nokkuð sem hann kall-
aði „jammsessjón“ og var á sunnu-
dagseftirmiðdögum. Frændi hans
var nefnilega píanistinn í þeim róm-
aða KK-sextetti, og stráksi var alltaf
velkominn á þessar dagskemmtanir.
Þrátt fyrir hástemmdar lýsingar fór
ég aldrei og hef séð mikið eftir því
síðan, en nafn píanistans og lýsing á
rómaðri getu hans greyptust mér í
minni.
Löngu síðar kom ég nokkuð að
starfi Jazzvakningar. Þá þekkti ég
Kristján orðið vel úr annarri átt, og
var aldeilis ekki einn um að óska
þess að hann tæki aftur upp þráðinn
og spilaði djass, sem þá var að lifna
við eftir mikla lægð. Kristján eyddi
þessu löngum af mikilli hógværð, þó
hann sýndi brölti okkar í Jazzvakn-
ingu bæði velvilja og áhuga. Þar
kom þó að hann trúði mér fyrir því
að hann ætlaði að leika dinnerdjass
á Naustinu til að liðka sig. Skömmu
eftir lát Errols Garner, snemma árs
1977, féllst Kristján á að heiðra
minningu meistarans með því að
leika lagið Misty í upphafi tónleika
Jazzvakningar, sem þá stóðu fyrir
dyrum í Glæsibæ. Nú varð ekki aft-
ur snúið, djasspíanistinn var kominn
til baka þó að hann yrði að deila til-
verunni með ljósmyndaranum Krist-
jáni, sem var með stofu í fullum
rekstri.
Um sumarið kom Kristján fram í
Jazzkjallaranum á Fríkirkjuvegi 11
ásamt félögum. Bar þá svo við að
annar magnaður píanisti, Guðmund-
ur Ingólfsson, gekk í salinn og sett-
ist einn við borð. Það var óvenjulegt
að sjá hann gera sér ferð á tónleika
nema til að spila sjálfur, og ég færði
það í tal við hann. „Ég set mig aldrei
úr færi að hlusta á Kristján Magn-
ússon,“ sagði þá Guðmundur. Og
það er málið, þeir sem bera skyn-
bragð á góðan djass settu sig aldrei
úr færi. Aðal Kristjáns í spila-
mennskunni voru ekki flugeldasýn-
ingar eða skreytitrillur, heldur þétt-
ur stíll og óbrigðul smekkvísi, sem
kannski var klárust þeim sem á
hlýddu þegar hann lék með Chet
Baker í Gamla bíói 1985.
Síðast heyrði ég Kristján spila
fyrir réttu ári, en þá lék hann lengi
dags ásamt félögum sínum til ára-
tuga, þeim Árna Scheving og Þor-
leifi Gíslasyni, í garðveislu að gefnu
góðu tilefni í fjölskyldu minni. Þetta
var óvenju fagur og mildur septem-
berdagur, og enn er fólk að færa það
í tal við mig hve tónlistin átti stóran
þátt í að gera hann ógleymanlegan.
Það var dýrmætt vinarbragð og ekki
fyrirhafnarlaust, því Stjáni mátti
heita sestur í helgan stein og æfði
upp prógram fyrir tilefnið, vand-
virkninni trúr sem endranær.
Eiginleg kynni okkar Kristjáns
hófust 1973, þegar hann kom á nám-
skeið hjá Íslenskum radíóamatörum
og tók próf til að öðlast sendirétt-
indi. Upp frá því áttum við mikið
saman að sælda á því sviði. Oft var
loftskeytasamband við TF3KM eini
tengiliðurinn við umheiminn í slark-
sömum fjallaferðum, löngu fyrir
daga NMT, GSM og hvað þessi nú-
tímatækni heitir sem enn er plöguð
af skuggasvæðum. Bylgjulengdir
radíóamatöra og nýtni mors-send-
inga leyfðu samband jafnt úr djúp-
um dölum sem af hálendi að fjalla-
baki, og Kristján var alltaf
reiðubúinn að hlusta eftir félögum
sínum á ferð um landið, síðast nú í
sumar.
Það var gott jafnvægi margra
þátta í þessu fjölbreytta áhugamáli
hjá Kristjáni. Hann hafði samband
jöfnum höndum á morsi og tali,
smíðaði sum tækja sinna sjálfur, en
einkum hafði hann unun af að búa til
alls konar loftnet og fá þau til að
virka. Það er sannarlega ekki heigl-
um hent. Samt var hann langt í frá
hreinræktaður tæknikrati, miklu
frekar að hann nálgaðist þessi við-
fangsefni af listfengi. Hann las sér
til eða spurði sérfræðinga til að
skilja ganginn í því sem hann var að
fást við hverju sinni, en leiddi það
svo til lykta með skynsamlegum til-
raunum og innsæi.
Líka á þessu sviði var smekkvísin
alls ráðandi. Kristján hafði enga
löngun til að vera með stærstu loft-
netin eða sterkustu sendana. Þvert
á móti fannst honum gaman að ná
góðum árangri með búnaði sem lét
lítið yfir sér, sannkölluðum ama-
törgræjum.
Nú er kallmerkið TF3KM hljóðn-
að við söknuð radíóamatöra bæði
innan lands og utan. Ef morslykill
og píanó finnast fyrir hinum megin,
situr Stjáni ekki auðum höndum.
Verst að tíðnin á þeim bylgjum er þá
önnur en við nemum að jafnaði
hérna megin.
Vilhjálmur Þór Kjartansson,
TF3DX.
Í þann mund er fyrstu haustlaufin
féllu gulnuð til jarðar alsett morg-
unsvölum daggardropum, í þann
mund sem ljúft sumar sýndi á sér
fyrsta fararsnið, barst fréttin milli
okkar félaganna í KK-sextettinum,
fréttin um að Kristján Magnússon
píanóleikari hefði lotið í lægra haldi
fyrir skelfilegum sjúkdómi og væri
allur.
Slík frétt kemur víst alltaf á óvart
og svo var sannarlega í þetta sinn,
enda þótt vitað hefði verið og rætt
okkar á meðal, einkum símleiðis, að
Stjáni Magg eins og hann hét æv-
inlega og alla tíð í okkar hópi, væri
eitthvað lasinn, en bæri sig vel og
teldi sig jafnvel vera á batavegi.
En hann átti ekki eftir að ná bata
og höggið reið af. Í okkar hópi ríkir
þögn og við stöndum eftir hnípnir.
Hugurinn leitar til margra ára sam-
starfs við góðan félaga og traustan
vin sem var ævinlega glettinn og
stundum góðlátlega stríðinn í vina-
hópi, listhneigður svo af bar og af-
bragðspíanóleikari með afar per-
sónulegan stíl, sem áreiðanlega,
eftir á að hyggja, átti verulegan þátt
í KK-sándinu, eins og við kölluðum
hljóminn í hljómsveitinni upp á út-
lensku.
Við munum líka áhugamanninn
um upptökur á tónlist, sem kom með
tækin sín á hverja æfingu, tvisvar,
þrisvar í viku hverri, stillti upp og
gerði fleiri upptökur af leik hljóm-
sveitarinnar en tölu verður á komið.
Hann varðveitti þannig gögn sem
eru ómetanleg, að minnsta kosti fyr-
ir okkur, og stuðlaði um leið að tæki-
færi til að heyra verkin frá öðrum
sjónarhóli en hljómsveitarpallinum,
þannig að breyta mætti og lagfæra
ef þurfa þótti.
Svo var það hinn ákafi áhugaljós-
myndari með listræna smekkinn,
sem þegar tímar liðu fram menntaði
sig í þeirri grein og gerðist atkvæða-
mikill atvinnumaður á þeim vett-
vangi. Fjölmargir þekkja verkin
hans á öllum mögulegum sviðum
ljósmyndunar og sjá allir að þar var
listamaður bakvið linsuna.
Enn er ótalinn djassistinn, sem
ungur fyllti þann fámenna hóp
ungra manna og kvenna sem gerði
sér grein fyrir í hverju djassinn væri
fólginn og hafði til að bera hæfileik-
ann til að njóta þeirrar tónlistar.
Meira en það, Stjáni Magg varð einn
okkar fremstu djassleikara um ára-
bil og auk þess að leika með KK-
sextettinum í næstum níu ár bæði
hér heima og erlendis var hann iðu-
lega fenginn til að leika með frægum
erlendum djassmönnum á tónleikum
hér.
Þá skal að lokum og einkum og
sér í lagi nefna góða drenginn og
gamla vininn sem við kveðjum hér
með hryggum hug. Það er skarð fyr-
ir skildi í hljómsveitinni og verður
ekki fyllt. Innilegar samúðarkveðjur
viljum við að lokum senda Pálu og
Oddrúnu, svo og öllum sem eiga um
sárt að binda.
KK-sextettinn: Kristján Krist-
jánsson, Ólafur Gaukur, Árni
Scheving, Ragnar Bjarnason,
Jón Sigurðsson, Guðmundur
Steingrímsson.
Ekki hvarflaði það að okkur félög-
unum, sem sátum heima hjá Krist-
jáni Magnússyni að kvöldi dags fyrir
skömmu og hlustuðum á það nýjasta
sem okkur hafði áskotnast af geisla-
diskum, að hann myndi vera allur
rúmri viku seinna. Jafnframt því að
hlusta á sjálfa tónlistina var hlustað
sérstaklega eftir tóngæðunum á
diskunum og hljómnum úr hátölur-
unum því allt skiptir þetta máli, ekki
síst fyrir Kristján, því hann var
snjall upptökumaður og hafði bjarg-
að margri innlendri djassperlunni á
segulböndin sín í gegnum tíðina.
Flygillinn í stofunni var hljóðfærið
hans, en lítið hafi það verið notað
síðustu misserin, því Kristján taldi
sig vera búinn að skila því frá sér
sem hann hafði gert best og því væri
nóg komið enda hafði hann verið í
fremstu röð íslenskra jazzhljóðfæra-
leikara um langt árabil. Nokkrar
ljósmyndir af dótturinni og dóttur-
sonunum sem voru uppivið í stof-
unni báru vott um næmi hans sem
ljósmyndara, en einnig þar var hann
í fremstu röð meðal atvinnumanna
og rak ljósmyndastofu sína í Ein-
holtinu fram á síðasta dag.
Kunningsskapur okkar Kristjáns
hófst þegar við settumst á skóla-
bekk í 7 ára b í vorskóla Miðbæj-
arskólans árið 1938. Þótt stutt væri
frá Sólvallagötunni og yfir á Ávalla-
götu var Bræðraborgarstígurinn á
milli en yfir hann var lítill samgang-
ur á þessum tíma, nema ef væri hjá
okkur strákunum þegar við vorum
að sparka bolta á æfingavelli KR á
túninu milli Skálholts og Haga. Það
var ekki fyrr en um tvítugt að með
okkur tókst náin vinátta.
Kristján var þá kominn í KK-
sextettinn og á ferðalögum þeirra
hittumst við bæði í Noregi og
Þýskalandi. Seinna ferðuðumst við
saman út fyrir landsteinana bæði
vestur og austur.
Ferðirnar sem verða minnisstæð-
astar eru samt bíltúrarnir á nokkr-
um eftirmiðdögum nú í sumar eftir
að hann var búinn að taka það mein
sem ekki varð við ráðið.
Með þessum fáu orðum vil ég
kveðja góðan og tryggan vin og
votta fjölskyldu hans, Pálu, Odd-
rúnu og Leifi og sonum þeirra, mína
dýpstu samúð.
Ágúst H. Elíasson.
Það er erfitt að sætta sig við að
vinur minn Kristján sé látinn. Hann
var svo stór hluti af lífi mínu og fjöl-
skyldu minnar í svo mörg ár.
Ég hef varla verið meira en tólf
ára þegar ég hitti Kristján fyrst.
Hann var þá að æfa með tríói Ólafs
Gauks, sennilega í Mjólkurstöðinni,
sem þá var helsti samkomustaður
ungs fólks í Reykjavík. Frændi
minn átti erindi við Ólaf Gauk og tók
mig með sér í bíltúr. Þetta hefur lík-
lega verið árið 1948.
Hljómsveitarstjórinn var ekki
mættur þegar við komum, en pían-
istinn Kristján og bassaleikarinn
Hallur Símonarson voru komnir á
sviðið og léku sér að frösum, sem
kenndir hafa verið við píanistann og
söngvarann Nat Cole. Mér fannst
Kristján leika einn frasann dálítið
skringilega og sagði honum það.
Ég hafði varla sleppt orðinu þeg-
ar Kristján var búinn að fá mig við
hlið sér við hljóðfærið og farinn að
sýna mér og kenna hvernig hægt
væri að leika frasann hans Cole á
margvíslegan hátt. Frá þeim tíma
varð Kristján fyrirmynd mín í djass-
leik. Hann er það enn.
Píanóleikarinn Kristján Magnús-
son var góður djassleikari. Hann lék
af mikilli smekkvísi, með áberandi
fallegum áslætti og ljóðrænni til-
finningu.
Það var alveg sama hve ómerkileg
laglínan var, Kristján gat alltaf gætt
hana nýju lífi. Hann tengdi þessa
eiginleika sína persónulegum stíl og
magnaðri sveiflu.
Hin listræna hlið Kristjáns kom
greinilega fram í ljósmyndum hans.
Þótt hann hafi sem atvinnuljós-
myndari stundað aðallega svokall-
aða iðnaðarljósmyndun, m.a. fyrir
auglýsingagerð, liggja eftir hann fal-
legar myndir sem hann tók fyrir
sjálfan sig og gaf vinum sínum. Ein
þeirra hefur átt heiðurssæti á skrif-
stofu minni um áratugi.
Kristján var sannur vinur. Það má
segja að hann hafi fylgt fjölskyldu
minni eftir, allt frá brúðkaupi okkar
Klöru, fæðingu og uppvexti barna
okkar að ógleymdum hátíðarstund-
um okkar. Kristján festi þetta allt á
filmu óumbeðið og skapaði þar með
ómetanlegar persónulegar heimildir
sem barnabörn okkar eru farin að
skoða fram og aftur.
Hann var alltaf jafnvelkominn í
eldhúsið heima, hvernig sem á stóð,
þegar hann kom við hjá okkur á
„hringferð“ um bæinn, eins og hann
nefndi það. Á tímabili hélt yngsti
strákurinn minn að Kristján væri afi
hans. Við vorum ekkert að leiðrétta
það.
Já, og þetta með frasann hans
Cole. Ég heyrði Diana Krall leika
hann um daginn.
Útgáfan hans Stjána er miklu
betri.
Ólafur Stephensen.
Kristján Magnússon skráði nafn
sitt gullnum stöfum í íslenska djass-
sögu og þótt hann væri að mestu
hættur að leika á píanóið er dauði
hans mikið áfall fyrir Íslandsdjass-
inn og þá sér í lagi fyrir rannsóknir
á íslenskri djasssögu. Hann var í
nefnd Jazzvakningar um varðveislu
og skráningu íslenskra djassminja
og er Hreinn Valdimarsson tækni-
maður hefur verið að vinna að
hreinsun á gömlum íslenskum lakk-
plötum fyrir Djasssögu Íslands var
Kristján ómetanlegur ráðgjafi um
allt er laut að tónlistinni.
Kristján var um það bil átta ára
gamall er hann fór að spila á píanóið
hjá afa sínum og ömmu og fyrsti
áhrifavaldur hans var Baldur Krist-
jánsson píanisti, sem kenndi honum
skálm og búgga, þótt Kristján hafi
aldrei verið mikill búggamaður.
Hann hreifst mjög af Teddy Wilson
og Mel Powell og taldi jafnan sóló
Powels í Shine með Benny Goodman
sextettnum til klassískra píanósólóa.
Seinna kynntist hann George Shear-
ing hjá vini sínum Árna Elfar og
lærðu þeir félagar margt af honum.
Kristján var ekki maður mikillar yf-
irferðar og vildi að hver tónn hefði
sitt hlutverk. Sólóar hans voru jafn-
an vandlega uppbyggðir einsog
heyra má á geislaplötunum tveimur
með KK-sextettnum, en með KK lék
hann lengst sem atvinnumaður í
tónlist. Eftir að hann hætti í KK
sextettnum var hann lengi með
djasskvartett þar sem Þorleifur
Gíslason, Tómas R. Einarsson og
Guðmundur R. Einarsson léku með
honum. Þegar Jazzvakning hélt tón-
leika í Íslensku óperunni með Chet
Baker í febrúar 1984 var Kristján
fenginn til að leika með Chet og stóð
sig með stakri prýði, ásamt félögum
sínum Tómasi R. og Sveini Óla Jóns-
syni. Hann hafði sosum áður leikið
með erlendum djassleikurum ss.
Lee Konitz, Bill Berry og Chris
Woods.
Það var ekki aðeins sem hljóð-
færaleikari að Kristján markaði
djúp spor í íslenska djasssögu. Þeg-
ar Gunnar Ormslev lést, aðeins 53ja
ára gamall, árið 1981 ákvað Jazz-
vakning að heiðra minnigu hans og
gefa út tvöfalda breiðskífu með úr-
vali af hljóðritunum Ormslevs. Þá
var leitað til Kristjáns, en hann
hafði snemma eignast segulbands-
tæki og var duglegur að taka upp
þótt hann væri ekki sjálfur að spila.
Þarna voru ýmsar gersemar ss. tón-
leikaupptökur með tríói Jóns Páls
og djammsessjónin fræga þegar
Friedrich Gulda lék með íslenskum
djassleikurum. Án þeirra hefðu
Ormslevsplöturnar ekki gefið rétta
mynd af meistaranum. Ekki hefði
heldur verið hægt að rekja djassferil
KK sextettsins án hljóðritana Krist-
jáns og öll væri djasssaga Íslands
fátæklegri ef Kristján hefði ekki tíð-
um verið á vettvangi með segul-
bandið. Er þá ógetið fágætra ljós-
mynda hans af íslensku djasslífi.
Að leiðarlokum vil ég, fyrir hönd
Jazzvakningar og Djasssögu Ís-
lands, þakka Kristjáni samstarfið og
sérstakar kveðjur sendir kona mín,
Anna Bryndís Kristinsdóttir og
tengdafjölskylda, og þakkar þá vin-
áttu er þau hjón, Kristján og Pálína,
sýndu þeim alla tíð. Fjölskyldu hans
sendum við hugheilar samúðar-
kveðjur.
Vernharður Linnet.
MINNINGARGREINUM í
Morgunblaðinu hefur fjölgað
verulega á undanförnum árum.
Til að öllu efni Morgunblaðsins
verði haganlega fyrir komið
reynist nauðsynlegt að setja
minningargreinum, sem og öðru
efni, ákveðin lengdarmörk. Því
hefur verið ákveðið að fyrir utan
aðalgrein verði aðrar greinar
1.500 slög (með bilum), sem eru
um 50 línur í blaðinu (17 dálk-
sentimetrar) og í kringum 300
orð.
Hinsta kveðja
– nýtt form
Jafnhliða þessu verður tekin
upp nýjung sem kölluð er
HINSTA KVEÐJA þar sem
hægt verður að senda örstutta
kveðju (5–15 línur), þegar það á
við. Þetta form á við þegar votta
á virðingu án þess þó að það sé
gert með langri grein (sjá sýn-
ishorn).
Lengd minningargreina
Hæfileg lengd. Til þess að sjá
lengd minningargreinar í t.d.
Word-ritvinnslu, þá er valið
Tools-valblaðið og síðan Word
Count. Þá opnast þessi upplýs-
ingagluggi og sýnir orðafjöldann
(Words); slagafjölda án orðabila
(Characters (no spaces)); slaga-
fjölda með orðabilum (Characters
(with spaces)): 1.500.
g
fa
g
n
ar
n
k,
a
ð-
m
g
m
n-
ér
ir
ð
r-
i.
m
r-
n-
í
ar
l-
u
í
ð
ð-
gg g
Sú hugsun að svo kynni að fara var
manni þó oftast fjarri, svo mikill var
lífsþróttur hennar, hugurinn vökull
og atorkan óbilandi.
Ækjlskdfj aæsldkjf æa lskdfj aæ
ldskf jalæskdjf alsækdlaskdj.
lkasdjf laksjf laks jdf.
Laksdjælaskdjfæalskjfaæls
kdjfaæl sk djfalæs kd.
Jón Jónsson og
Jónína Jónsdóttir
Ækjlskdfj aæsldkjf æa lskdfj aæ
ldskf jalæskdjf alsækdlaskdj
lkasdjf laksjf laks jdf laksdjælask-
djfæalskjfaæls kdjfaæl sk djfalæs
kd fdh fg df df df n dfhndfghdfh
dfgh dfgh dfh fdgh.
Ækjlskdfj aæsldkjf æa lskdfj
aæ ldskf jalæskdjf alsækdlaskdj
lkasdjf laksjf laks jdf laksdjælask-
djfæalskjfaæls kdjfaæl sk.
Ækjlskdfj aæsldkjf æa lskdfj
aæ ldskf jalæskdjf alsækdlaskdj
lkasdjf laksjf laks jdf laksdjælask-
HINSTA KVEÐJA