Tíminn Sunnudagsblað - 28.08.1966, Blaðsíða 9

j*rá sýnlngu Þióðlelkhgssins á leikritlnu Horft af brúnni: Lelkslok.
ARTHUR MILLER FJALL-
AR UM SlN EIGIN VERK
VIII.
Nú víkur Miller að því, að sér hafi
ppnazt ný útsýn við samningu leik-
títsins í deiglunni. Hann drepur á
það, að fólk hafi mjög oft vitnað
til bíblíunnar við réttarhöldin í Sai-
em. Og þótt trúin hafi á engan hátt
dregið úr grimmd þeirri, sem sýnd
var, þá rísa sumir sakborningarnir til
vegs í krafti hennar. Og Miller getur
þess jafnframt, að oft hafi ofsóknir
Íf þessu tagi bitnað harðast á trú-
neigðasta fólkinu.
Þá' er enn fjallað um raunsæisstefn
una í leikritun, og Miller spyr, hvort
það sé raunsæisstefna eða eftirlíking
raunsæisstefnu, sem staðið hafi í vegi
fyrir því, að merking leikrita komist
til skila. — Þá segir Miller, að ýmis
tæknileg atriði í uppbyggingu leikrits
ins Sölumaður deyr hafi gert sér kleift
að skilja, hve auðvelt það er að bregða
nýrri bót á gamalt fat. Hann segir
enn, að leikhúsmenn hafi skipað til-
finningunum í öndvegi. Leikritið í
deiglunni fjallar um skipti manna við
Guð, og Miller hélt fyrirfram, að
raunsætt leikrit um þetta efni myndi
lenda utan sviðs raunsæisstefnu sam-
tímans. Því kom honum það ekki á
óvart, að ýmsir gagnrýnendur töldu
leikinn bera vitni um kaldlyndi, þótt
ekkert verk hans væri í rauninni
skrifað með meiri ástríðuþunga.
Miller telur það órækt, að áhorf-
endur hafi ekki skilið f deiglunni
rétt. Leikrit þetta hefur verið sýnt
oftast verka Millers og hlotið því
betri viðtökur því fjarlægari
sem hinn svokallaði McCarthyismi
varð, en um hann var það sagt fjalla.
Miller hyggur, að samtímaviðburðir
hafi blindað mönnum sýn, þegar leik-
ritið var frumsýnt, svo að þeir komu
ekki auga á hið raúnverulega við-
fangsefni: framsal samvizkunnar.
Þessi blindni leiddi til þess, að í
næsta leikriti sínu, Horft af brúnni
(A View from the Bridge), gerði
Miller glögg skil á milli þess, sem
gerðist á sviðinu, og merkángar verks
ins. Þulurinn, fulltrúi höfundar, kom
fram á sjónarsviðið.
Sögu þá, sem liggur að baki Horft
af brúnni, hafði Miller heyrt löngu
áður en hann tók til við samningu
leikritsins. Stundum fann Miller hjá
sér hvöt til þess að gera einhverjar
breytingar á söguþræðinum, en þar
kom, að efnið varð í huga hans að
staðreynd, sem ekki var unnt að túlka
á neinn sérstakan hátt. Miller kaus
að vera þlutlaus gagnvart því, sem
fram fór í Ieikritinu, svo að áhorfand-
inn gæti tiftkað allt, sem gerðist eftir
eigln geðþótta, óbundinn af mati
Millers. En Miller leggur þá merkingu
í þetta leikrit, að í því komi fram
fimbulkraftur ástríðunnar, sem rýfur
allar hömlur og hefur einstaklinginu
að leiksoppi og leiðir hann til tor-
tímingar.
Einþáttungurinn Minning tveggja
mánudaga (A Memory of Two Mon-
days) var sýndur með Horft af brúnni.
Þennan einþáttung kallar Miller átak
anlegan gamanleik. Unglingspiltur
vinnur með fólki í nokkur ár, kynnist
vonum þess, sigrum þess og and-
streymi. Þegar komið er að kveðju-
stund, væntir hann þess, að það komi
fram á einhvern hátt, að hann hefur
átt margvísleg skipti við þennán hóp.
En starfsfólkið er svo bundið í fjötra
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
7?