Tíminn Sunnudagsblað - 03.10.1971, Blaðsíða 4
Indíánar á helmaslóSum i Arizona, búnlr aS siSvenju ættkvíslar sinnar.
SIGRÍÐUR THORLACIUS:
( Indíánabyggð
Fyrir nokkrum árum ?afst mér
kostur á að ferðast um Bandarík-
in í tvo mánuði og velja sjálf
hverju ég óskaði helzt að kynnast.
Meðal þess, sem ég valdi, var að
kynnast kjörum Indiána, því mér
hefur stundum gramizt hve ein-
hliða lýsingar við höfum íengið á
atferli þessara frumbyggja hins
ívikla meginlands. Flestar lýsingar
hafa snúizt um, að þar hafi ein
göngu verið á ferli villimenn, sem
réðust svo að segja að tilefnis-
lausu að næturþeli á saklausar fjöl
skyldur hvítra manna, og viðhöfðu
hinar hroðalegustu pyndingar, ef
þeir náðu yfirhöndinni.
Miklu sjaldnar hefur veri® sögð
sagan af hinum frumstæðu þjóð-
flokkum, sem stóðu skilningsvana
gegn hugmyndaheimi hvítra
manna, skildu til dæmis lítið í því,
að það væri þjófnaður að tileinka
sér annarra eigur, því að þeir voru
vanastir sameign. Enn síður skildu
þeir, að aðkomumenn, sem komu
mörgum öldum á eftir þeim í
kostaríkt land, hefðu einhvern
heilagan rétt til þess að leggja það
undir sig. í augum Indíánans var
Fyrri hluti frásagnar
um sérkennilega kyn-
kvísl Indíána, trúar-
hugmyndir hennar,
líf og sögu
jörðin móðir alls lifanda lífs,
mannsins sem annars, og enginn
gat átt hana, nema hvað ættbálk-
urinn gat helgað sér landsvæði
með því, að á móti kæmi viss
þjónusta við andana, sem lífinu
stjórnuðu. Þaðan af síður gat nokk
ur selt öðrum manni jörð. Indí-
ánahöfðinginn, Tecumseh, sem
vildi stofna víðtæk samtök Indí-
ánaættflokka, en mistókst það,
sagði: „Selja land? Hvers vegna
seljum við þá ekki loftið, skýin og
hafsjóinn? Skapaði hinn mikli
andi ekki þetta allt, svo að börn
hans mættu njcia þess?“
Saga Indiánanna í Ameríku hin-
ar síðustu aldir, er að ýmsu leyti
harmsaga og hefur margt komið
til. Það eru ekki nema tæp hundr-
að ár síðan bandarískur hershöfð-
ingi sagði: „Því fleiri Indíána, sem
við drepum í ár, þeim mun betra.
Þá eru færri til að drepa í næsta
stríði. Skilningsleysi á báða bóga
vegna algerlega ólíks menningar-
stigs, orsakaði endalausar blóðsút
hellingar, og hallaðist víst ekki á
um, hvor grimmari var, hinn hvíti
eða rauði maður. „í dag er gott
að deyja“, sögðu Sioux-Iníánr,
er þeir réðust á virki hinna hvítu.
En saga Indíánanna er líka saga
Bandaríkjanna og í formála fyrir
ritverki um hina mörgu kynþætti
þeirra, sagði Kennedy heitinn for
seti, að þeir væru líklega misskild-
ari og óþekktari en nokkrir aðrir
íbúar landsins. En hann sagði líka,
7oa
T f M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ