Tíminn Sunnudagsblað - 03.10.1971, Blaðsíða 11

NÖFN SÍMNOTENDA
Talsímastöð: Nöfn, , tala: I*ar af ættarn.: Ættarnöfn %:
Patreksfjörður: 214 13 6.17%
Flateyri: 89 3 3.37%
Vesturland samt.: 303 16 5.28%
Dalvík: 282 3 1.03%
Húsavík: 318 2 0.62%
Norðurland samt.: 600 5 0.83%
Egilsstaðir: 175 2 1.14%
Djúpivogur: 89 0 0.00%
Austurland samt.: 264 2 0.76%
Grindavík: 210 6 2.85%
Selfoss: 486 22 4.56%
Suðurland samt.: 696 28 4.02%
Símnotendur: 1863 51 2.73%
NÖFN FERMIN GARB ARNA
þegar börn þjóðkunnra manna
kenna sig við skírnarnafn föður-
ins, þótt sjálfur skrifi hann sig
með ættarnafni. Eigi að síður eru
þetta lofsverð og eftirtektarverð
fordæmi. Og það er ekki hlaupið
að því að komast að raun um,
hvort fleiri eða færri fylgja því.
Fyrir nokkrum mánuðum kynnt
ist ég ungri stúlku, sem hafði lagt
til hliðar ættarnafn sitt, komið frá
Danmörku með afa hennar. Hún
lagði nafnið ekki niður af því það
væri ljótt, né af því að hún skamm-
aðist sin fyrir það eða ætt sína.
Fjarri fór því, enda sízt ástæða til,
að ég bezt veit. Hún leit á sig sem
alísienzkan þegn og vildi lieita
alíslenzku nafni að alíslenzkum
sið. Og hún fór sínu fram með
festu og reisn og það þó það kost-
aði sárindi heima fyrir. Frá svona
dæmum má gjarna segja.
Ekki hafa allir unglingar slíka
hugdrifð til að bera, að leggja ætt
arnafnið alveg til hliðar. Kæra sig
ef til vill ekki um það. Þeir taka
annan kost, nefnilega að kalla sig
bæði föðurnafni og ættarnafni.
Það er drjúgt skref í áttina að
íslenzka siðnum, og eftir að það
hefur verið tekið, er lokaskrefið
auðstigið.
Hve útbreidd eru
ættarnöfn á íslandi?
Ekki er mér nógu kunnugt, hve
víðtækar rannsóknir hafa verið
gerðar á því, hver er fjöldi eða
hlutfallstala ættarnafna hér — eða
hefur verið á ýmsum tímum.
Nú hef ég gert tvíliða könnun,
úrtakskönnun, til að fá hugmynd
um, hvernig málin standa á þessu
herrans ári 1971.
Annars vegar voru könnuð nöfn
1126 fermingarbarna í Mosfells-
sveit, Reykjavík, Kópavogi, Garða
hreppi, Hafnarfírði, Keflavík og 1
Rangárvallasýslu, birt í blöðum
um sumarmálin. Hins vegar nöfn
1863 einstaklinga, sem skrifaðir
eru fyrir einkasímum á 8 símstöðv-
um, 2 á Vestfjörðum, 2 á Norð-
urlandi, 2 á Austurlandi og 2 á
Suðurlandi. Verið igetur, að hægt
sé að ná strangvísindalegra úr-
taki en þessu, en samanlegt er
þetta að minnsta kosti þrefalt fjöl-
mennara úrtak en við hlustenda-
könnun ríkisútvarpsins, sem talin
mun hafa verið nógu fjölmenn.
Ætti útkoman úr könnuninni að
igefa nokkuð rétta mynd af hlut-
fallstölu ættarnafna á íslandi.
Nöfn alls:
1126
Svona lítur þetta út. Má af þess-
ari athugun ýmsar ályktanir draga.
Tvennt má hafa í huga, sem
mögulegt er að hniki aðeins til
tölu ættarnafna meðal fermingar-
barna. Það er ef útlendingar (gest-
ir) eru þar á meðal. Gerir það töl-
una hærri. Svo hitt, ef ætt-
arnöfn dyljast á meðal föðurnafna
drengja (Bjarnason, Bjarnarson,
Gíslason). Lækkar það töluna, ef til
væri. Ekkert ættarnafn af þeirri
gerð kom þó fram hjá fermingar
stúlkunum.
Hvernig eru svo þau
ættarnöfn, sem í leitirnar komu?
Af 58 nöfnum fermingarbarna
voru aðeins tvö eins. Langar mig nú
til, og vona ég, að enginn finni
ástæðu til að misvirða, að birta hér
með þessi 57 nöfn, svo hver og
einn sjái, hvar við erum á vegi
stödd.
Nú þegar heita þegnar þjóðar-
innar þessum sundurleitu og fram-
andi nöfnum, og sjálfsagt er það,
sem kemur í ljós í þessu úrtaki,
a|Seins lítill hluti allra þeirra af-
bngðilegu tilbrigða, sem fyrirfinn-
ast.
Þar af ættarnöfn: Ættarnöfn %
58 5.15%
Jetzek Haukdal
Eyland Guidice
Fenger Kiernan
Sen Vídalín
Löve Bachmann
Wright Thoroddsen
Waage Leifs
Petersen Bender
Andersen Hvid Jensen
Bridde Kjærnested
0‘Brien Heiðdal
Herlufsen Færseth
Mathiesen Kendall
Clausen Nordgulen
Schiöt Morthens
Flygenring Fjeldsted
ísberg Höjgaard
Ólsen Fredriksen
Þormar Bernburg
Kristmanns Christensen
Nielsen Schram
ísfeld Steinsen
Holton Hlíðberg
Höiriis Thorarensen
Blöndahl Blomsterberg
Kolsöe Hjaltested
Gröndal Hansen
Sörensen Örvar Johansen
Getur svo hver og einn dæmt pt
frá eigin smekk og málkennid,
hvort ekki er ástæða til að hugsa
sig tvisvar um, og þrisvar þó, áð-
ur en bætt ey við fleiri nöfnum
í stíl við þessi, eða öðrum frá enn
fjarlægari ströndum og þjóðum.
T t M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ
707